جستجوی پیشرفته
بازدید
10800
آخرین بروزرسانی: 1395/01/04
خلاصه پرسش
«اسْتَغْنِ‏ عَمَّنْ‏ شِئْتَ‏ تَکُنْ نَظِیرَهُ» بی‌نیازی خود را از هرکسی اعلام کنی، مانند او خواهی شد. مراد از این سخن امام علی(ع) چیست؟
پرسش
این حدیث را توضیح دهید: «استغن عمن شیت تکن نظیرا له».
پاسخ اجمالی
امام على(ع) در این روایت سه نکته درباره مناجات، سه نکته درباره حکمت، و سه نکته دیگر درباره ادب فرمودند. در این‌جا - به تناسب پرسش- تنها به توضیح نکته‌ مرتبط با ادب می‌پردازیم:
«امْنُنْ عَلَى مَنْ شِئْتَ تَکُنْ أَمِیرَهُ وَ احْتَجْ إِلَى مَنْ شِئْتَ تَکُنْ أَسِیرَهُ وَ اسْتَغْنِ‏ عَمَّنْ‏ شِئْتَ‏ تَکُنْ نَظِیرَهُ»؛[1] «بر هرکس که می‌خواهى، نعمت ده تا امیر او باشى و به هرکس که می‌خواهى، اظهار نیاز کن تا اسیر او گردى و به هرکس که می‌خواهى، بی‌نیازى نشان ده، تا همانند او باشى».‏
این روایت؛ هم در مورد کمک به دیگران و پاسخ به نیازهای آنان بوده و هم به بی‌نیازی از دیگران، که مایه آزادگی روحی و معنوی انسان می‌باشد؛ سفارش می‌کند؛ یعنی در روابط اجتماعى باید کوشید ارتباط اجتماعى خود با دیگران را براساس کمک متقابل قرار داد، نه یک جانبه.
برای فهم جمله «اسْتَغْنِ‏ عَمَّنْ‏ شِئْتَ‏ تَکُنْ نَظِیرَهُ»؛ با توجه به دو جمله قبل از آن می‌توان گفت:
1. اگر انسان، نیازمندی خود را به فردی اعلام نکرده و از او طلب یاری نکند، به دلیل آن‌که نه او از رازش آگاه است و نه کمکی به او کرده تا منتی بر سرش بگذارد، در برخوردهای اجتماعی می‌تواند با او مانند فردی همسان با خودش رفتار کند.
2. بى‏نیازى جستن از دیگران موجب می‌شود که انسان هم مانند او باشد و تملّق و چاپلوسى او نکند - هر که می‌خواهد باشد-  ولى هنگامى که حاجت و نیاز خود نزد کسى ببرد - هر که باشد-  خود را اسیر و برده او کرده است.[2]
3. ناگفته نماند: هرچند ابراز نیازمندی زیاد پیش دیگران خوب نیست، ولی این به معنای قطع رابطه با دیگران نیست؛ زیرا درخواست از مردم در صورت نیاز ضروری، درست و لازمه زندگی اجتماعی است وگرنه باید خیلی از احکام مالی اسلام؛ مانند انفاق و قرض دادن به دیگران، تعطیل می‌شد. لذا این روایت ناظر به آن نیست. اما اگر اصرار بر درخواست و تقاضای کمک، همراه با سماجت و پافشاری باشد مورد تأیید نیست و اسارت و بردگی است.[3]
 

[1]. شیخ صدوق، الخصال، محقق: غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 420، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[2]. تمیمی آمدی، عبدالواحد، ‏غرر الحکم‏ و درر الکلم، ترجمه: رسولی محلاتى، سیدهاشم، ج 2، ص 259 (پاورقی)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1378ش؛ نیز ر. ک: خوانسارى، جمال الدین محمد، شرح ‏غرر الحکم ‏و درر الکلم، ج 2، ص 184، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1366ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها