جستجوی پیشرفته
بازدید
3088
آخرین بروزرسانی: 1400/01/20
خلاصه پرسش
در روایات آمده است، نخواندن نمازها در اول وقت - به ویژه نماز عصر - بدان خواهد انجامید که فرد در بهشت از خانواده‌اش جدا باشد! با توجه به این‌که در بهشت، غم و اندوهی نیست، چگونه می‌توان این روایات را پذیرفت؟!
پرسش
با توجه به آیات و روایاتی که می‌گویند در بهشت غم و اندوه وجود ندارد، آیا می‌توان روایاتی را پذیرفت که ناظر به آن هستند که افرادی که نماز عصر و دیگر نمازها را در اول وقتش نمی‌خوانند، در بهشت تنها و به دور از افراد خانواده خود هستند؟!
پاسخ اجمالی

بر اساس آموزه‌های اسلام، نعمت‌های بهشت دائمی و همیشگی است. قرآن می‏فرماید: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً؛ خالِدینَ فیها لا یبْغُونَ عَنْها حِوَلاً»؛[1] افراد باایمان و نیکوکار در بهشت جاودانه خواهند بود و هرگز آرزوی انتقال از آن‌جا را نمی‌کنند.

به عبارت دیگر،‏ اهل بهشت طالب تحول نیستند و برای آنان بهشت خسته‌کننده نیست.

تعداد فراوانی از آیات نیز نشانگر آن است که در بهشت، حزن و اندوهی نیست که با جست‌وجوی ریشه‌ی «حزن» می‌توانید به برخی از آنها دست یابید.

با این وجود، اما از برخی روایات استفاده می‌شود که گروهی از افراد در بهشت تنها و جدا از افراد خانواده و بدون دارایی هستند! و در نتیجه، دچار اضطراب و نگرانی خواهند بود:

1. از امام صادق‌(ع) نقل شده است: «اگر در بعضی مسائل، تو را فریب داده‏اند، مواظب باش در نماز عصرت تو را فریب ندهند. نماز عصر را وقتی بخوان که نور خورشید کاملا سفید و روشن و درخشان باشد (مایل به زردی نباشد). همانا رسول خدا(ص) فرمود: بدون خانواده و بدون مال کسی است که نماز عصر را ضایع سازد. مجددا از آن‌حضرت(ص) پرسیدند: چه کسی بدون خانواده و بدون مال است؟! آن‌حضرت(ص) فرمود: کسی که در بهشت برای وی خانواده و مالی نباشد. پرسیدند: ضایع ساختن نماز عصر چگونه است؟ آن‌حضرت(ص) فرمود: وقتی است که نماز عصر را به تأخیر افکند تا آفتاب زرد شود یا غروب کند».[2]

2. حنان بن سدیر از طریق ابوسلام عبدی نقل می‌کند از امام صادق(ع) پرسیدند کسی که نماز عصر را از روی عمد به تأخیر می‏اندازد، چه وضعیتی دارد؟ حضرت‌شان(ع) فرمود: «در روز قیامت (تنهای تنها) و جدا از افراد خانواده و دارائیش محشور می‌شود. ابوسلام پرسید حتی اگر از اهل بهشت باشد؟ امام(ع) فرمود: حتی اگر از اهل بهشت باشد! ابوسلام پرسید: مقام و منزلت وی در بهشت چگونه خواهد بود؟ امام(ع) فرمود: در بهشت (تنهای تنها و) جدا از افراد خانواده و دارائیش بسر خواهد برد؛ (و در ادامه سخنان خود فرمود): ساکنان بهشت به عنوان میهمان (و نه صاحب خانه) از او پذیرایی می‌کنند؛ چرا که در بهشت جایگاه معینی ندارد».[3]

3. امام صادق(ع) فرمود: «هر کسی نماز عصر را بدون ‏آن‌که فراموش کند به تأخیر بیندازد و منجر به ترک آن شود، خداوند او را در روز رستاخیز بدون زن و فرزند و مال قرار می‌دهد».[4]

در برخی از روایات نیز به ترک نماز اشاره شده است؛ اما آن‌را منحصر به نماز عصر نکرده است.[5]

در تحلیل سندی این روایات باید گفت؛ این دسته از روایات دارای سند صحیح و متقنی نیستند؛ چراکه برای برخی از این روایات، سندی ذکر نشده است؛ و در سند برخی دیگر، افرادی حضور دارند که از نظر اندیشمندان دانش رجال‌ مورد تأیید نیستند؛ به عنوان نمونه در سند روایتی، «حنان بن سدیر» قرار دارد که وی از اصحاب امام صادق(ع)[6] و امام کاظم(ع) بود.[7] برخی از دانشمندان رجال‌، وی را ثقه و مورد اعتماد می‌دانند؛[8] اما برخی وی را واقفی می‌دانند.[9] به همین دلیل برخی در اعتماد به روایات وی تردید کرده‌اند.[10]

همچنین در سند روایت دیگر «حسن‏ بن‏ علی‏ بن‏ فضال» قرار دارد که با وجود این‌که برخی از اندیشمندان دانش رجال، وی را ثقه و مورد اعتماد می‌دانند؛[11] و برخی نیز معتقدند که فطحی مذهب بود و در اواخر عمر از عقیده خود برگشت.[12]

اما در ارتباط با محتوای این روایات باید گفت:

با توجه به این‌که قرآن بارها صریحا می‌فرماید که اهل بهشت از هر حزن و نگرانی و اندوهی دورند؛ لذا بر فرض این‌که فردی در بهشت باشد و همزمان نگران غذا و جای خود باشد، مورد پذیرش نخواهد بود، حتی اگر در روایتی ذکر شده باشد، چون مخالف صریح قرآن است.

بر این اساس، این روایت و دیگر روایات موجود در این زمینه را  با فرض پذیرش - باید به نوعی توجیه نمود. به عنوان نمونه، آنان در واقع دوزخی بوده و بعد از شفاعت و عفو، از دوزخ رهایی یافته و در مراحل اوّلیه ورود به بهشت این‌گونه هستند؛ یعنی هنوز رسما از اهل بهشت نشده‌اند وگرنه با ثبت نامشان در میان بهشتیان دیگر نباید هیچ دغدغه‌‌ای داشته باشند.

علاوه بر آن‌که این احتمال وجود دارد که با توجه به درجات بهشتیان، برخی افراد در مرتبه پایین از آن قرار بگیرند، افراد خانواده وی در درجات بالاتری از بهشت قرار بگیرند و طبیعی است که نتوانند برای دیدار خانواده خود به درجات بالاتر بروند، اگرچه آنان می‌توانند برای بازدید او بیایند.


[1]. کهف، 107-108.

[2]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 218، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[3]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 231، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.

[4]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج 1، ص 83، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق؛ ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 231.

[5]. المحاسن، ج ‏1، ص 83.

[6]. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، محقق، مصحح، شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن،‏ ص 555، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.

[7]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 146، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.

[8]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 164، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[9]. اختیار معرفة الرجال، ص 555؛ رجال الطوسی، ص 334.

[10]. علامه حلی، حسن بن یوسف‏، رجال العلامة الحلی‏، ص 218، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.

[11]. رجال الطوسی، ص 354.

[12]. حلی، حسن بن علی بن داود، الرجال( لابن داود)، محقق، مصحح، بحرالعلوم، محمدصادق‏، ص 441 – 442، تهران، دانشگاه تهران‏، چاپ اول، 1342ش؛ ر. ک: «بررسی وثاقت حسن بن علی بن ابی حمزه بطائنی»، 26531؛ «بررسی احادیث مربوط به عزب ماندن»، 101393؛ «شخصیت‌های مهم فرقه فطحیه»، 66993.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • معنای «تأدیبات صلاحیه» در لغت و علم منطق چیست؟
    10379 کلیات 1392/04/15
    پیش از آن‌که تعریف این اصطلاح در منطق بیان شود، دو واژه «تأدیبات» و «صلاحیه» در لغت معنا می‌شود تا تناسب آن با معنای اصطلاحی روشن شود: ریشه و سه حرف اصلی «تأدیبات»، «أدَب» است و أدب در لغت به این معانی آمده است: روش پسندیده، اخلاق ...
  • در منابع تاریخی چه اطلاعاتی پیرامون غزوه بنی‌المصطلق بیان شده است؟
    2294 پیامبر اکرم ص 1401/02/24
    غزوه «بنی‌المصطلق» که آن‌را «مریسیع» هم گفته‌اند در ماه شعبان سال پنجم[1] و یا سال ششم هجرت[2] و بعد از غروه بنی‌قریظه و قبل از غزوه حدیبیه رخ داد.[3]بنی‌مصطلق طایفه‌ای از قبیله «خزاعه» بودند که در منطقه «فرع» ...
  • آیا می‌شود برای کسی که در زمان زنده بودنش قرآن نمی‌خواند بعد از مرگش قرآن خواند؟
    7881 بیشتر بدانیم 1392/05/13
    برای کسی که در زمان زنده بودنش قرآن نمی‌خواند، اگر به قرآن اعتقاد داشت و منکر آن نبود -هر چند تلاوت نمی‌کرد- خواندن قرآن و هدیه ثوابش به آن میت، نه تنها اشکالی ندارد؛ چه بسا این کار از باب ارسال خیرات برای او موجب نزول رحمت الاهی ...
  • آیا دین اسلام، دین سخت و دشواری است؟
    30760 کلام قدیم 1392/04/23
    بنای دین اسلام -که کامل‌ترین دین الهی است- نیز بر محور آسانی و نرمش بوده و آسان‌گیری و نرمش، با احکام و قوانین آن همراه است. روشنی مبادی و سادگی مفاهیم آن که برای هر انسان عاقل و متمدنی قابل درک است، شریعتی ساده و قابل فهم، منطقی ...
  • شخصیت حضرت زهرا (س) دارای چه ابعادی است؟
    80351 حضرت زهرا (س) 1391/02/13
    ابعاد شخصیت والای حضرت‌زهرا(س) بسیار گسترده و وسیع است که تنها در سایۀ تأمل و ژرف‌اندیشی می‌توان به گوشه‌ای از شخصیت و فضایل آن‌حضرت پی برد. مطالعه و تحقیق پیرامون محورهای معنوی و الهی، علم و دانش و مبارزات سیاسی و اجتماعی آن‌حضرت و... ما را در رسیدن به مقصود ...
  • آیا بعد از ظهور امام زمان (عج) مردم با وجود آزادی گناه انجام نمی دهند؟
    33970 بعد از ظهور 1387/07/21
    بعد از ظهور حضرت، به واسطۀ رشد عقلی و فکری که در مردم ایجاد می شود انگیزه های انجام گناه بسیار کم و نادر می شود. مردم در عین آزادی مشغول اعمال صالح می شوند و گناهان بسیار کم می شوند، اما مطلقاً از بین نمی رود. ...
  • ابوبکر مسموم شد یا به مرگ طبیعی از دنیا رفت؟
    21275 گوناگون 1393/04/30
    عبدالله بن أبی قحافه، ملقب به ابوبکر، خلیفه اول پس از دو سال و چند ماه خلافت، ‌در سن شصت و سه سالگی از دنیا رفت.[1] منابع شیعه[2] و سنی[3] اتفاق دارند که او بعد از ...
  • سوره‌ای که بر ازدواج حضرت امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) دلالت دارد، کدام است؟
    19806 ویژگی ها و مناقب 1392/10/07
    در قرآن آیه‌ای وجود ندارد که به صورت مستقیم به ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) اشاره کرده باشد. ولی آیاتی وجود دارد که به گونه‌ای مرتبط و مناسب با این رویداد است. 1. آیه انتهایی سوره «کوثر»:[1] این سوره، دشمن پیامبر(ص) را مقطوع ...
  • لیلة الهریر به چه شبی می گویند؟
    19467 تاريخ بزرگان 1391/05/07
    لیلة الهریر (شب هیاهو و پُر غوغا و سخت) شبی بود که در جنگ صفین، لشکر امام على(ع) و معاویه در آن شب با یکدیگر به نبرد پرداختند و عده ای بسیاری از دو سپاه کشته شدند. در آن شب جز صدای چکاچک شمشیر و به هم ...
  • آیا شخص کفاره دهنده می‌تواند از گوسفند کفاره استفاده کند؟
    7010 قربانی 1392/06/20
    گوسفندی که به عنوان کفاره ذبح می‌شود باید به مصرف فقرا برسد و شخص کفاره دهنده نمی‌تواند از آن بخورد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): به احتیاط واجب جایز ...

پربازدیدترین ها