لطفا صبرکنید
95369
- اشتراک گذاری
با توجه این‌که در تعالیم اسلامی، راست‌گویى و مبارزه با دروغ اهمیت فوق العاده‌ای دارد، و در بیشتر جوامع بشری نیز یک اصل پذیرفته شده است؛ اما در شرایطی که یک دروغ در راستای مصالحی باشد که اهمیت آن برتر از زشتی دروغ است، گفتن دروغ را می‌توان مجاز دانست، و این سخنان منتسب به کوروش و داریوش هخامنشی را نمی‌توان به صورت مطلق پذیرفت.
در مورد حدیث ذکر شده در پرسش، به «دروغ مرد به همسرش»، سؤال 10616 (سایت: 10564)، مراجعه شود.
اما در ارزیابی آموزه‌های اسلامی با آنچه منتسب به داریوش و کوروش هخامنشی است، باید گفت، صداقت و راست‌گویى و مبارزه با کذب و دروغ در تعالیم اسلامی اهمیت ویژه‌ای دارد. امام صادق(ع) در این موضوع می‌فرماید:
«نگاه به رکوع و سجده طولانى افراد نکنید؛ چرا که ممکن است عادت آنها شده باشد، به طورى که اگر آن‌را ترک کنند ناراحت شوند، ولى نگاه به راست‌گویى و امانت‌داری آنها کنید»؛[1] یعنی، راست‌گویى و امانت، ملاکِ خوبی و ایمان افراد است.
اما با این وجود و با این‌که، راست‌گویى و مبارزه با دروغ در تعالیم دینی از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بوده و اصولا -دست‌کم به صورت صوری و ظاهر- به عنوان یک اصل در بیشتر مجامع بشری پذیرفته شده است، ولی در موارد و شرایطی که یک دروغ در راستای مصالحی باشد که اهمیت آن برتر از زشتی دروغ است، گفتن دروغ را می‌توان به صورت موردی مجاز دانست. و این سخنان منتسب به کوروش و داریوش هخامنشی را نمی‌توان به صورت مطلق مورد پذیرش قرار داد. به عنوان نمونه، آیا اگر در موردی، یک سخن صد در صد راست و درستی که به یک جنایت‌کار حرفه‌ای گفته شده و منجر به کشته شدن فرد کاملا بی گناهی شود، شما و یا هر عاقل دیگری آن‌را تأیید خواهید کرد؟!
آیا اگر با گفتن سخن راستی، بنیاد یک خانواده از هم پاشیده شود، حتی اگر در مورد آن از شما پرسشی به عمل آید، پاسخ صحیح را بر زبان خواهید آورد و آن خانواده را نابود خواهید کرد؟!
اگر با گفتن دروغی کوچک بتوانید میان دو کشور یا گروهی که سال‌ها از هم کینه به دل داشته و به جنگ با یکدیگر پرداخته‌اند، صلح و صفا برقرار کنید، به بهانۀ راست‌گو بودن از گفتن آن دروغ دریغ خواهید نمود؟! و ... .
بسیار بعید به نظر می‌رسد که پادشاهان هوشمندی، مانند کوروش و یا هر فرد عاقل دیگر، به این ظرافتی که مبتنی بر انگیزۀ دروغ‌گویی است پی نبرده و سخنی غیر منطقی را بر زبان آورند.
اگر در روایاتی به مجاز بودن دروغ در موارد خاص برخورد کردید، به یقین از مواردی خواهد بود که نظیر مثال‌های بیان شده، پیامدهای مثبت دروغ، به مراتب بیشتر از زشتی آن به شمار آید.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 104، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش.
: Is this saying, "O, Ali! Telling a lie is good in three places: in battle, for bringing reconciliation amongst persons and making promise to a wife" in contradiction with the Persian view about telling a lie such as Cyrus's saying "A Persian man does not tell a lie even in a battle. 
: L’hadìth: “O Alì, in tre casi la menzogna è positiva: in guerra, nel fare una promessa alle donne e nel riconciliare la gente”, è contrario al punto di vista persiano in merito alla menzogna, per esempio il detto di Ciro: “L’uomo persiano non mente, anche quando sta morendo in guerra”?
