در مورد زندگی ابوهریره قبل از اسلام اطلاعی در دست نیست مگر آنچه خود او نقل کرده که از کوچکی با یک گربه کوچکی هم‌بازی بوده و آدمی یتیم و فقیری بوده که به خاطر فرار از گرسنگی به مردم خدمت می‌کرده است. دینوری در کتاب «المعارف» گفته او از قبیله دوس در یمن بوده، یتیم زیست و تهی دست مهاجرت کرده، در سی سالگی به مدینه آمد و به خاطر تنگ‌دستی راه صفه را که مهاجرین فقیر در آن‌جا جمع بودند در پیش گرفت.[1]
خود ابوهریره به صراحت علت ایمان آوردن به اسلام و پیامبر(ص) را سیری شکم و فرار از فقر بیان کرده نه چیز دیگر.[2] خود او می‌گفته من همواره دنبال شکم بوده‌ام تا جایی که بعضی از اصحاب از این‌که هر روز به خاطر غذا به خانه آنها می‌رفته‌ام از من فراری بوده‌اند، او جعفر بن ابی‌طالب را به خاطر مهمان نوازی‌هایی که از او می‌کرده بعد از رسول اکرم برتر از همه اصحاب می‌دانسته و در مورد او جملات نغزی بیان کرده است.[3]
ثعالبی در کتاب ثمارالقلوب گفته ابوهریره با معاویه غذا می‌خورد و پشت سر علی نماز می‌خواند و خود در علت این کار می‌گفت آش معاویه چرب‌تر و خوشمزه‌تر است ولی نماز پشت سر علی افضل است.[4]
اما این‌که آیا خلیفه دوم، ابوهریره را به خاطر جعل حدیث، تازیانه زد و او را از نقل حدیث برحذر داشت؟، باید گفت:
این مطلب مورد اتفاق است که ابوهریره با این‌که تنها یک سال و نُه ماه با پیامبر(ص) همراه بود ولی بیشتر از دیگر اصحاب از آن‌حضرت حدیث نقل کرده است.[5]
ابن حزم، آماری از احادیث او گرفته و نوشته است: «مسند بُقَیّ بن مخلد، به تنهایی 5374 حدیث از ابوهریره نقل کرده و بخاری 446 حدیث از او آورده است».[6]
خود ابوهریره چنان‌که بخاری از او روایت کرده گفته است: «هیچ‌یک از اصحاب پیامبر(ص) به اندازه من از آن‌حضرت حدیث نقل نکرده است مگر عبدالله بن عمرو که او احادیث را می‌نوشت ولی من نمی‌نوشتم».[7]
کثرت روایات ابی هریره عمر بن خطاب را بیمناک کرد تا این‌که او را به همین خاطر تازیانه زد[8] و به او گفت که نقل حدیث از رسول خدا را کنار بگذارد وگرنه او را به دَوس – که وطنش بود- تبعید نماید.[9] خود او می‌گفته: «من برای شما احادیثی نقل می‌کنم که اگر زمان عمر نقل می‌کردم او مرا تازیانه می‌زد»،[10] یا «سرم را می‌شکافت».[11]
زهری از ابن سلمه نقل کرده که شنیدم ابوهریره می گفت: نمی توانستیم بگوییم رسول خدا چنین گفت تا عمر از دنیا رفت. آیا می توانستیم این احادیث را برای شما نقل کنیم در حالی که عمر زنده بود؟! به خدا قسم اکنون از  وعده های تازیانه عمر بر پشتم می ترسم.[12]
ابوهریره برای توجیه این همه روایت خود از پیامبر (ص) اصولی خاص داشته و می گفته: «تا زمانی که روایتی، حلالی را حرام و حرامی را حلال نکند در نسبت دادن روایت به پیامبر (ص) مشکلی نیست». و این اصل پنداری خود را با احادیثی که به پیامبر (ص) نسبت می داده شرعی جلوه داده است از آن جمله حدیثی است که طبرانی از ابوهریره از رسول خدا نقل کرده است که: «تا زمانی حلالی را حرام و حرامی را حلال نکرده اید و به حق رسیدید مشکلی در نسبت دادن آن به من نیست.» همچنین آورده است که از پیامبر (ص) شنیده است که می گفته: «هر که حدیثی را روایت کند که رضای خدا در آن است پس من آن را گفته ام هر چند آن را نگفته باشم.»[13]
در حالی که آن چه از پیامبر (ص) ثابت است این است که او فرموده: « هر که از من حدیثی را نقل کند که من آن را نگفته باشم جایگاه او در آتش سوزان است.»[14]
عمر چون زیاده روی ابوهریره در نقل حدیث را دید، تأکید کرده بود که همواره این حدیث را به او گوشزد کنند.[15]
ابوهریره و تدلیس
تدلیس این است که از کسی که او را ملاقات نموده ای چیزی روایت کنی که از او نشنیده ای و یا از هم عصر خود مطلبی را نقل کنی که او نگفته باشد و در نقل چنین وانمود شود که از او شنیده و او چنین حرفی گفته است.[16] روشن است که تمام انواع تدلیس مذموم و حرام است و آن را برادر دروغ دانسته اند.[17]
حدیث شناسان گفته اند اگر ثابت شود کسی یک روایت را به تدلیس نقل کرده است دیگر هیچ روایتی را نباید از آن شخص پذیرفت هر چند بدانیم که او فقط یک بار تدلیس کرده است.[18] دینوری و ا بن کثیر از پسر ابن سعید نقل کرده اند که می گفت : «از خدا بترسید و حدیث نقل نکنید به خدا قسم در کنار ابوهریره بودم که از رسول خدا(ص) روایتی نقل کرد و روایتی از کعب احبار، سپس به بعضی از کسان که با ما بودند گفت حدیث رسول خدا را به کعب نسبت می دهم و حدیث کعب را به رسول خدا(ص).»[19] علماء حدیث به اتفاق گفته اند: ابوهریره ، عبادله ، معاویه و انس از کعب الاحبار یهودی نقل روایت کرده اند، کعب الاحباری که به خاطر فریب مسلمین به ظاهر اسلام آورده بود ولی در باطن یهودی بوده، و از میان آنها ابوهریره بیشتر از هر کس دیگر از او اخذ روایت نموده و به او اعتماد کرده است.[20] در واقع نیرنگ کعب بر ابوهریره چیره شده تا آن چه از خرافات و اوهام می خواسته در دین اسلام داخل کند. از لابه لای اقوالی که در مورد کعب گفته ا ند روشن می شود که کعب روش خاص خود را داشته است، ذهبی در طبقات الحفاظ در مورد ابوهریره نوشته است : «کعب درباره ابوهریره می گفته کسی را ندیدم که تورات نخوانده عالم تر از ابوهریره بر آن باشد.» [21] نگاه کنید چگونه این کاهن، ابوهریره را فریب داده، چگونه ابوهریره می توانسته بفهمد در تورات چه هست در حالی که تورات را نمی شناخته و اگر می شناخته قادر به خواندن آن نبوده چون تورات به لغت عبرانی بوده و ابوهریره حتی لغت عرب را نمی دانسته چون بی سواد بوده است.[22]
بخاری از ابوهریره نقل کرده که اهل کتاب تورات را به عبری می خوانند و آن را به عربی برای اهل اسلام تفسیر می کنند و اگر من عبری می دانستم من هم از مفسرین آن می شدم.[23]
دینوری در مورد ابوهریره نوشته است: «چون ابوهریره روایاتی نقل کرده که هیچ کس از اقران او و بزرگان صحابه نقل نکرده اند او را متهم کرده و رویات او را انکار کرده اند و گفته اند چگونه تنها تو این احادیث را از پیامبر (ص) شنیده ای در حالی که هیچ گاه تنها در محضر پیامبر (ص) نبوده ای».[24]
دینوری می گوید: عایشه به شدت او را انکار می کرد[25]و از جمله کسانی که ابوهریره را متهم به دروغ می کردند عمر و عثمان و علی(ع) و غیر ایشان بودند.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) نقل کرده بود که: «طیره (فال بد زدن) در زن، حیوان و خانه (صحیح) است». وقتی این حدیث را برای عایشه نقل می کنند می گوید: «به آن کسی که قرآن را بر ابوالقاسم نازل کرده قسم، هر کسی این حدیث را به پیامبر (ص) نسبت دهد دورغ گفته است؛ بلکه پیغمبر(ص) فرمود : «اهل جاهلیت می گفتند طیره در حیوان، زن و خانه است .»
علی (ع) می فرمود: «ابوهریره دروغگوترین مردم است.» و در جای دیگر فرمود: «دروغگو ترین افراد بر رسول اکرم ابوهریره است». می گویند روزی ابوهریره گفت: «حدثنی خلیلی؛ دوستم برایم حدیث کرد.» حضرت علی بلافاصله در جواب او می فرماید: «متی کان النبی خلیلک؛کی نبی اکرم(ص) دوست تو بود؟![26]
ابوجعفر اسکافی نقل می کند: معاویه گروهی از صحابه و تابعین را تحریک کرد تا علیه علی (ع) احادیث قبیحی را جعل کنند از صحابه ابوهریره، عمروبن عاص، مغیره بن شعبه و از تابعین عروه بن زبیر بودند.[27]
در این خصوص به طور مستقل دو کتاب در مورد ابوهریره نوشته شده است :
یک. «ابوهریره » نوشته سید شرف الدین عاملی، که در خصوص سؤال فوق می توان به  صفحات 136 ، 160 ، 186 مراجعه کرد.
دو. «شیخ المضیره ابوهریره» نوشته محمود ابوریه مصری .

---