لطفا صبرکنید
بازدید
4273
4273
آخرین بروزرسانی:
1398/03/20
کد سایت
fa90872
کد بایگانی
107628
نمایه
بعث حقیقی
طبقه بندی موضوعی
General Terms|مبانی فقهی و اصولی
اصطلاحات
بعث حقیقی
گروه بندی اصطلاحات
اصطلاحات فقهی - اصولی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
«بعث حقیقی» که در «اوامر مولوی» وجود دارد، معنایش چیست؟
پرسش
بعث حقیقی به چه معنا است؟ مثالهایی ساده از معنا دهی این مفهوم بگویید.
پاسخ اجمالی
در بیان تفاوت بین «امر مولوی» و «امر ارشادی»، این مسئله مطرح میشود که «امر مولوی» برای بعث، برانگیختن، طلب و درخواستی حقیقی و یا برای نهی، منع و زجری حقیقی صادر میشود. آنگاه گفته میشود که در «امر ارشادی»، «بعث حقیقی» وجود ندارد.
به عبارت دیگر، «امر مولوی» در جایی است که آمر، خواستار تحقق مأمور به است و حقیقتاً و واقعاً میخواهد که آن کار انجام شود؛ از اینرو به آن «بعث حقیقی» گفته میشود؛ زیرا تحقق مأمور به، مطلوب حقیقی شخص آمر است.
اما در «امر ارشادی»، دستوری که از آمر صادر میشود، به هدف انجام مأمور به نیست؛ بلکه تنها برای هدایت و راهنمایی فرد به وجود مصلحت و فایده، در مأمور به میباشد؛ یعنی هدف اصلی امر کننده، این است که به طرف مقابل بفهماند که در این کار خیر و مصلحت وجود دارد.[1]
به عنوان مثال خدای متعال در قرآن دستور میدهد، هنگامی که شخص فاسقی اطلاعاتی را ارائه میکند، در پذیرش آن عجله نشود؛ بلکه در آن زمینه تحقیق و تفحص شود. این دستور «بعث حقیقی» ندارد که «انجام تحقیق» را تبدیل به یک «واجب شرعی» و «پذیرش سخن شخص فاسق» را تبدیل به یک «حرام شرعی» کند؛ بلکه هدف این است که به مخاطبان اعلام شود که نباید به افراد فاسق اعتماد کرد و بدون اطمینان از صدق گفتار آنان، دست به اقدامی نزنند که منجر به خسارت و پشیمانی شود.
به عبارت دیگر، «امر مولوی» در جایی است که آمر، خواستار تحقق مأمور به است و حقیقتاً و واقعاً میخواهد که آن کار انجام شود؛ از اینرو به آن «بعث حقیقی» گفته میشود؛ زیرا تحقق مأمور به، مطلوب حقیقی شخص آمر است.
اما در «امر ارشادی»، دستوری که از آمر صادر میشود، به هدف انجام مأمور به نیست؛ بلکه تنها برای هدایت و راهنمایی فرد به وجود مصلحت و فایده، در مأمور به میباشد؛ یعنی هدف اصلی امر کننده، این است که به طرف مقابل بفهماند که در این کار خیر و مصلحت وجود دارد.[1]
به عنوان مثال خدای متعال در قرآن دستور میدهد، هنگامی که شخص فاسقی اطلاعاتی را ارائه میکند، در پذیرش آن عجله نشود؛ بلکه در آن زمینه تحقیق و تفحص شود. این دستور «بعث حقیقی» ندارد که «انجام تحقیق» را تبدیل به یک «واجب شرعی» و «پذیرش سخن شخص فاسق» را تبدیل به یک «حرام شرعی» کند؛ بلکه هدف این است که به مخاطبان اعلام شود که نباید به افراد فاسق اعتماد کرد و بدون اطمینان از صدق گفتار آنان، دست به اقدامی نزنند که منجر به خسارت و پشیمانی شود.
[1]. ملکی اصفهانی، مجتبی، فرهنگ اصطلاحات اصول، مقدمه، سبحانى تبریزى، جعفر، ج 1، ص 167 – 169، قم، عالمه، چاپ اول، 1379ش.
نظرات