لطفا صبرکنید
بازدید
19436
19436
آخرین بروزرسانی:
1392/06/02
کد سایت
fa27488
کد بایگانی
32885
نمایه
تفسیر آیه ۳ سوره نساء
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
اصطلاحات
یتیم|ازدواج ، نکاح ،همسری
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا آیه 3 سوره نساء در مورد ازدواج مجدد مردان با دختران یتیم میباشد؟
پرسش
آیا آیه 3 سوره نساء در مورد ازدواج مجدد مردان با زنانی که یتیم بوده‌اند میباشد؟
پاسخ اجمالی
در آیه ۳ سوره نساء می‌فرماید: «و اگر می‌ترسید که (به هنگام ازدواج با دختران یتیم،) عدالت را رعایت نکنید، (از ازدواج با آنان، چشم‌پوشى کنید و) با زنان پاک (دیگر) ازدواج نمائید، دو یا سه یا چهار همسر و اگر می‌ترسید عدالت را (درباره همسران متعدد) رعایت نکنید، تنها یک همسر بگیرید، و یا از زنانى که مالک آنهائید استفاده کنید، این کار، از ظلم و ستم بهتر جلوگیرى می‌کند».[1]
با توجه به این‌که شأن نزول آیه در فهم آن کمک می‌کند نخست شأن نزول را بیان می‌کنیم.
این آیه در باره دختر یتیمى نازل شد که سرپرستش به مال و جمال او چشم دوخته بود و تصمیم داشت بدون دادن مهر با او ازدواج کند؛ از این‌رو خداوند دستور داد که با دختران یتیم ازدواج نکنید، مگر این‌که نسبت به آنها عادلانه رفتار کنید و مهر آنها را مطابق شئونشان بپردازید، یا این‌که با زنان دیگر ازدواج کنید و گرفتن زنان متعدد، تا چهار زن در صورت رعایت عدالت، براى شما بلا مانع است.[2]
بنابر این، آیه در مورد ازدواج مجدد مردان با زنانی که یتیم بوده‌اند نیست، بلکه به دنبال دستورى که در آیه سابق،[3] براى حفظ اموال یتیمان داده شد در این آیه اشاره به یکى دیگر از حقوق آنها مىشود و آن این‌که: اگر مىترسید به هنگام ازدواج با دختران یتیم رعایت حق و عدالت را در باره حقوق زوجیت و اموال آنان ننمایید از ازدواج با آنها چشم بپوشید و به سراغ زنان دیگر بروید.[4]
برای آگاهی بیشتر: تفسیر آیه ۳ سوره نساء، ۳۰۹۸۲
با توجه به این‌که شأن نزول آیه در فهم آن کمک می‌کند نخست شأن نزول را بیان می‌کنیم.
این آیه در باره دختر یتیمى نازل شد که سرپرستش به مال و جمال او چشم دوخته بود و تصمیم داشت بدون دادن مهر با او ازدواج کند؛ از این‌رو خداوند دستور داد که با دختران یتیم ازدواج نکنید، مگر این‌که نسبت به آنها عادلانه رفتار کنید و مهر آنها را مطابق شئونشان بپردازید، یا این‌که با زنان دیگر ازدواج کنید و گرفتن زنان متعدد، تا چهار زن در صورت رعایت عدالت، براى شما بلا مانع است.[2]
بنابر این، آیه در مورد ازدواج مجدد مردان با زنانی که یتیم بوده‌اند نیست، بلکه به دنبال دستورى که در آیه سابق،[3] براى حفظ اموال یتیمان داده شد در این آیه اشاره به یکى دیگر از حقوق آنها مىشود و آن این‌که: اگر مىترسید به هنگام ازدواج با دختران یتیم رعایت حق و عدالت را در باره حقوق زوجیت و اموال آنان ننمایید از ازدواج با آنها چشم بپوشید و به سراغ زنان دیگر بروید.[4]
برای آگاهی بیشتر: تفسیر آیه ۳ سوره نساء، ۳۰۹۸۲
[1]. نساء، 3، «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنى أَلاَّ تَعُولُوا».
[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق، مقدمه، بلاغى، محمد جواد، ج 3، ص 10، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
[3]. نساء، 2، «مال یتیمان را به یتیمان دهید و حرام را با حلال مبادله مکنید. و اموال آنها را همراه با اموال خویش مخورید، که این گناهى بزرگ است».
[4]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 252، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
نظرات
