جستجوی پیشرفته
بازدید
15874
آخرین بروزرسانی: 1391/08/18
 
کد سایت ms21314 کد بایگانی 27214 نمایه نگارش عثمان طه، ویژگی‌های رسم الخط عثمان طه
طبقه بندی موضوعی علوم قرآنی
خلاصه پرسش
پیرامون رسم الخط عثمان طه توضیحاتی را بیان دارید؟
پرسش
لطفاً پیرامون رسم الخط عثمان طه توضیحاتی را بیان دارید؟
پاسخ اجمالی

عثمان طه، خطاط مشهور سوری است که در قرن حاضر می‌زیست. نسخه‌ٔ نوشته او دارای امتیازاتی؛ چون نظم، خط بسیار زیبا و آهنگین و رعایت اصول و جزئیات ظریف تجویدی است.

پاسخ تفصیلی

هنر و مهارت نوشتن، سابقه‌ی چندانی در عرب تازه مسلمان شده نداشت. آنهایی که اهل کتابت بودند نیز تجربه چندانی در نگارش نداشتند؛ لذا نویسندگان وحی تنها تلاش در نوشتن قرآن می‌کردند و هیچ‌گونه اضافه‌ای بر نوشتار؛ مانند هنر زیبا نویسی و ... وجود نداشت. از علل اصلی این رویکرد، بی‌گانگی اعراب با این هنر بود، به ویژه که حجم دیگر کارهای انجام نشده نیز بسیار بالا بود و زمانی برای فکر کردن به این فعالیت‌ها باقی نمی‌گذاشت.

علاوه بر این کاستی‌ها، نوشته‌های آن زمان، مشکلات دیگری را نیز داشت، آن نوشته‌ها فاقد هرگونه علائم املائی؛ مانند نقطه و اعراب بودند. اما این امر خللی در قرائت آنها از قرآن ایجاد نمی‌کرد؛ زیرا در صدر اسلام اکثریت مسلمانان، عرب‌زبان بودند و بسیاری از آنان قسمت‏های متعدد یا کل قرآن را از حفظ داشتند و غالباً با آیات قرآن مأنوس بوده و ورد زبانشان بود؛ لذا مشکلی در خواندن قرآن به چشم نمی‏خورد؛ یعنی حروف و کلمات هم شکل و حرکات و حالات حروف را با توجه به قرائن جمله و حضور ذهن، تشخیص داده و به نحو صحیح‏ می‏خواندند.[1]  همان‏گونه که در برخی از زبان‌ها مانند زبان فارسی که در ابتدا با علائم یاد داده می‌شود، ولی پس از آن، بدون علامت‏، نوشته و خوانده می‌شود.

این نوع نوشتار به جهت مشکلات مذکور و با پیشرفت اسلام در میان اقوام دیگر، نیاز به اصلاحاتی پیدا کرد که در نهایت با گذشت چند دهه موجب تغییرات جدّی در نوع نوشتار شد تا خلأ‌های موجود را از بین ببرد.

در یک نگاه کلی، تفاوت نوع نوشتار آن زمان با خط عربی کنونی را می‌توان در این موارد بیان داشت:

1. نوشته‌های آن دوره، فاقد هرگونه نقطه و اعراب و علامت است. این خصیصه را از نوشته‌هایی از آن زمان که امروزه موجود است، می‌توان مشاهده کرد.

2. بسیاری از حروف، به ویژه الف‏ها نوشته نشده است؛ مانند کلمات «الرحمان، العالمین، مالک، صراط» که‏ به صورت «الرحمن، العلمین، ملک، صرط» نوشته شده‏ است.

3. برخی از حروف به شکل حروف دیگر نوشته شده است؛ مانند «الف» در کلمات «صلاة، زکاة، حیاة، ... » که‏ به صورت واو نوشته شده است؛ «صلوة، زکوة، حیوة» یا الف در کلمات «ادراک، ضحاها، یغشاها، ...» که‏ به صورت یاء نوشته شده است؛ «ادریک، ضحیها، یغشیها ... .

4. بعضی از حروف به ‏طور زاید بر تلفظ نوشته شده است؛ مانند کلمات «یدعون، یتلو، مئة، جی‏ء، لشی‏ء... که با یک الف زاید به صورت «یدعون، یتلوا، مائة، جای‏ء، لشای‏ء، .... نوشته شده است. یا واو در کلمات «اولئک، اولی، اولوا، ...» که به‏ طور زاید در تلفظ نوشته شده است.[2]

با گذشت زمان، خوشنویسان بسیاری شروع به نوشتن قرآن کردند و برخی از آنها در زمان خود، شهرت بسزائی را نیز کسب کردند. امروزه اثر خطاط بزرگ سوری تبار، عثمان طه از شهرت بسزائی برخوردار است که با وجود برخی انتقادات، به دلیل برخی مزایا و نیز پشتبانی مالی کشورهایی چون عربستان سعودی در جهان اسلام گسترش چشمگیری یافته است.

قبل از بحث پیرامون عثمان طه و نسخه او، ذکر نکته‌ای لازم است؛ در این بحث، دو اصطلاح شبیه به هم وجود دارد که هر کدام معنای خاص به خود را دارند. یکی مصحف عثمانی؛[3] این تعبیر اشاره به جمع آوری قرآن توسط عثمان دارد که به نسخه‌ای که او جمع آوری کرد و با آن خط خاص نوشته شده بود، مصحف عثمانی گفته می‌شود که البته این نظریه مخالفان جدّی نیز دارد.[4]  اصطلاح دیگر «قرآن عثمان طه» است که به نوشتن قرآن توسط شخصی به نام عثمان طه اشاره دارد و مورد بحث ما نیز همین مورد دوم است.

عثمان طه، خطاط مشهور سوری است که در قرن حاضر می‌زیسته و نسخه‌ٔ نوشته او دارای امتیازاتی است:

1. نظم بسیار عالی؛ در نسخه عثمان طه، انتهای هر صفحه با انتهای آیه همراه است، به گونه‌ای که در انتهای یک صفحه، آیه نیمه کاره نمی‌ماند و در همان‌جا تمام می‌شود. علاوه براین، تلاش کرده در یک نظم خاص، هر جزء قرآن را در 20 صفحه قرار دهد که در این امر نیز موفق بوده است.

2. خط بسیار زیبا و آهنگین عثمان طه نیز بر امتیازات این اثر افزوده است و نوعی نظم نوشتاری را نیز در نگارش رعایت کرده است.

3. رعایت اصول و جزئیات ظریف تجویدی در این نسخه و وجود حرکات و اعراب‌ها تأثیر بسزائی در خواندن صحیح قرآن می‌گذارد. تفاوت گذاشتن در نوشتن برخی کلمات که ناظر به شیوه‌های دقیق قرائت است، از جمله امتیازات مهم نسخه مورد بحث ما است.

البته تمام این موارد، نافی نقدهایی نیست که بر این نگارش وارد شده است.

 


[1]. سیف، سید مهدی، تاریخچه رسم الخط قرآن و سیر تحول آن، مجله رشد آموزش معارف اسلامی، بهار 1380، شماره 44، ص 14 – 15.

[2]. همان، ص 14.

[3]. تعابیر دیگری نیز از این معنا وجود دارد؛ از جمله: رسم المصحف، الرسم العثمان و ... .

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها