در این‌که تمام امور عالم به قضا و قدر الهی است، تردیدی نیست، اما همواره گروهی وجود داشتند که با برداشت غلط از این موضوع، تلاش در توجیه رفتارهای نادرست خود داشتند. قرآن کریم در آیاتی به این موضوع اشاره می­کند:
1. «سَیَقُولُ الَّذینَ أَشْرَکُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَکْنا وَ لا آباؤُنا»؛[1] کافران به زودی خواهند گفت که اگر خدا می‌­خواست نه ما و نه پدرانمان مشرک نمی­‌شدیم.
2. «وَ إِذا قیلَ لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لِلَّذینَ آمَنُوا أَ نُطْعِمُ مَنْ لَوْ یَشاءُ اللَّهُ أَطْعَمَه‏»؛[2] و هنگامی که به آنان گفته شود که از آنچه خدا روزیتان کرده انفاق کنید، کافران به افراد با ایمان می ‌­گویند: آیا سراغ سیر کردن افرادی برویم که اگر خدا می‌­خواست خود سیرشان می­‌کرد.
در گفت‌وگوهای امام علی(ع) نیز این موضوع چندین بار مطرح شده است.[3]
بر این اساس، شاید پیشینه این مبحث به اندازه پیشینه تاریخ باشد، اما در برخی مقاطع زمانی، این مبحث به صورت داغ‌­تر و پررنگ‌­تری مطرح شده و درگیری‌­هایی را نیز به دنبال داشته است.

---