مطابق فتوای همه‌ی مراجع تقلید، بعد از خواندن یا گوش فرا دادن به آیاتی که سجده واجب دارند، انسان باید سجده کند.

در ذیل به برخی احکام در زمینه می‌پردازیم:

1. هر یک از چهار سوره‌ی(نجم، علق، فصلت و سجده) دارای آیه سجده، اگر انسان آن آیات را بخواند یا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آیه، باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.[1]

حتی نظر برخی مراجع آن است که اگر فرد، بدون اختیار به آیه‌ی سجده گوش دهد، یا این آیات به گوشش بخورد -بنابر احتیاط واجب- باید سجده کند.[2]

2. در صورتى که سبب وجوب سجده، تکرار شود‌ -مثلا چند بار آیه را بخواند یا به آن گوش دهد- تکرار سجده نیز واجب می‌شود، مگر این‌که این اسباب هم‌زمان باشند، مثل این‌که هم‌زمان چند آیۀ دارای سجده را بشنود.[3] یا این‌که تکرار سجده به حدی شود که به عسر و حرج بیفتد.[4]
3. در سجده‌ی‌ واجب قرآن، باید پیشانی بر مهر یا چیزی که سجده بر آن جایز است گذارده شود، ولی لازم نیست سایر شرایط معتبر در سجده نماز مراعات شود،[5] مثلا لازم نیست که روبروی قبله باشد، یا این‌که فرد طهارت و وضو داشته باشد؛ بلکه همین مقدار که حالت سجده را داشته باشد کافی است.
4. در سجده‌‌های قرآنی، گفتن ذکر خاصی واجب نیست و حتی اگر ذکر نگوید و به قصد سجده پیشانی خود را به زمین بگذارد کافی است.[6]

بنابراین، اگر انجام چنین سجده‌ای امکان‌پذیر نباشد، باید مشکل را از طریق دیگری حل کرد؛ مثل این‌که از قاریان در خواست شود که در این‌گونه مجالس سوره‌‌های سجده‌‌دار را تلاوت نکنند و یا برگزار کنندگان این‌گونه مجالس در جایی این جلسات را بر قرار کنند که برای حاضران امکان سجده کردن به هنگام تلاوت آیه‌‌های سجده‌دار باشد و اگر هیچ‌کدام ممکن نبود خود انسان باید در چنین مجالسی -مثلا با خارج شدن از مجلس- مواظبت کرده که آیه‌های سجده‌دار به گوشش نخورد.

شایان ذکر است، پاسخ آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) نسبت به پر چنین است:

هر کسی که این آیات را با صدا بخواند یا به آن گوش دهد باید سجده نماید، ولی در این سجده لازم نیست چیزی از جمله آیه مزبور خوانده شود.

 لینک به سایت استفتائات

[1]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنی ‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ‏1، ص 592، مسئله 1093، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.

[2]. همان، آیات عظام شبیری زنجانی و مکارم شیرازی.

[3]. امام خمینى، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیله، ج‌1، ص 177، مسئله 2، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول.

[4]. ر. ک: پایگاه اطلاع‌ رسانی آیت الله مکارم شیرازی.

[5]. توضیح المسائل (المحشى)، ج ‏1، ص 595، مسئله 1097.

[6]. همان، مسئله 1099.