جستجوی پیشرفته
بازدید
15426
آخرین بروزرسانی: 1394/01/14
خلاصه پرسش
چه افرادی مشمول قاعده الاقرب فالاقرب هستند؟
پرسش
ضمن عرض ارادت خواهشمند است درخصوص افراد مشمول قاعده الاقرب فالاقرب از لحاظ خویشاوندی و جنسیتی مستنداً اعلام نظر فرمایید.
پاسخ اجمالی

بحث "الاقرب فالاقرب" در موارد متعددی از فقه به کار برده می شود که به برخی از آنها اشاره می نماییم.

 

1. اگر کسی عمداً کسی را بکشد و فرار کند نخست دیه را از مال او می گیرند و اگر نداشته باشد از بستگانش بر اساس الْأَقْرَبِ فَالْأَقْرَبِ گرفته می شود. [1]

 

2. دیه عاقله[2] که بر اساس الاقرب فالاقرب تقسیم می شود.[3]

 

3.در پرداخت نفقه نیز گفته شده الأقرب فالأقرب رعایت می شود.[4]

 

4. اما این اصطلاح بیشتر در بخش ارث مطرح می شود و معنای قاعده "الاقرب فالاقرب" این است که با وجود دسته اول، ارث به دسته دوم و سوم نمی رسد و در صورت نبودن دسته اول، ارث به دسته دوم می رسد و به دسته سوم نمی رسد و با نبودن دسته اول و دوم ارث به دسته سوم می رسد.

 

وارثان خویشاوند نسبى در سه طبقه قرار دارند.

 

طبقه اوّل: داراى دو بخش است: بخش اوّل: پدر و مادر. بخش دوم: فرزندان (بى واسطه یا با واسطه).

 

طبقه دوم: داراى دو بخش است: بخش اوّل: پدر بزرگ و مادر بزرگ (بى واسطه یا با واسطه). بخش دوم: برادر و خواهر و برادرزاده و خواهرزاده (بى واسطه یا با واسطه).

 

طبقه سوم: که یک بخش است: عمو و عمّه و دایى و خاله و فرزندان آنها.[5]

 

به عبارت دیگر؛ کسانى که بواسطه خویشاوندى ارث مى‏برند سه دسته هستند:

 

دسته اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولادِ اولاد هر چه پایین روند هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث مى‏برد و تا یک نفر از این دسته هست دسته دوم ارث نمى‏برند.

 

دسته دوم: جد یعنى پدر بزرگ و پدر او هر چه بالا رود و جدّه یعنى مادر بزرگ و مادر او هر چه بالا رود پدرى باشند یا مادرى و خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میت نزدیک تر است ارث مى‏برد و تا یک نفر از این دسته هست دسته سوم ارث نمى‏برند.

 

دسته سوم: عمو و عمه و دایى و خاله (هر چه بالا روند) و اولاد آنان هر چه پایین روند و تا یک نفر از عموها و عمه‏ها و دایى‏ها و خاله‏هاى میت زنده‏اند، اولاد آنان ارث نمى‏برند ولى اگر میت عموى پدرى و پسر عموى پدر و مادرى داشته باشد (و غیر از اینها وارثى نداشته باشد) ارث به پسر عموى پدر و مادرى مى‏رسد و عموى پدرى ارث نمى‏برد.[6]

 

[1] کلینی، کافی، ج ‏7، ص 365، چاپ چهارم دار الکتب الإسلامیة، تهران، ‏1365 هـ ش.

[2] عاقله کسانی هستند که خویشاوندی و بستگی نزدیک از جانب پدر به قاتل داشته باشند؛ مانند برادران ، عموها و فرزندان آناندیه قتل خطائی محض بر عهده عاقله است که در مدت سه سال باید آن را بپردازند و هر سال قسطی از آن که برابر یک سوم دیه است در ذمه عاقله موجود در وقت آن قسط ثابت می شود.

[3] حلی، حسن بن یوسف بن مطهر أسدی، ‏تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، ص: 206، ناشر: مؤسسة طبع و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد، چاپ اول، تهران، 1411 هـ ق.

[4] فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف اسدی حلّی، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج ‏3، ص 286، ناشر: مؤسسة إسماعیلیان برای چاپ و نشر، چاپ اول، قم، 1387 هـ ق.

[5] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص 704.

[6] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص 706، مسأله 2728.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها