جستجوی پیشرفته
بازدید
20985
آخرین بروزرسانی: 1397/12/06
خلاصه پرسش
اگر ائمه ذاتاً معصوم بوده و توانایی انجام گناه را نداشته باشند، چگونه میتوان آنها را الگوی خود قرار داد؟
پرسش
در مورد عصمت ائمه و پیامبر(ص) سؤال این است که اگر آنها عصمت داشتند، پس دیگر به عنوان یک الگو نمیتوان از آنها استفاده نمود، الگو باید مثل خودمان باشد که بتوان گفت میشود تا آنجا پیشرفت.
پاسخ اجمالی
این اشکال ناظر به تفکر نادرست در مورد عصمت است که آنرا امری جبری و موهبتی بدون علت و بدون دلیل میداند. بدیهی است که ما اگر عصمت را به کلی امری جبری بدانیم، معصومان را مانند موجوداتی فاقد اراده و خودکار دانستهایم که نه شایسته الگو شدن برای دیگرانند و نه سزاوار پاداش فراوان؛ این برداشتی نادرست از عصمت بوده و دیدگاهی یک بعدی را در مورد عصمت مدّ نظر قرار داده است، در حالیکه عصمت از نظر علمای شیعه به هیچ وجه امری جبری نیست، آنان همواره بر این حقیقت تأکید دارند که معصومان به اراده و اختیار خود از گناهان دوری کردهاند:
لازم به تذکر است که معصوم(ع) مجبور به انجام طاعات و ترک گناهان نیست، بلکه با اختیار خودش انجام میدهد و با اختیار خودش ترک میکند؛ چرا که عصمت، ملکه و بصیرتی است در امور و معصوم از گناهان تنفر دارد و از آنها دوری میکند و نسبت به طاعات اشتیاق داشته و بدان عمل میکند. و البته همۀ اینها به توفیق الاهی است. [1][2]
«معصومان(ع) به اراده و اختیار خودشان از معصیت منصرف می‏شوند، و اگر انصرافشان را به عصمتشان نسبت دهیم، مانند انصراف غیر معصومان است که به توفیق خدایی نسبت می‏دهیم».[3]
بنابراین، عصمت امر اختیارى است؛ و به همین دلیل، کمال محسوب میشود و گناه کردن براى معصوم محال ذاتى نیست، ولى به دلیل قوت علم و تقوا، عملاً واقع نمى‏شود.
این سخن در مورد جبری نبودن عصمت با مطالبى که در کتاب‏هاى کلامى آمده، و با سخن بعضى که عصمت را موهبتى الاهى دانسته‏اند منافاتی ندارد؛ چرا که عصمت اگرچه یک موهبت الاهی است، امّا به لحاظ اینکه خداوند میدانسته که آنان با دیگران در مراتب اخلاص و فداکاری فرق دارند؛ از اینرو، این موهبت را به آنها بخشیده است. به بیان دیگر، ارزش حقیقی و متعالی که معصومان دارند، همگی مربوط به اموری است که در انتخاب آن مخیر بودهاند؛ مانند قبول امانت الاهی و برعهده گرفتن بلاهایی که اقتضای این مقام و منزلت است و... و این حفاظت الاهی(عصمت موهبتی) صرفاً به عنوان تأییدی الاهی آنان را همراهی کرده است، نه اینکه معصومان مجبور به انجام طاعات و اجتناب از معصیتها شده باشند، تا نتوانند برای سایر انسانها الگو باشند، بلکه آنان با سختترین امتحانات الاهی مواجه بوده و همۀ خواص بشری را دارند، با اینحال به آن مرحله والا از قدس و طهارت و تقوا دست یافتهاند.
به بیان سوم، آنچه از مجموع متون دینی به دست میآید آن است که وجود و حیات آدمی انحصار به این چند سال حیات مادی دنیایی نداشته و خلقت روح، بسی پیشتر از آفرینش جسم است؛[4] از اینرو تصمیم گیریها و انعکاسهای گذشته ما و نیز علم خدا به آینده هر یک از انسانها و اینکه کدام یک رهروند و کدام رهزن! دست به دست هم داده و موجبات استحقاق نیل به برخی شرافتها و امتیازات؛ از جمله عصمت، علم، نبوت، امامت، وحی را فراهم ساخته است. بنابراین اعتقاد به این که معصومان(ع) در دوران کودکی خود نیز معصوم بودهاند با اشکالی مواجه نیست؛ زیرا این عصمت موهوبه نیز بر اساس علمی است که خدای متعال نسبت به معصومان دارد که آنان با اختیار خود در آینده مرتکب گناهی نخواهند شد.
 
 

[1]. مظفر، محمدرضا، عقائد الامامیة، ص 77، قم، منشورات الشریف الرضی، 1374.
[3]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 11، ص 222، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1373ش.
[4]. ر. ک: ترخان، قاسم، کتاب نگرشی عرفانی، فلسفی و کلامی به: قیام و شخصیت امام حسین(ع)، خلقت ارواح ائمه قبل از اجسام آنان.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    799288 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    762653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685750 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661275 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650043 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603378 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580640 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    574987 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565643 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564880 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...