دو مسجد بزرگ اسلامی؛ «مسجد الحرام» و «مسجد النبی» دارای ارزش معنوی بسیار زیادی هستند و به همین جهت فضیلت نماز خواندن در این مساجد بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر است و روایات بسیاری بر این مطلب تأکید دارند که به ذکر چند نمونه بسنده می‌شود.
فضیلت نماز در مسجد الحرام
از امام کاظم(ع) در مورد مردی پرسیده شد که در مکه بوده و نماز را در منزل خود و به جماعت می‌خواند، این بهتر است یا این‌که به مسجد الحرام رفته و فرادا بخواند؟ امام(ع) فرمود: «به مسجد الحرام رفته و فرادا بخواند بهتر است».[1]
امام حسین(ع) فرمود:‌ «در این مسجد (مسجد الحرام) زیاد نماز و دعا بخوانید همانا برای هر بنده‌ای رزقی وجود دارد که به سمت او می‌رود(یعنی خود را زیاد درگیر امور مادی نکنید)».[2]
امام باقر(ع) فرمود: «هركس در مسجد الحرام يک نماز واجب بخواند، خداوند متعال به خاطر همان يک نماز كليّه نمازهایش را از زمانى كه نماز بر او واجب شده و بجا آورده، و نيز همه نمازهایى را كه تا زمان وفاتش خواهد خواند می‌پذيرد».[3]
امام صادق(ع) می‌فرماید: «نماز در مسجد الحرام معادل صد هزار رکعت نماز است».[4]
البته در خود مسجد الحرام نیز برخی مکان‌هایی وجود دارد که از سایر نقاط ارزشمندتر است و تأکید بیشتری بر آن شده است، از امام رضا(ع) در مورد بهترین مکان برای نماز خواندن در مسجد الحرام پرسیده شد، آن‌حضرت در پاسخ فرمود: «حطیم ما بین حجر الأسود و درب کعبه». پرسیده شد بعد از این مکان کجا بهتر است؟ امام(ع) فرمود: «در کنار مقام ابراهیم(ع)». ... سپس کجا بهتر است؟ فرمود: «در حجر اسماعیل» و در ادامه فرمود: «هر کجا که به کعبه نزدیک‌تر است».[5]
 
فضیلت نماز در مسجد النبی
رسول خدا(ص) در این‌باره می‌فرماید: «يک نماز در مسجد من، نزد خداوند برابر با ده هزار نماز در ساير مساجد است، مگر مسجد الحرام؛ زيرا نماز در آن برابر با صد هزار نماز است».[6]
امام صادق(ع) می‌فرماید: «مكّه، حرم خداوند و حرم رسول خدا(ص) و حرم علىّ بن أبى طالب‏(ع) است و ثواب يک نماز كه در آن بجا آورده شود برابر است با صد هزار نماز (كه در نقاط ديگر خوانده است) و يک درهم در آنجا (كه در راه خدا داده شود) ثوابش برابر با صد هزار درهم است كه در ساير جاها صدقه دهند، و مدينه، حرم خداوند و حرم رسول خدا(ص) و حرم على(ع) است، يک نماز كه در آنجا خوانده شود ثواب ده هزار نماز جاى ديگر را دارد، و يک درهم در راه خدا صرف كردن در آنجا ثوابش برابر با انفاق ده هزار درهم است كه در غير آنجا صرف شود، و كوفه حرم خداوند و حرم رسول خدا(ص) و حرم على(ع) است، و يک نماز كه در آنجا بجا آورند با هزار نماز برابر است، و راجع به ثواب انفاق درهم سخنى نفرمود».[7]
شخصی از حضرت امام رضا(ع) از نماز در مسجد الحرام و مسجد الرّسول(ص) پرسید كه آيا اين دو برابرند در ثواب؟ امام(ع) فرمود: «آرى و نماز بين آن دو مسجد ثواب هزار نماز در مكان‌هاى ديگر را دارد». [8]
در پایان، ذکر این نکته لازم است که؛ روایاتی این‌چنینی که در موضوع مورد بحث و موضوعات دیگر وجود دارد را می‌توان هم بر معنای ظاهری آنها حمل کرد؛ برای نمونه، نماز در مسجد الحرام به اندازه صد هزار نماز ثواب دارد و در عین حال می‌توان این روایات را در مقام بیان اصل ارزش و اهمیت موضوع دانست؛ به بیان دیگر، تعداد ثوابی که در این روایات ذکر شده تنها برای بیان اهمیت نماز در این مکان است و از باب مثال تعدادی را بیان کرده و شاید اهمیت اینها بسیار بیشتر باشد و این مقدار تنها در مقام بیان اهمیت موضوع است و این احتمال نیز وجود دارد که تفاوت در مقدار پاداش­های اعلام شده از جهت نوع ارتباطی با خداست که در افراد مختلف، متفاوت است.

---