در پاسخ به این پرسش که خداوند از کی آفرینش را شروع کرد، فلاسفه می‌گویند که خداوند فیاض علی الاطلاق است و زمانی نبوده که آفرینش نداشته باشد. در پی این جواب چند پرسش دیگر مطرح می‌شود. اگر خداوند آفرینشی قبل از عالم ماده کنونی داشته و قبل از آن هم عالمی دیگر و ... با این تعدد به یک تسلسل می‌رسیم! و به این پرسش می‌رسیم که بالأخره اولین آفرینش یا اولین شکل دهی ایجاد شده در عالم ماده کی بوده؟! لازم به ذکر است که فلاسفه اسلامی عالم ماده را محدود دانسته و بی‌نهایت نبودن آن‌را به علت عدم قابلیت دریافت فیض می‌دانند. از طرفی اگر بپذیریم که عوالمی غیر از عالم کنونی بوده، پس اشرف مخلوقات گفتن بشر کنونی به چه صورت توضیح داده می‌شود؟ آیا خدا به ناگه تصمیم به آفرینش و فضل و فیض رسانی به انسان گرفته. انسانی که به کرات در متون دینی اشرف «کل مخلوقات خدا» و کل کاینات نامیده شده، اگر عوالم دیگری بوده که قبلیت و تعدد داشته، آیا به تسلسل نمی‌رسد؟ اگر بوده و انسان‌هایی بودند در آن دوره فیض رسانی خدا به شکل احسن عالم ماده کنونی نبود؟ 2. فلاسفه و دانشمندان مادی برای عالم یک سری قوانین ازلی و ابدی در نظر می‌گیرند و با این توضیح دست به انکار خدا می‌زنند. در فلسفه اسلامی هم بیان می‌شود که خداوند را باید با صفات شناخت. حال این سؤال پیش می‌آید که مادی‌گرایان می‌گویند این صفات همان قوانین ازلی و ابدی است و از این طریق خداوند را انکار می‌کنند. در صورتی که خدای موجود در قرآن دارای یک تشخص است. مهربان، بخشنده، آمرزنده و دارای ویژگی‌های شخصیتی انسانی، البته در حد کمال معرفی می‌شود. ولی فلاسفه اسلامی در تفسیرهای خود سعی می‌کنند همه چیز را مکانیکی و خشک ارایه دهند، به طوری که با توضیحات آنها روش فلاسفه مادی مطرح می‌شود و می‌گویند شما این قوانین ابدی و ازلی را خدا می‌نامید. آیا روش فلاسفه و عرفا در مبرا دانستن خداوند از تشخص و صفات انسانی به تعطیل توحید نمی‌انجامد؟