وجود امامان معصوم(ع) دارای برکات بسیار زیادی است. تعدادی از این فواید مربوط به حضور و ظهور آنها در میان مردم است، اما چنین نیست که اگر یکی از آنها از نظرها غایب شود، دیگر وجود مبارکش برای مردم و کل عالم هستی فایده‌ای نداشته باشد. در زیر با الهام از احادیث و کلام بزرگان دین، بعضی از برکات وجود امام مهدی(عج) - در حال غیبت - شمرده می‌شود:

1. قیام به براهین واضحه: امامان چه ظاهر باشند چه غایب، خود حجت‌های خداوند بر روی زمین و براهین آشکار الاهی‌اند، و برای خدا با برهان روشن قیام می‌کنند.

کمیل از یاران نزدیک امام علی(ع) در روایتی می‌گوید: با حضرت علی(ع) به صحرا رفتیم؛ آه سردى بر آورد و پس از سخنانی فرمود: «زمین از حجّتى که با دلیل و برهانش براى خدا قیام کرده باشد، خالى نمی‌ماند، آن حجّت یا ظاهر معلوم است و یا ترسان و پنهان تا حجّت‌هاى خدا و دلیل‌هاى روشنش باطل نشود».^[1]

به این مضمون از دیگر امامان معصوم(ع) نیز روایاتی رسیده است که تأکید دارد زمین هیچ‌گاه از حجت خدا خالی نیست.[2]

2. واسطۀ فیض الاهی بودن: امام سجاد(ع) می‌فرماید: ما (امامان)، امان اهل زمین هستیم؛ به واسطۀ ما است که آسمان بر زمین فرود نمی‌آید؛ به واسطۀ ما باران رحمت حق نازل و برکات زمین خارج می‌شود. ما اگر روی زمین نبودیم زمین اهلش را فرو می‌برد... تا به حال هیچ وقت زمین از حجت خالی نبود، ولی آن حجت گاهی ظاهر و گاهی غایب است.[3]

در زیارت جامعۀ کبیر هم به بعضی از این آثار اشاره شده است: خداوند به واسطه‌ی شما باران می‌فرستد و به خاطر شما است که آسمان بر زمین نمی‌افتد و به خاطر شما غم‌ها و ضررها برداشته می‌شود.[4]

به وسیلۀ ایشان نعمت‌های خاص و عام خداوند بر مردم و شیعیان نازل می‌شود.[5]

3. استفادۀ مردم از وجود ایشان: از امام صادق‌(ع) سؤال شد، مردم چگونه از امام غایب استفاده می‌کنند؟ فرمود: همان‌گونه که از خورشید پشت ابر استفاده می‌کنند.[6]

همان‌طور که خورشید پشت ابر نور افشانی می‌کند، نور ولایت آن‌حضرت نیز پرتو افشانی کرده و مردم (آگاه یا ناخودآگاه) از برکات این روشنایی استفاده می‌کنند.[7]

محقق طوسی می‌گوید: وجود امام(ع) لطف است و تصرفش لطف دیگری است. این‌که ایشان حضور ندارد به دلیل اعمال ما است؛[8] یعنی برای همگان این وجود لطف است و وجودش دارای برکات و آثار است، اگر چه حضور امام در اجتماع لطف دیگری است و برکات بسیاری را در پی دارد که ما از آن محرومیم و عامل این محرومیت هم اعمال ناشایشت ما است.

علاوه بر این، اعتقاد به این‌که امام اگر چه غایب است، ولی از گفتار و رفتار مردم آگاه است و اصولاً غیبت او به این صورت که در میان مردم زندگی می‌کند، ولی کسی او را نمی‌شناسد، می‌تواند نقش مؤثری در گرایش انسان‌ها به سوی فضیلت و معنویت و دوری از معصیت داشته باشد.

4. افاضات علمی و عنایات ربانی ایشان که به مؤمنان اختصاص دارد:[9]

امام مهدی به مؤمنان و شیعیان خود توجه کامل دارند و به واسطه‌ی ایشان بلاها از شیعیان برداشته می‌شود و به کمالات معنوی می‌رسند. آن‌حضرت می‌فرماید: ما ذکر شما را فراموش نمی‌کنیم و به وسیله ما است که خداوند بلا را از اهل و شیعیانم برطرف می‌کند.[10]

[1]. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص 136، تهران، مکتبة الصدوق، 1397ق.

[2]. ر. ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 179، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 317، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.

[4]. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، زیارت جامعۀ کبیره.

[5]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: «مبانی فلسفی مهدویت»، 221.

[6]. شیخ صدوق، امالی، ص 186، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.

[7]. ربانی گلپایگانی، مجله تخصصی انتظار، ش 5، ص 130.

[8]. «انحصار اللطف فیه معلوم للعقلاء و وجوده لطف و تصرفه آخر و عدمه منا»، علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح، مقدمه، تحقیق و تعلیقات، حسن زاده آملی، حسن، ‏ص 362، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ چهارم، 1413ق. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: «مبانی کلامی مهدویت»، 220.

[9]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 67، ص 368، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[10]. قطب الدین راوندی، سعید بن عبد اللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 902 – 903، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، 1409ق. «إِنَّا غَیْرُ مُهْمَلِینَ لِمُرَاعَاتِکُمْ‏ وَ لَا نَاسِینَ‏ لِذِکْرِکُمْ‏ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَنَزَلَ بِکُمُ اللَّأْوَاء». برای آگاهی بیشتر، ر. ک: «فلسفه‏ی عمر طولانی امام زمان(عج)»، 209؛ «حضور امام زمان (عج) میان غیر مسلمانان»، 1405؛ «دلایل عقلی زنده بودن امام زمان»، 534.