جستجوی پیشرفته
بازدید
25364
آخرین بروزرسانی: 1392/02/10
خلاصه پرسش
مفهوم این بیت چیست و اشاره به چه چیزی دارد؟ اگر کافر بدانستی که بت چیست یقین کردی که دین در بت پرستی است
پرسش
مفهوم بیت زیر چیست و اشاره به چه چیزی دارد؟ اگر کافر بدانستی که بت چیست یقین کردی که دین در بت پرستی است
پاسخ اجمالی
اولاً: متن اصلی شعر به این صورت است:
مسلمان گر بدانستی که بت چیست
یقین کردی که دین در بت پرستی است
ثانیاً: شاعر این شعر، شیخ محمود شبستری است، وی هر چند از حکیمان و عارفان بزرگ است، اما ظاهر سخن وی حجیتی برای دیگران ندارد.
ثالثاً: توجیهات و تفسیرهایی برای شعر شده است[1] که شاید پذیرش آنها دشوار باشد.
رابعاً: آنچه در توجیه و تفسیر این شعر به نظر صحیح می‌رسد آن است که بگوییم:
«بت» دارای معانی متعددی است؛ مانند:
1. تندیسی ساخته شده از سنگ، چوب، فلز یا هر چیز دیگری که به شکل انسان یا حیوان باشد و به جای خدا مورد پرستش قرار گیرد. معبود.
2. معشوق.[2]
بر این اساس که بت به معنای معبود یا معشوق است، می‌توان دو گونه تفسیر برای این شعر بیان کرد:
الف. شاید مقصود شاعر این باشد که اگر کافر می‌دانست که «بت» به معنای معبود یا معشوق است؛ -معبود و معشوق اگر به صورت مطلق نگاه شود- در این صورت متوجه می‌‌شد که بت پرستی همان دین‌‌داری است.
احتمالا شاعر می‌‌خواهد به مطلبی اشاره کند که اندیشمندان اسلامی بیان کردند و آن این است که انسان بر اساس فطرت خود خدا شناس و خدا جو است؛ یعنی شناخت خداوند و عشق به او، در سرشت انسان نهادینه شده است. انسان به دنبال حقیقت مطلق است و حقیقت مطلق منحصر در ذات خداوند است، ولی انسان به اشتباه چیزهای دیگر را جایگزین خداوند می‌‌کند. بنابر این، اگر بت پرست نیز در بت پرستی خود خوب دقت کند، می‌‌بیند یک کشش درونی پاک است که او را به سمت بت پرستی آورده است و همین کشش پاک او را به پرستش خدای قادر متعال رهنمون می‌‌شود؛ زیرا اگر مقداری دقت کند می‌‌یابد که بت(سنگ، چوب و ...) بر آورنده نیاز حقیقی انسان نیست و صلاحیت عشق واقعی را ندارد.[3]
ب. احتمال دارد مقصود شاعر از بت، انسان کامل باشد؛ زیرا بر اساس مبانی عرفان، انسان کامل بالاترین مظهر معبود و معشوق مطلق است؛ در نتیجه انسان کامل واسطه‌ی میان انسان و خدا است و  رسیدن به حقیقت دین و عبودیت خالص خداوند فقط از طریق اطاعت از انسان کامل امکان دارد. در زبان عارفان بت به معنای انسان کامل نیز به کار رفته است، یکی از نمونه‌های آن شعر امام خمینی(ره) است آن‌جا که می‌گوید:
بگذارید که از بتکده یادی بکنم
من که با دست بت میکده بیدار شدم.[4]
 
[1]. حسن زاده آملى، حسن، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، ص 212، وزارت ارشاد، تهران، چاپ اول، 1378ش.
[2]. فرهنگ معین، واژه «بت».
[3]. ر.ک. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 4، ص 45، صدرا، تهران، ۱۳۷۸ش.
[4] امام خمینی، دیوان، غزلیات، چشم بیمار، ص 142، مؤسسه نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ ششم، 1374.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا پارچه دور خانه خدا فقط به رنگ مشکی است؟
    34132 حج و عمره 1389/12/19
    پارچه مشکی رنگی که امروزه با آن کعبه را می پوشانند پیراهن یا پرده کعبه یا جامه کعبه نامیده می شود. این پوشش در قرون اخیر به رنگ مشکی بوده و آیات قرآن به رنگ طلایی با خط بسیار زیبایی بر آن بافته می شود. اما قبلا ...
  • آیا پوست های جدا شده از لب، دست، پا و ... نجس هستند؟
    57250 مردار 1387/06/19
    مراجع عظام تقلید در این باره می‌گویند:"پوست هاى مختصر لب و جاهاى دیگر بدن که موقع افتادنشان رسیده، اگر چه آنها را بکنند پاک است، ولى بنابر احتیاط واجب باید از پوستى که موقع افتادنش نرسیده و آن را کنده‏اند اجتناب نمایند".[1] در هر حال اصل کندن پوستهاى ...
  • زمان چیست؟ آیا توسط انسان قابل کنترل است؟
    33260 حرکت جوهری 1388/06/14
    یکى از مسائل مهم فلسفى که مورد توجه و اختلاف فلاسفه است، مسئله زمان است که نظریات مختلفی درباره آن مطرح است، مشاهیر فلاسفه می گویند: زمان مقدار حرکت است و موجودى است غیر قارالوجود و متقوم به حرکت و حرکت حامل آن است. ملاصدرا می ...
  • دیدگاه قرآن درباره فرزندانی که خارج از ازدواج متولد شدند چیست؟
    155325 فرزندان پرورشگاهی و یا نامشروع 1389/03/27
    فرزندانی که خارج از ازدواج شرعی متولد می شوند، یا ولد الزنا (فرزندی که از راه زنا و رابطه غیر مشروع تولد می یابد) بوده و یا ولد الشبهة (یعنی شخصی با زنی به گمان این که زن اوست نزدیکی نماید و بعد فرزندی به دنیا بیاید، به ...
  • در مورد قرائات گوناگون آیه 40 سوره اعراف توضیح دهید؟
    4737 علوم قرآنی 1397/05/20
    در قرائت مشهور آیه 40 سوره اعراف می‌خوانیم: «إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها لا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ السَّماءِ وَ لا یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى یَلِجَ الْجَمَلُ فِی سَمِّ الْخِیاطِ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُجْرِمِین»؛[1] کسانى که آیات ما را تکذیب کردند، و در برابر ...
  • در فقه اسلامی حضرت زهرا(س) چه جایگاهی دارد؟
    7159 ویژگی ها و مناقب 1392/06/05
    فقه اسلامی متصدی احکام عبادی است. یکی از این احکام، لزوم احترام به معصومان(ع) است که شامل دختر بزرگوار پیامبر اسلام(ص) نیز می‌شود. عباداتی نیز به حضرتشان منتسب شده است؛ لذا بررسی برخی از احکام فقهی مربوط به حضرت فاطمه زهرا(س) نشان می‌دهد که این احکام در شمار ...
  • منظور از ذکر کثیر چیست؟
    22460 تفسیر 1395/11/21
    یکى از زیباترین جلوه‌هاى ارتباط عاشقانه با خدا و اساسى‌‏ترین راه‏هاى سیر و سلوک، ذکر و یاد خداست؛ از این‌رو است که خدای متعال بندگان مؤمن خویش را به ذکر فراوان سفارش می‌کند: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْراً کَثیراً».[1] «ذکر کثیر» به ...
  • خوردن پنگوئن چه حکمی دارد؟
    38627 پرندگان 1392/11/16
    هر چند پنگوئن از پرندگان شمرده می‌شود، اما شرایط پرندگان حلال گوشت را نداشته و خوردن آن جایز نیست. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): حرام است. حضرت آیت الله العظمی ...
  • شعر پندآمیزی که امام هادی(ع) برای متوکل خواند، چه بود؟
    8681 حدیث 1397/07/28
    در برخی منابع، نقل شده است که گزارشی به متوکل رسید مبنی بر این‌که نامه‌ها و اسلحه‌های زیادى از شیعیان قم نزد امام هادی(ع) وجود داشته و ایشان تصمیم به شورش علیه حکومت دارد، متوکل گروهی از نظامیان ترک خود را برای کسب اطلاع به خانه حضرت فرستاد ...
  • سوره‌ای که بر ازدواج حضرت امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) دلالت دارد، کدام است؟
    19519 ویژگی ها و مناقب 1392/10/07
    در قرآن آیه‌ای وجود ندارد که به صورت مستقیم به ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) اشاره کرده باشد. ولی آیاتی وجود دارد که به گونه‌ای مرتبط و مناسب با این رویداد است. 1. آیه انتهایی سوره «کوثر»:[1] این سوره، دشمن پیامبر(ص) را مقطوع ...

پربازدیدترین ها