جستجوی پیشرفته
بازدید
13658
آخرین بروزرسانی: 1397/04/17
خلاصه پرسش
چرا بر خلاف قواعد تجویدی، «فیه» در آیه 69 سوره فرقان را با اشباع و «یرضه‌» در آیه 7 سوره زمر را بدون اشباع می‌خوانیم؟
پرسش
در آیه 69سوره فرقان چرا کلمه «فیه» را «فیهی» باید خواند؟
پاسخ اجمالی
یکی از احکام تجویدی قرآن، اشباع و عدم اشباع حرکت ضمیر متصل مفرد مذکر غائب(هاء) در شرایط مختلف است  که از هاء به «صله» نیز یاد ‌شده و اشباعش را نیز «مد صله» می‌گویند.[1] هاء ضمیر که به آن هاء کنایه نیز گفته می‌شود، چند حالت دارد:
1. بین دو حرف ساکن قرار بگیرد؛ مانند «وَ آتَیْناهُ الْإِنْجِیل‏».
2. بعد از آن، حرف ساکن و قبل آن، یک حرف متحرک باشد؛ مانند «وَ لَهُ الْحُکْم‏».
در دو وضعیت بالا، صله اتفاق نمی‌افتد و به عبارت دیگر، مد صله صورت نمی‌گیرد و اشباع نمی‌شود.
3. هاء‌ بین دو حرف متحرک قرار بگیرد؛ مثل «لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا».
4. بعد از آن، یک حرف متحرک و قبل از آن، ساکن باشد؛ مانند «مِنْ بَعْدِ ما عَقَلُوهُ وَ هُمْ یَعْلَمُون‏».
در صورت سوم، همه قاریان قرآن، قائل به «صله» و اشباع هستند و در صورت چهارم نیز همه قاریان -به جز ابن کثیر- قائل به عدم اشباع شده‌اند.
البته بر اساس قرائت قاریان معروف، قاعده بالا در مواردی دارای استثنا نیز می‌باشد:
1 . یکی از این استثناها، عبارت «وَ یَخْلُدْ فِیهِ مُهاناً»[2] است. ابن کثیر و حفص(کسی که قرائت مشهور را روایت کرده)[3] در این آیه، که طبق قاعده باید «فیه» بدون اشباع خوانده شود، حرف «هاء» را با اشباع «فیهی» خوانده‌اند.[4]
2 . همچنین در  «یَرْضَهُ لَکُم‏»[5] با این‌که حرف «هاء» طبق قاعده باید اشباع شود«یرضه‌و»، اما قراء آن را بدون اشباع خوانده‌اند.
گفتنی است که در شیوه قرائت قرآن، ما تابع قاریان و راویان مشهور هستیم و طبق آنچه که آنها نقل و قرائت کرده‌اند قرائت می‌کنیم. و در همین راستا برای برخی استثناهایی که در قرائت وجود دارد،‌ دلیل خاصی غیر از پیروی از این قاریان و راویان وجود ندارد.

[1]. ابن جزری، محمد بن محمد، النشر فی القراءات العشر، ج ‏1، ص 305، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[2]. فرقان، 69.
[3]. مصری انصاری، عمر بن قاسم، المکرر فی ما تواتر من القراءات السبع، ص 285، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1422ق.
[4]. محمد سالم محسین، الهادی شرح طیبة النشر فی القراءات العشر، ج 1، ص 159 – 161، بیروت، دار الجمیل، چاپ اول، 1417ق.
[5]. زمر، 7.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    799288 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    762653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685750 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661275 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650043 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603378 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580640 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    574987 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565643 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564880 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...