یکی از تفاوت‌های مهم میان دنیا و آخرت این است که در دنیا نه لذت محض و خالص وجود دارد و نه درد و ناراحتی محض و خالص؛[1] لذت‌های این دنیا آغشته با درد و رنج است، لذات دنیا در واقع دفع الم و زدودن دردها است؛ زیرا بهترین لذت‌های دنیا در صورتی لذت است که درد و رنجی را از انسان دور کند. مثلا خوردن و آشامیدن موقعی برای انسان لذت‌بخش است که گرسنه و تشنه باشد. در واقع خوردن از این جهت که درد گرسنگی را از انسان دور می‌کند لذت‌بخش است. بنابراین، لذت خالص در دنیا قابل درک نیست. همچنین درد و رنج در دنیا خالص نیست، بلکه آمیخته با نوعی راحتی است، اگر بخشی و عضوی از وجود او درگیر درد و رنج است، بقیه‌ی اعضا سالم‌اند هر چند به جهت ارتباط عصب همه‌ی اعضا احساس ناراحتی می‌‌کنند، ولی درد و رنج مطلق در دنیا قابل تحمل و متصور نیست؛ از این‌رو حکیمان گفته‌اند آتش دنیا از آن جهت که همراه با نور و دارای منافعی است آتش محض و خالص نیست؛ آتش خالص فقط در قیامت است که هیچ نوری ندارد و فقط سوزاننده و تاریک است.[2]

[1]. «رفاه و آسایش در دنیا و آخرت»، 2902؛ «برقراری تعادل بین دنیا و آخرت»، 97016؛ «مقایسه عذاب‌های دنیا با آخرت»، 48588؛ «دنیا و آخرت در قرآن»، 16320؛ «تفاوت دنیا و آخرت»، 55663.

[2]. «و اعلم أن هذه النار التی تراها فی الدنیا لیس هذا الصفاء و الإشراق و اللمعان داخلا فی حقیقتها فإن هذه کلها مسلوبة من نار الآخرة و إنما تثبت لهذه لأنها لیست نیرانا محضة بل فیها نار و نور و أما النار المحضة فتمامها أنها مؤذیة قطاعة نزاعة و هذا المحسوس من النار لیس محرقا حقیقة و الذی یباشر الإحراق و التفریق حقا و حقیقة هی نار إلهیة مستورة و لها ارتباط بهذا المحسوس و قس علیها سائر الصور المؤلمة و الملذة». صدر المتألهین، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، ص 265، مشهد، المرکز الجامعى للنشر، چاپ دوم، 1360ش.