هر دعا و استغفاری ممکن است شامل بندها و فرازهای مختلفی باشد که شاید برخی از آنها نیز دارای چهل و یا هفتاد بند باشد، اما چیزی به نام استغغار چهل و یا هفتاد بندی در متون معتبر وجود ندارد.

در همین راستا در دعاهای رسیده از اهل‌بیت(ع) می‌بینیم که آن‌حضرات(ع) به صورت متناوب و پی در پی از خداوند طلب آمرزش می‌کردند و یا خود را گناه‌کار می‌دانستند؛[1] مثلاً امیرمؤمنان على(ع) هر روز بعد از نماز صبح هفتاد مرتبه خدا را صدا می‌زد و استغفار می‌نمود که در میان عرف مردم به استغفار هفتاد بندی امام علی(ع) معروف شده است:

«اللَّهُمَ‏ إِنِّی‏ أُثْنِی‏ عَلَیک‏ بِمَعُونَتِک‏ عَلَى‏ مَا نِلْتُ‏ بِهِ‏ الثَّنَاءَ عَلَیک‏ وَ أُقِرُّ لَک‏ عَلَى‏ نَفْسِی‏ بِمَا أَنْتَ‏ أَهْلُهُ‏ وَ الْمُسْتَوْجَبُ لَهُ فِی قَدْرِ فَسَادِ نِیتِی وَ ضَعْفِ یقِینِی اللَّهُمَّ نِعْمَ الْإِلَهُ أَنْتَ وَ نِعْمَ الرَّبُّ أَنْتَ وَ بِئْسَ الْمَرْبُوبُ أَنَا وَ نِعْمَ الْمَوْلَى أَنْتَ وَ بِئْسَ الْعَبْدُ أَنَا وَ نِعْمَ الْمَالِک‏ أَنْتَ وَ بِئْسَ الْمَمْلُوک أَنَا فَکمْ قَدْ أَذْنَبْتُ فَعَفَوْتَ عَنْ ذَنْبِی وَ کمْ قَدْ أَجْرَمْتُ فَصَفَحْتَ عَنْ جُرْمِی وَ کمْ قَدْ أَخْطَأْتُ فَلَمْ تُؤَاخِذْنِی وَ کمْ قَدْ تَعَمَّدْتُ فَتَجَاوَزْتَ عَنِّی وَ کمْ قَدْ عَثَرْتُ فَأَقَلْتَنِی عَثْرَتِی وَ لَمْ تَأْخُذْنِی عَلَى غِرَّتِی فَأَنَا الظَّالِمُ لِنَفْسِی الْمُقِرُّ بِذَنْبِی الْمُعْتَرِفُ بِخَطِیئَتِی فَیا غَافِرَ الذُّنُوبِ أَسْتَغْفِرُک لِذَنْبِی وَ أَسْتَقِیلُک لِعَثْرَتِی فَأَحْسِنْ إِجَابَتِی فَإِنَّک أَهْلُ الْإِجَابَةِ وَ أَهْلُ التَّقْوى‏ وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَة ...».[2]

از امام سجاد(ع) نیز دعایی برای طلب استغفار وارد شده است:

«اللَّهُمَّ إِنَّ اسْتِغْفَارِی إِیاک وَ أَنَا مُصِرٌّ عَلَى قِلَّةِ حَیاءٍ وَ تَرْکی الِاسْتِغْفَارَ مَعَ عِلْمِی بِسَعَةِ رَحْمَتِک تَضْییعٌ لِحَقِّ الرَّجَاءِ اللَّهُمَّ إِنَّ ذُنُوبِی تُؤْیسُنِی أَنْ أَرْجُوَک وَ إِنَّ عِلْمِی بِسَعَةِ رَحْمَتِک یؤْمِنُنِی أَنْ أَخْشَاک فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ حَقِّقْ رَجَائِی لَک وَ کذِّبْ خَوْفِی مِنْک وَ کنْ عِنْدَ أَحْسَنِ ظَنِّی بِک یا أَکرَمَ الْأَکرَمِینَ وَ أَیدْنِی بِالْعِصْمَةِ وَ أَنْطِقْ لِسَانِی بِالْحِکمَةِ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ ینْدَمُ عَلَى مَا ضَیعَهُ [صَنَعَهُ‏] فِی أَمْسِهِ اللَّهُمَّ إِنَّ الْغَنِی مَنِ اسْتَغْنَى عَنْ خَلْقِک بِک فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَغْنِنِی یا رَبِّ عَنْ خَلْقِک وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ لَا یبْسُطُ کفَّهُ إِلَّا إِلَیک اللَّهُمَّ إِنَّ الشَّقِی مَنْ قَنَطَ وَ أَمَامَهُ التَّوْبَةُ وَ خَلْفَهُ الرَّحْمَةُ وَ إِنْ کنْتُ ضَعِیفَ الْعَمَلِ فَإِنِّی فِی رَحْمَتِک قَوِی الْأَمَلِ فَهَبْ لِی ضَعْفَ عَمَلِی لِقُوَّةِ أَمَلِی اللَّهُمَّ أَمَرْتَ فَعَصَینَا وَ نَهَیتَ فَمَا انْتَهَینَا وَ ذَکرْتَ فَتَنَاسَینَا وَ بَصَّرْتَ فَتَعَامَینَا وَ حَذَّرْتَ فَتَعَدَّینَا وَ مَا کانَ ذَلِک جَزَاءَ إِحْسَانِک إِلَینَا وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا أَعْلَنَّا وَ مَا أَخْفَینَا وَ أَخْبَرُ بِمَا لَمْ نَأْتِ وَ مَا أَتَینَا فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لَا تُؤَاخِذْنَا بِمَا أَخْطَأْنَا فِیهِ وَ مَا نَسِینَا وَ هَبْ لَنَا حُقُوقَک لَدَینَا وَ تَمِّمْ‏ إِحْسَانَک إِلَینَا وَ أَسْبِغْ نِعْمَتَک عَلَینَا إِنَّا نَتَوَسَّلُ إِلَیک بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ رَسُولِک وَ عَلِی وَصِیهِ وَ فَاطِمَةَ ابْنَتِهِ وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسَى وَ عَلِی وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ الْحَسَنِ وَ الْحُجَّةِ عَلَیهِمْ السَّلَامُ أَهْلِ بَیتِ الرَّحْمَةِ إِدْرَارَ الرِّزْقِ الَّذِی هُوَ قِوَامُ حَیاتِنَا وَ صَلَاحُ أَحْوَالِ عِیالِنَا فَأَنْتَ الْکرِیمُ الَّذِی تُعْطِی مِنْ سَعَةٍ وَ تَمْنَعُ عَنْ قُدْرَةٍ وَ نَحْنُ نَسْأَلُکَ مِنَ الْخَیرِ مَا یکونُ صَلَاحاً لِلدُّنْیا وَ بَلَاغاً لِلْآخِرَةِ وَ آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ».[3]

اما با جست‌وجوی انجام شده، دعای از امام سجاد(ع) که مشتمل بر چهل بند(مرتبه) استغفار باشد، مشاهده نشده است که در صورت مشاهده چنین دعایی، این پاسخ ویرایش خواهد شد.

[1]. «ترک اولی از معصوم»، 7880؛ «تکرار ذکر"استغفرالله"»، 7028؛ «عصمت امام علی (ع) و استغفار در دعا»، 3026؛ «سید الاستغفار»، 107875.

[2]. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 38، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1418ق.

.[3] کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 62، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق.