منظور از «اتحاد افق» و شهرهای «هم افق»، شهرهایی است که در یک طول جغرافیایی و در خط واحدی واقع شده‌اند، و یا فاصله آنها در عرض جغرافیایی کم باشد، به نحوی که اگر در شهر اول ماه دیده شود، در شهر دوم - اگر مانعی مانند ابر نباشد- نیز دیده می‌شود؛ بنابراین اگر دو شهر در یک خط طولی باشند(مانند قم و تهران)، گفته می‌شود آنها در افق، متحد هستند.[1]
موضوع اتحاد افق، در مسئله رؤیت هلال و اثبات اول ماه، مطرح می‌شود که در این‌باره نظراتی مطرح است:
1. اکثر مراجع می‌گویند، اگر در شهری، اول ماه ثابت شود، برای مردم شهر دیگر فایده ندارد، مگر این‌که آن دو شهر با هم نزدیک باشند، یا انسان بداند افق آنها یکی است.[2]
2. عده‌ای از فقها - با پذیرش مسئله اتحاد افق- می‌گویند، دو شهری که نسبت به هم، یکی در شرق (مانند مشهد)،  و دیگری در غرب (مانند تهران) است، اگر در شهر شرقی، ماه دیده شود، اول ماه برای شهر غربی نیز ثابت می‌شود.[3]
3. برخی از فقها[4] نیز می‌گویند: اگر شهرها و کشورهایی، در شب مشترک باشند – و لو این‌که اول شب یکی، آخر شب دیگری باشد – چنانچه در شهری، اول ماه ثابت شود، در شهرهای دیگر - چه دور و چه نزدیک، چه در افق متحد باشند یا نه - نیز ثابت می‌شود.[5]
طبق نظریه نخست، ثابت شدن اول ماه با رؤیت هلال در یک شهر، مناطق کمتری را شامل شده و طبق نظریه سوم، تقریباً نیمی از کره زمین را شامل می‌شود؛ زیرا مبنای اول نزدیکی شهرها و اتحاد افق را ملاک می‌داند، ولی در مبنای سوم، «شبِ مشترک داشتن» ملاک است که حدود نیمی از کره زمین را شامل می‌شود. در هر حال، همه مراجع، اثبات هلال ماه در شهرهای هم افق را با رؤیت در یکی از آن شهرها می‌پذیرند.
شایان ذکر است، رؤیت هلال در ابتدای هر ماه، به صورت مستقل انجام می‌شود؛ یعنی ممکن است در دیدن هلال و شروع ماه رمضان اختلاف نظری باشد، ولی در رؤیت هلال و ابتدای ماه شوال (عید فطر)، این اختلاف از بین رود.
پس هر مکلفی که بر مبنا و نظر مرجعش رؤیت هلال برای او ثابت شود – چه خود هلال ماه را ببیند یا به گفته عده‌ای اعتماد کند – و طبق آن عمل نماید، در پیشگاه خداوند معذور و مأجور خواهد بود.

---