در صورتی که بعد از جواب شرط، فعل مضارع که مقرون به حرف عطف «واو» یا «فاء» است، قرار بگیرد، هر سه نوع اعراب فعل مضارع،‌ برای آن جایز است؛ یعنی هم می‌تواند مرفوع باشد، هم منصوب و هم مجزوم. البته این‌که بین این سه نوع اعراب، متکلم یا مخاطب کدام اعراب را انتخاب کند، بسته به مقصود متکلم و سیاق جمله دارد.
علت جواز هر کدام از این سه اعراب عبارت است از:
1. جزم: اگر این حروف برای صرف عطف باشند و فعل مضارع، عطف به جواب شرط شود، به تبعیت از معطوف خود، مجزوم خواهد شد. در این حالت، این فعل مضارع، جزئی از جواب شرط قرار گرفته و تحقق آن، منوط به تحقق شرط خواهد بود.
2. نصب: در صورتی که «واو» را واو «معیت» و «فاء» را فاء «سببیت» بدانیم، این فعل مضارع توسط «أن» ناصبه‌ای که وجوباً حذف شده، منصوب می‌شود. در این حالت نیز به این دلیل که این حروف عاطفه هستند، این فعل مضارع جزئی از جواب شرط به‌شمار می‌رود.
3. رفع: اگر این حروف استینافی باشند، فعل مضارع مرفوع خواهد بود. در این صورت، جمله ماقبل تمام شده است و جمله جدیدی آغاز شده که از لحاظ اعراب، ارتباطی با جمله قبل ندارد؛‌ هرچند که از لحاظ معنا ممکن است بی‌ارتباط نباشد.[1] پس این فعل مضارع برخلاف دو مورد قبل، جزئی از جواب شرط نیست و کاملاً مستقل است.
با توجه به توضیحات بالا، در صورتی که شرط محقق نشود، در مورد اول و دوم، این فعل مضارع نیز محقق نخواهد شد. اما در مورد سوم(رفع) چه شرط محقق شود و چه شرط محقق نشود، این فعل تحقق خواهد داشت.

---