سؤالتان بسیار کلی بوده و دقیقا مشخص نیست که منظور شما از بیان انواع قتل چیست و به کدام جنبه از تقسیم بندی های مختلف آن بر می گردد و باید این پرسش کمی دقیق تر و جزئی تر مطرح گردد تا بتوان پاسخ مناسب را به آن ارائه نمود.

به عنوان نمونه نمی توان پرسشی را مطرح نموده و از تمام تقسیم بندی های انسان ها با جزئیات آن، توضیح خواست زیرا انسان ها از جنبه های مختلفی از قبیل مذهب، نژاد، رنگ، جنسیت، تحصیلات، تابعیت، سن و ده ها عامل دیگر قابل تقسیم بندی هستند.

در مورد انواع قتل نیز می توان از جنبه های مختلفی آن را تقسیم بندی نمود که به برخی از آنها مختصرا اشاره می نماییم:

1- تقسیم از جنبه حق و نا حق بودن قتل؛ زیرا قتل افرادی که به دلیل قصاص، محکوم به اعدام می گردند، یا این که جرمی را مرتکب گردیده اند که مجازات آن قتل است یا کافرانی که در حال جنگ با کشور اسلامی هستند یا افراد به ظاهر مسلمانی که به صورت مسلحانه علیه حکومت اسلامی سر به شورش برداشتند، به حق است ولی کشتن افراد دیگر ، قتل ناحق محسوب می گردد.

2 - قتل از لحاظ زمان وقوع آن نیز قابل تقسیم است، زیرا قتل در ماه های حرام حکمی شدیدتر از قتل در زمان های دیگر دارد.

3 - در نوع اجرای مجازات قتل نیز می توان به اعدام با اسلحه یا چوبه دار و نیز در مواردی با سنگسار و انواع دیگری از کشتن اشاره نمود.

4 - قتل از دیدگاه برخوردی که با قاتل می گردد، تقسیم بندی دیگری است که می توان به آن اشاره نمود.

در برخی موارد که قاتل کسی را به حق کشته باشد، هیچ برخوردی با او نمی شود و در برخی موارد آن که بدون هماهنگی دولت اسلامی است، جهت بر هم زدن نظم عمومی، قتل افراد مهدور الدم نیز مجازات تعزیر را در پی خواهد داشت، قتل عمدی افراد بی گناه ، مجازات قصاص را در پی خواهد داشت که در برخی موارد، خانواده مقتول با پرداخت مبلغی به خانوادة قاتل می توانند خواستار اجرای این حکم گردند و در مواردی نیز لازم به پرداخت این مبلغ نیست. در مواردی که قصاص تبدیل به دیه می گردد و یا این که از اول دیه مقرر گردیده، مقدار دیه بر حسب مورد متفاوت است که در بیشتر موارد، خود قاتل باید آن را بپردازد و هنگامی که قتل با خطای محض اتفاق افتد، عاقله قاتل مکلف به پرداخت آن هستند که این نوع پرداخت همانند بیمه های عمومی است.

5 - تقسیم بندی مهم دیگری که وجود دارد، تقسیم آن بر حسب نوع وقوع آن است که به احتمال زیاد پرسش شما نیز ناظر به همین تقسیم بندی بوده است. بر این اساس قتل می تواند:

الف: عمدی بوده ، که قاتل؛ صرف نظر از وسیله ای که از آن استفاده نموده؛ با قصد و اراده، شخصی را بکشد یا اینکه با وسیله کشنده ای به دیگری حمله نموده و منجر به قتل او شود، خواه اراده کشتن او را داشته یا این که هدفش کشتن او نبوده است.[1]

به طور معمول، قتل عمد با انجام عملی انجام می پذیرد ولی در برخی موارد، خودداری از یک عمل نیز ممکن است به قتل عمد بیانجامد. به عنوان نمونه اگر پرستاری از ارائه دارو و غذا به بیمار بستری در بیمارستان خودداری ورزد و در نتیجه بیمار فوت نماید، آن پرستار به قتل عمد محکوم خواهد شد هر چند که کاری انجام نداده است.

در قتل عمد اگر مقتول شخص مؤمنی باشد، علاوه بر مجازات های در نظر گرفته شده، ممکن است که قاتل در آخرت نیز به صورت دائم در جهنم باقی خواهد ماند.[2]

همان گونه که در مورد یک مقتول، می توان یک شخص را متهم به قتل عمد نمود، امکان این که افراد متعددی نیز در مورد یک قتل مجرم شناخته شده و به مجازات برسند نیز وجود دارد.[3]

در اجرای مجازات قصاص باید مواردی از قبیل تشابه در دین، جنسیت، آزاد و برده بودن و ... را نیز در نظر داشت.

ب: قتل می تواند شبه عمد باشد یعنی شخصی؛ بدون قصد جنایت؛ کاری را مرتکب شود که منجر به قتل طرف مقابل گردد، همانند پزشکی که عمل جراحی او گاهی منجر به قتل بیمار می گردد.[4]

قتل شبه عمد را می توان در عبارتی دیگر این گونه بیان نمود که رفتار شخص ممکن است به یک نتیجه ضد اجتماعی مانند قتل بینجامد در حالی که مرتکب در انجام رفتار آگاهی و اراده داشته است اما نتیجه ای که رخ داده هرگز مورد خواست وی نبوده است.[5]

در قتل شبه عمدی نمی توان مجازات قصاص را جاری نمود، بلکه تنها می توان درخواست دیه کرد.

ج: قتل می تواند خطای محض باشد که در آن، قاتل هیچ توجه و اراده ای نسبت به مقتول نداشته ولی اتفاقا این قتل انجام پذیرفته؛ یعنی مواردی که عمل ارادی مرتکب هم در فعل و هم در نتیجه حاصله از آن فاقد هر گونه عمد و قصد است[6]؛ همانند شخص شکارچی که به سمت حیوانی تیراندازی نموده ولی بدون اطلاع او و کاملا به صورت تصادفی، انسانی در آن حوالی بوده که تیر به او اصابت کرده و کشته شده است[7] .

اگر اشخاص نابالغ یا دیوانه ای عمدا فردی را به قتل برسانند، این عمد آنان از لحاظ قانونی همانند خطای محض است و عاقله آنان باید دیه را به خانوادة مقتول پرداخت نمایند.[8] در اثبات وقوع قتل نیز راه های مختلفی همانند اقرار متهم، گواهی شهود و قسامه وجود دارد .

همان گونه که مشاهده می فرمایید، پنج نوع تقسیم بندی در قتل را بیان نمودیم که ممکن است با جستجوی بیشتر به تقسیم بندی های دیگری از سایر جنبه ها نیز دست یافت و با توجه به این که توضیح نسبتا جامعی در ارتباط با این موارد، خصوصا تقسیم آخر در کتاب های فقهی و نیز تألیفات پیرامون حقوق جزای اختصاصی وجود دارد، مشخص نیست که کدام قسمت آن مبهم بوده که پرسش شما ناظر به آن قسمت است. بنابر این سزاوار است؛ خصوصا با توجه به این که دانشجوی حقوق هستید؛ محدوده سؤالتان را به صورت دقیق تر بیان نموده و نکاتی که در آن ابهام وجود دارد را مرقوم فرمایید تا بتوان پاسخ مناسب تری ارائه نمود.