جنگ خندق یا احزاب در سال پنجم هجری رخ داد. این نبرد را از آن جهت خندق می‌نامند زیرا به پیشنهاد سلمان فارسی، مسلمانان برای مقابله با دشمن در اطراف مدینه خندق حفر کردند و از آن جهت احزاب می‌نامند زیرا حزب‌ها و گروه‌های متعددی بر علیه مسلمانان متحد شده بودند. این نبرد به اندازه‌ای مهم بود که سوره‌ سی و سوم قرآن کریم به نام این نبرد، سوره احزاب نامیده شد.

بر اساس آیات سوره‌ی احزاب و گزارش‌های تاریخی، منافقان، يهوديان، بت‌پرستان و... و تمام گروه‌هایی که نابودی خویش را در گسترش تعالیم اسلام می‌دیدند، دست به دست هم داده بودند، تا اسلام و مسلمانان را نابود كنند.

بدین منظور مدینه مرکز حکومت اسلامی را آماج حمله خود قرار دادند.

بر اساس صریح قرآن، مؤمنان واقعی هنگامی که لشگرهای احزاب را دیدند كه اطراف مدينه اردو زده‌‌اند، نه تنها تزلزلى به دل راه ندادند، بلکه گفتند اين همان چیزی است که خدا و رسولش به ما وعده داده‌اند،‌ اما منافقان تا جایی پیش رفتند که وعده‌های پیامبر(ص) را دروغ اعلام کردند.

در نهایت در این جنگ نیز با امدادهای غيبي، تدابير و مدیریت پيامبر اسلام(ص) و شجاعت‌های امام علی(ع) دشمنان اسلام شکست سختی را متحمل شده و بدون هیچ دستاوردی اطراف مدینه را ترک کردند.