قرآن، کلام نازل پروردگار متعال و کتاب زندگی است و دستور صحیح زیستن در آیات آن بیان شده است. در حقیقت، وقتی انسان قرآن تلاوت می‌کند، خدا با انسان صحبت می‌کند و انسان باید سعی کند معنای کلام خداوند را درک نماید، همان‌طوری که خود نیز مردم را به تفکر و تدبر در آیات دعوت کرده است.[1]

اما باید دانست که تمام آیات قرآن از نظر معنا یکسان نیستند، بلکه بعضی از آیات، برای همۀ مردم در هر زمان و مکان قابل فهم است، و بعضی دارای معانی عمیق هستند که فهم آنها برای خواص از مردم امکان‌پذیر است. قسم سوم آیاتی است که دارای معانی کاملاً عمیق است که تنها زبدگان از خواص می‌توانند این معانی را درک نمایند.

قرآن مجید می‌فرماید: "در قرآن دو دسته آیات وجود دارد؛ آیات محکم و آیات متشابه، ... آیات متشابه دارای تأویل است و تأویل آن‌را جز خدا و کسانی که از «راسخان فی العلم» باشند، نمی‌دانند".[2]

امام باقر(ع) فرمود: "پیامبر(ص) بزرگ‌ترین راسخان در علم بود و تمام آنچه را که خداوند بر او نازل کرده بود، از تأویل و تنزیل قرآن می‌دانست. خداوند هرگز چیزی را بر او نازل نکرد که تأویل آن‌را بر او تعلیم نکند و او و اوصیای او همۀ اینها را می‌دانستند".[3]

بنابراین، کسانی که در عصر معصوم(ع) زندگی می‌کردند، اگر اهل زبان قرآن(عربی) بوده و معانی قرآن را درک می‌کردند، هر کدام به اندازۀ دانش خود می‌توانستند مستقیماً به قرآن مراجعه کرده و از معانی قرآن بهره‌مند شوند، اما چون درجۀ فهم آنان در حد فهم پیامبراکرم(ص) و ائمه(ع) نبود، برای فهم دقیق مطالب عمیق قرآن لازم بود که به پیامبر و ائمۀ طاهرین(ع) مراجعه نمایند و معانی عمیق آیات و تأویل آنها و حقایق بطون قرآن را از آنان بخواهند.[4]

[1] . نساء، 82 ؛ محمد (ص)، 24.

[2] . نک: آل عمران، 7.

[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 213، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[4]. «خواندن قرآن برای اموات»، 3792؛ «جایگاه قرآن در اسلام»، 49863؛ «آگاهان به حقیقت قرآن»، 20474.