انگیزه اصلی پیامبر اسلام(ص) برای حضور در غار حراء،[1] خلوت‌ با خدای خویش بود. از طرفی، افرادی که با پروردگارشان دارای راز و نیاز هستند، این‌گونه نیست که به بیان خاطرات پرداخته و هر آنچه در خلوتشان رخ داده را به اطلاع همگان برسانند. البته ممکن است حضرتشان به بخشی از آنچه رخ داده در جمعی اشاره فرموده باشد و آنان نیز این موضوع را نقل کرده باشند، و یا آن‌که دیگرانی که ایشان را هنگام رفت و برگشت دیده‌اند، خاطره‌ای از حضورشان به یاد داشته باشند. با ذکر این مقدمه، به بخشی از سرفصل‌های مرتبط با غار حراء می‌پردازیم.
نظر در خلقت پروردگار
پیامبر(ص) صبح‌گاهان به سمت غار حراء می‌رفت و به آثار رحمت خداوند می‌نگریست و با نگاه کردن به قله‌های بلند و عجائب رحمت خداوند، به گوشه‌ آسمان‌ها و زمین و دریاها نگاه می‌کرد و از این نشانه‌ها عبرت می‌گرفت و خدا را عبادت می‌کرد.[2] [3]
اعتکاف در غار حراء
در راستای همین خودسازی‌ها، پیامبر(ص) قبل از نبوت، سالی یک ماه در غار حراء اعتکاف می‌کرد.[4]
همراه کردن خانواده با خود
برخی از نقل‌ها حکایت از آن دارد که خانواده آن‌حضرت(ص) نیز با ایشان به غار حراء ‌رفته[5] و احتمالاً مدتی را با آن‌حضرت می‌ماندند.
امام علی(ع) فرمودند: «پیامبر(ص) هر سال به غار حراء می‌رفت و من او را می‌دیدم و کسی غیر از من او را نمی‌دید».[6]
مخفی شدن در اطراف آن
پیامبر(ص) گاهی به دلیل ترس از دشمنان نیز در آن غار مخفی می‌شدند.[7] به عنوان نمونه، گزارش شده که حضرتشان هنگام بازگشت از طائف و به علت ترس از قریش به همراه زید در اطراف کوه حراء مخفی شده و شخصی را نزد سهیل بن عمرو فرستاد تا امان بگیرد.[8]

---