جستجوی پیشرفته
بازدید
19365
آخرین بروزرسانی: 1391/02/21
خلاصه پرسش
رابطه ایمان و اطمینان قلبی در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟
پرسش
رابطه ایمان و اطمینان قلبی در قرآن به چه صورت مطرح شده است؟ ذکر سوره و آیه مربوطه.
پاسخ اجمالی

ایمان در لغت عبارت است از: تصدیق در مقابل تکذیب. و در اصطلاح ایمان عبارت است از: اقرار به زبان، تصمیم و پیمان قلبی و عمل با اعضا و جوارح، امّا "اطمینان" و طمأنینه در لغت به معنای آرامش خاطر بعد از بی‌تابی و اضطراب است.

فرق ایمان و اطمیان قلبی

گاهی انسان به وسیله استدلال و برهان علمی و منطقی ممکن است به چیزی یقین داشته باشد و با این استدلال، عقلش راضی شود، ولی آرامش خاطر نداشته باشد. اما اگر نسبت به آن چیز اطمینان قلبی داشت این اطمینان باعث آرامش خاطر و سکون قلب او می‌شود.

در روایتی همین سؤال از امام رضا (ع) شد که: آیا در قلب ابراهیم (ع) شک و تردیدی بود. امام رضا (ع) فرمودند: نه، بلکه ابراهیم (ع) یقین داشت و از خداوند زیادی در یقین را خواست.

پاسخ تفصیلی

ایمان در لغت عبارت است از: تصدیق در مقابل تکذیب [1] و در اصطلاح عبارت است از: اقرار به زبان، تصمیم و پیمان قلبی و عمل با اعضا و جوارح [2] ، امّا "اطمینان" و طمأنینه در لغت به معنای آرامش خاطر بعد از بی‌تابی و اضطراب است. [3]

فرق ایمان و اطمیان قلبی

گاهی انسان به وسیله استدلال و برهان علمی و منطقی ممکن است به چیزی ایمان و یقین داشته باشد و با این استدلال، عقلش راضی شود، ولی آرامش خاطر نداشته باشد. اما اگر نسبت به آن چیز اطمینان قلبی داشت این اطمینان باعث آرامش خاطر و سکون قلب او می‌شود که در این صورت هیچ‌گونه وسوسه و اوهام ذهنی در او راه ندارد؛ به عنوان مثال: همه ما یقین داریم که از انسان مرده هیچ کاری بر نمی‌آید و این را با استدلال و دلیل باور داریم، اما در جان ما رسوخ نکرده، لذا ممکن است کسی از مرده خصوصاً در شب بترسد. اما افرادی هستند چون سر و کار آنها با مردگان است، هرگز چنین ترسی ندارند [4] . بنابراین وقتی که انسان به مرحله شهود رسید دلش آرام می‌گیرد. ابراهیم (ع) هم ایمان کامل و خالص به بعثت و زنده‌ شدن مردگان داشت و هیچ شکی در دل نداشت، اما خواست به اطمینان قلبی برسد .

در روایتی همین سؤال از امام رضا (ع) شد که: آیا در قلب ابراهیم (ع) شک و تردیدی بود. امام رضا (ع) فرمودند: نه، بلکه ابراهیم (ع) یقین داشت و از خداوند زیادی در یقین را خواست. [5]

برخی روایات بر این ذهنیت که ابراهیم (ع) شک داشت پس ما هم اگر شک داشتیم معذوریم و اگر ایمان و یقین نداشتیم هیچ اشکالی و ایرادی بر ما وارد نیست خط بطلان می‌کشد.

در روایتی نقل شده: شخصی به امام موسی کاظم (ع) نامه‌ای نوشت و گفت: من در حال شک هستم و ابراهیم هم به خداوند فرمود: به من نحوه زنده شدن مردگان را نشان بده، من هم دوست دارم که چیزی به من نشان بدهی،
امام (ع) در جواب نوشت: همانا ابراهیم (ع) مؤمن بود، فقط دوست داشت ایمانش زیاد شود ولی تو در حال شک هستی و در انسان شاک خیری وجود ندارد. [6]

بنابراین انسان باید نسبت به اصول دین اعتقاد و ایمان و یقین داشته باشد و برای به دست آوردن ایمان و یقین، راه‌های استدلالی و برهانی وجود دارد که دیگر برای انسان شکی باقی نماند و برای دفع شبهاتی که القاء می‌شود می‌توان به علمای دین رجوع کرد .

به هر حال، با اندک تأمل و تعمق در آیات قرآن به این حقیقت پی می بریم که رفع نگرانى هاى روحى و روانى در سایه تقویت ایمان به خداى حکیم و دادگر و ایمان به روز واپسین و بهشت و جهنم، میسر است و نیز اعمال عبادی مثل نماز برای رسیدن انسان به این مرحله طراحی شده است. مؤمن زمانی که دست لطف و حمایت خدا را پیوسته بر سر خویش احساس مى کند، دیگر خوف و اضطراب و غمى به دل راه نمى دهد: "و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین"؛ [7] و سست نشوید و غمگین نگردید و شما برترید اگر ایمان داشته باشید . خداوند در این آیات مى فرماید: اگر با خدا باشید، تمام قواى زمین و آسمان در اختیار توست و خداوند نیازها و مشکلات و گرفتارى هایت را مى داند و از تلاش و اطاعت و بندگى تو باخبر است و با ایمان به این نویدهاى الاهى چگونه ممکن است آرامش خاطر بر وجود انسان حاکم نگردد؟ قطعاً با این منش و معرفت، امور نگران کننده و اضطراب آور روحى از جان و دل بشر رخت بر مى بندد.



[1] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان‏العرب، ج: 13، ص 21، ناشر دار صادر، بیروت‏، چاپ سوم‏، 1414 ق‏، الإِیمان: بمعنى التصدیق، ضدُّه التکذیب.

[2] کلینی، کافی، ج 2، ص 27، ح 1، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هجرى شمسى، امام صادق (ع) می فرماید: الْإِیمَانُ هُوَ الْإِقْرَارُ بِاللِّسَانِ وَ عَقْدٌ فِی الْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ، برای اطلاع بیشتر از معنای ایمان و فرق آن با اسلام و علم به نمایه های «فرق ایمان و علم شماره 5382 (سایت: 5651)» مراجعه نمایید.

[3] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه وتحقیق مفردات الفاظ قرآن، خسروی، غلامرضا، انتشارات مرتضوى - تهران، چاپ دوم، 1375ش.

[4] شیرازی، ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج 2، ص 304، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374 ش.

[5] عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، نور الثقلین، ج 1، ص 330،  ناشر مؤسسه التاریخ العربی، بیروت، چاپ اول، 1412 هجری .

[6] همان، ج1، ص 336 .

[7] آل عمران، 139.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

پرسش های اتفاقی

  • معنای اجماع و اقسام آن چیست؟
    39846 General Terms 1393/03/27
    اجماع به معنای اتفاق نظری است که در اثبات حکم شرعی مؤثر است. علماى شیعه اجماع را دلیل مستقلى در مقابل کتاب و سنّت نمی‌دانند. ایشان اجماع را تنها از این جهت که کشف از نظر معصوم می‌کند، حجّت می‌دانند، در حقیقت حجیّت مربوط به سنّت است که ...
  • آیات تطهیر در قرآن کریم کدام‌اند؟
    16747 اهل بیت و ذوی القربی 1392/09/19
    درباره «تطهیر» به معنای عام آن (پاک کردن و پاک شدن)؛ آیاتی در قرآن کریم وجود دارد،[1] اما آنچه با عنوان و معنای خاص در قرآن کریم آمده و مربوط به پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است، آیه شریفه «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ ...
  • نحوه ارتباط با اقوام نزدیک که اعمال مغایر دین انجام دهند باید چگونه باشد؟
    14030 گوناگون 1388/01/10
    اگر یکى از اقوام انسان مرتکب معصیت شود و نسبت به رعایت مسائل دینی لا أبالی باشد، تکلیف ما نسبت به او این است که با امر به معروف و نهی از منکر (با زبان خوش و دلسوزانه) او را هدایت کنیم. ولی اگر این کار تأثیری نداشت در صورتی ...
  • کدام صفت از صفات انسان است که دیگر صفات نیک تنها در سایه او معنا خواهند یافت؟
    10035 انسان شناسی 1391/05/28
    باورهایی، مانند توحید و ولایت از اموری هستند که هر صفت نیک انسان در پرتو اینها معنا پیدا می­کند، و هر صفت و ویژگی خوب انسان بدون آنها رنگ و بوی خدایی نخواهد داشت؛ صفات نیکی هم وجود دارند که به حسب مورد می‌توانند به عنوان بهترین­ها معرّفی ...
  • اگر پزشک براى معالجه مریض ناچار شود که به عورت او نگاه کند، آیا اشکال دارد؟
    27358 همجنس گرایی 1388/07/08
    مراجع عظام تقلید در جواب پرسش شما چنین پاسخ داده اند:س: آیا براى پزشک زن نگاه کردن و لمس عورت زن براى معاینه و تشخیص بیمارى جایز است؟ج: جایز نیست مگر در موارد ضرورت.س: نگاه کردن پزشک زن به عورت زن دیگر ...
  • عوامل خوشبختی از نگاه قرآن و روایات چیست؟
    26628 دستور العمل ها 1392/12/06
    برای سعادت و خوشبختی[1] انسان در دنیا و آخرت، عوامل و موضوعات زیادی وجود دارد[2] که باید مراعات شود تا شخص بتواند به این خواسته دست یابد. در قرآن هم به برخی از آنها البته به صورت جداگانه و پراکنده ...
  • آیا در نیت نماز جماعت باید تعداد رکعات نماز را مشخص کرد؟
    16595 گوناگون 1388/11/04
    پیش از آنکه به اصل پاسخ پرداخته شود لازم است به این نکته تذکر داده شود که در نیت دو بحث اساسی مطرح است: 1. آیا در نیت تلفظ لازم است؟ 2. بعد از آنکه روشن شد لازم نیست آنچه در نیت معتبر است را به زبان آورد
  • چرا قرآن به زبان عربی است؟
    141544 تفسیر 1386/09/14
    زبان، مهم‌ترین وسیله برای برقراری ارتباط بین انسان‌ها است. خداوند این توانایی بر تکلّم و صحبت کردن را از نعمت‌های بزرگ خود برمی‌شمارد که در ابتدای سوره‌ی «الرحمن» به آن اشاره می‌کند. پیامبرانی را که خداوند برای هدایت انسان‌ها مبعوث می‌فرمود باید برای ارتباط با قوم خود به ...
  • آیا امامت امام حسن (ع) قبل از امام حسین (ع) دلیل بر برتری وجودی است؟
    17276 فضائل و مناقب 1389/08/18
    همه چهارده معصوم (ع) از یک نور واحد خلق شده اند و از جهت وجودی و مقام ولایت تکوینی یکسان هستند و امامت هر یک از امامان (ع) به امر و انتخاب الاهی بوده است و اگر امتیازی برای امامی نسبت به امام دیگر در احادیث ...

پربازدیدترین ها