بر اساس برخی از گزارش‌ها خالد بن عمرو ازدی، از افرادی بود که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به فیض شهادت رسید، و نام خود را در میان شهدای کربلا ثبت کرد.[1] وی فرزند یکی دیگر از شهدای کربلا به نام عمرو (عمر)^[2] بن خالد صیداوی بود.[3] با توجه به این‌که پدرش از قبیله‌ی صیدا بود،[4] می‌توان گفت وی نیز از همین قبیله بود.

در مورد زمان ورود وی به کربلا، با توجه به برخی گزارش‌ها که می‌گوید، پدرش عمرو بن خالد به همراه نافع بن هلال و مجمع بن عبدالله از کوفه به سمت امام(ع) آمدند و در منطقه عذیب الهجانات،^[5] به کاروان آن‌حضرت(ع) رسیدند، می‌توان احتمال داد که وی نیز در این زمان به امام(ع) پیوسته باشد، اگرچه نامی از او در این گزارش برده نشده است.[6]

در روز عاشورا وی بعد از پدرش، عمرو بن خالد ازدی،[7]‏ و قبل از سعد(شعبه)[8] بن حنظله تمیمی[9]‏ به میدان رفت و این‌گونه رجز می‌خواند و از پدر شهیدش یاد می‌کرد:

صبرا علی الموت بنی قحطان                                  کیما تکونوا فی رضی الرحمن‏

ذی المجد و العزّة و البرهان                         و ذی العلا و الطول و الاحسان‏

یا أبتا قد صرت فی الجنان                                    فی قصر درّ حسن البنیان‏‏.[10]

ای فرزندان ‌قحطان! در مقابل مرگ صبر کنید تا زیر سایه رضایت و خوشنودی پروردگار مهربان قرار گیرید. آن خدایی که صاحب مجد، عزت و برهان بوده و بلندمرتبه و نیکوکار است. ای پدر! تو وارد بهشت و وارد کاخی شده‌ای که نیکو ساخته شده است.

[1]. ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق، شیری، علی، ج 5، ص 105، بیروت، دار الاضواء، 1411ق.

[2]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[3]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین(ع)‏، ص 155، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[4]. همان.

[5]. نام آبگیری در چهار میلی قادسیه بود که کاروان‌‌های حج کوفه در آن‌جا منزل می‌‏کردند.

[6]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 171 – 172، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق؛ ابومخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 173، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق.

[7]. الفتوح، ج‏ 5، ص 105؛ کرکی حائری‏، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج 2، ص 287، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اوّل‏، 1418ق.

[8]. الفتوح، ج ‏5، ص 105.

[9]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45 ، ص 18، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. ج‏45، ص 18.

[10]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 101، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.