لطفا صبرکنید
50491
- اشتراک گذاری
رقص و موسیقی دو موضوع جداگانه اند که هر کدام حکم خاص خود را دارند یعنی در صورت همراه شدن رقص حرام با موسیقی حرام، شخص مرتکب دو فعل حرام جداگانه می شود.
اکثر فقها موسیقی مطرب و مناسب با مجالس عیش و نوش را حرام می دانند ولی برخی هر نوع موسیقی را حرام دانسته و فرقی میان انواع آن قائل نیستند.
در باره رقص باید گفت در تعریف رقص مبانی مختلفی وجود دارد: گروهی می گویند: رقص حرکات موزونی است که به منظور لهو و لعب انجام می شود. و گروهی بیان می دارند: هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند، احکام رقص بر آن بار می شود.
در باره حکم آن نیز عده ای رقص را مطلقا حرام می دانند و گروهی دیگر در صورتی که ملازم با مفسده یا فعل حرامی باشد.
به هر حال اگر عنوان رقص حرام یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق نکند اشکالی لازم نمی آید و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
قبل از پاسخ به سؤال مذکور شایسته است مراد از اصطلاحات «طرب»، «لهو» و «مجالس لهو و لعب» که از شاخصه های موسیقی حرام هستند روشن گردد:
1.طرب: به حالت سبک عقلی گفته می شود که در اثر شنیدن آواز یا آهنگ در روان و نفس آدمی پدید می آید و او را از حد اعتدال خارج می کند این امر تنها به حالت شادی اختصاص ندارد بلکه ممکن است از آهنگ های غم و حزن آور نیز به دست آید.[1]
2. لهو: مقصود (فقها) از واژه لهو سازگاری و همنوائی آواز و آهنگ نواخته شده با مجالس فساد و خوش گذرانی است. یعنی ممکن است نغمه ای طرب انگیز نباشد ولی از نغمه هایی باشد که در جلسات فاسقان و هواپرستان رایج باشد.[2]
3. مجالس لهو و لعب: منظور مجالسی است که برای عیاشی، هوسرانی، رقص و پایکوبی تشکیل می شود و در عرف مقدسین از مجالس گناه محسوب می گردد[3].
با توجه به این مقدمه به دیدگاه برخی از مراجع تقلید پیرامون استماع موسیقی اشاره می گردد: اکثر فقها نوعی از موسیقی را که «لهوی» باشد حرام می دانند نه همه انواع موسیقی را و بعضی استماع موسیقی مطرب را نیز حرام می دانند.[4]
حضرات آیات عظام امام ره، خامنه ای، سیستانی، فاضل لنکرانی ره و مکارم شیرازی، می فرمایند: گوش دادن و یا نواختن هر نوع موسیقی که مطرب باشد جایز نیست. [و] ملاک در حرمت شاد یا غمناک بودن موسیقی نیست بلکه ملاک مطرب بودن یا نبودن آن است[5].
گلپایگانی: شنیدن موسیقی و یا نواختن آن مطلقاً [چه لهوی و مطرب باشد یا نباشد] حرام است.[6]
صافی گلپایگانی: آنچه عرف مردم موسیقی می دانند. استماع آن و ساخت و تعلیم و تعلم و فروش آلات آن [مطلقا] حرام است.[7]
نوری همدانی: گوش دادن به هر آهنگی که مطرب و لهوی و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[8]
وحیدخراسانی: گوش دادن به هر آهنگ لهوی که مناسب مجالس گناه و خوش گذرانی است جایز نیست.[9]
بهجت: استعمال [نوازندگی با] آلات مختص به لهو در غیر لهو بنابر احتیاط واجب جایز نیست و استعمال آنها در لهو مطلقاً حرام است و موسیقی مطرب استماع آن هم حرام است.[10]
تبریزی: موسیقی مناسب مجالس خوش گذرانی موسیقی لهوی است و نواختن و گوش دادن به آن حرام است.[11]
بنابراین به اتفاق همه مراجع اگر موسیقی از نوع حرام آن باشد[12]، تحریک یا عدم آن، غمگین یا شاد بودن آن مرکز پخش مانند صدا و سیما باشد و یا غیر آن و .... هیچ اثری در حرام بودن آن ندارد.[13]
بر این اساس هر چند ورزش فی نفسه اشکال ندارد. اما گوش دادن به موسیقی حرام در همین ورزش ها هم جایز نیست هر چند هدف از ورزش تندرستی و امثال آن باشد.
اما بخش دیگر سؤال که در باره حرکات ورزشی و رقص است باید گفت، اگر این حرکات ورزشی مصداق رقص محسوب گردند حکم رقص را دارند و حرمت موسیقی جدای از حرمت رقص است و رقص حکم خاص خود را داراست.
تعریف مراجع تقلید از رقص متفاوت است.
آیات عظام: امام، بهجت، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، فاضل و گلپایگانی: هر عملی که عرفاً بدان رقص بگویند.
مکارم شیرازی: رقص حرکات موزونی است که به منظور لهو و لعب انجام می شود[14].
براین اساس، اگر در جایی رقص صدق کند، حکم آن از دیدگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
امام خمینی ره: بنابر احتیاط واجب رقصیدن خانم ها در هر کجا اعم از مجلس عقد و عروسی و یا مولودی ها جایز نیست مگر رقصیدن زن برای همسر خود.[15]
حضرت آیت الله گلپایگانی: فقط رقصیدن زن برای شوهرش جایز است و در غیر این مورد حرام است.[16]
حضرت آیت الله اراکی: رقص اشکال دارد.[17]
حضرت آیت الله بهجت: رقص مطلقاً اشکال دارد.[18]
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی: فقط رقص زن برای شوهرش جایز است و در غیر این صورت حرام است.[19]
حضرت آیت الله وحید خراسانی: رقصیدن مطلقاً ـ با قطع نظر از ترتب هر گونه خلاف شرع و عنوان محرم دیگری ـ بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[20]
حضرت آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست به جز رقص زن و شوهر در جایی که دیگری نباشد.[21]
حضرت آیت الله مکارم: تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیه اشکال دارد.[22]
مقام معظم رهبری: اصل رقصیدن اشکال ندارد مگر این که مستلزم فعل حرامی باشد. [مانند تحریک شهوت حرام، استماع موسیقی و ...] و در این مسئله فرقی بین انواع رقص ها نیست.[23]
ایشان می فرمایند: به طور کلی اگر رقص به گونه ای باشد که منجر به تحریک شهوت شود یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسده ای باشد، حرام است.[24]
اگر رقص زن برای شوهرش یا بر عکس، همراه ارتکاب حرامی نباشد، اشکال ندارد.[25]
همچنین پاسخ مراجع عظام به این سؤال که آیا زن یا مرد می تواند به تنهائی و به دور از چشم دیگران (حتی از نگاه همسر خود) برای ورزش بدن برقصد؟ به این شرح است:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه ای و سیستانی: اشکال ندارد ولی سزاوار است مؤمن از لهو اجتناب کند.[26]
آیات عظام بهجت، فاضل، نوری و وحید: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.[27]
آیات عظام صافی و مکارم: حرام است.[28]
نتیجه این که اگر عنوان رقص[29] یا استماع موسیقی حرام بر حرکات ورزشی صدق کند اشکالی دارد و الا اشکالی ندارد و در این گونه امور لازم است هر مکلفی به مرجع تقلید خود رجوع نماید.
بهر حال سؤال شما به دفاتر مراجع نیز ارسال گردید و تا کنون جواب های زیر دریافت شد:
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
در صورتی که موزیک مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
اگر موسیقى مطرب لهوى نباشد مانعى ندارد و تشخیص آن به عهده خود مکلّف است.
رقص اگر موجب تهییج شهوت یا مستلزم کار حرام یا ترتّب مفسدهاى باشد یا زن در بین مردان نامحرم برقصد، حرام است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):
ورزش فی نفسه خوب است ولی اگر همراه با وسائل موسیقی و یا به جهت رقص کردن باشد، جایز نیست. والله العالم.
نمایه های مرتبط:
1. نمایه: دلایل حرمت و حلیت موسیقی، سؤال 388 (سایت: 401).
2. نمایه: راه شناسایی موسیقی حلال از حرام، سؤال 499 (سایت: 540).
3. نمایه: فطرت و حرمت موسیقی، سؤال 1078 (سایت: 1256).
4. نمایه: دلایل حرمت موسیقی، سؤال 932 (سایت: 1004) .
5. نمایه: حکم استماع موسیقی از رسانه ها ، سؤال 1358 (سایت: 1381).
6. نمایه: حکم رقص با هدف ورزش، سؤال 1645 (سایت: 2161).
7. نمایه: حرمت رقص در احادیث، سؤال 423 (سایت: 443).
[1] پرسشها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، سید مجتبی حسینی، ص 40.
[2] همان، ص 41.
[3] همان، ص 42.
[4] . توضیح المسائل مراجع، ج 2، صص 813 و 913؛ مسائل جدید، ج 1، ص 47 به بعد.
[5] احکام روابط زن و مرد، سید مسعود معصومی، ص 227.
[6] همان، ص 228.
[7] سید محسن محمودی، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 54.
[8] پرسشهای دانشجوئی (احکام موسیقی)، سید مجتبی حسینی، ص 43.
[9] همان.
[10] رساله توضیح المسائل، مسائل متفرقه، ص 3، مسئله 20.
[11] سید مسعود معصومی، احکام روابط زن و مرد، ص 228.
[12] البته همان گونه که بیان گردید برخی از مراجع همه انواع موسیقی را حرام می دانند.
[13] رجوع شود به احکام روابط زن و مرد و احکام موسیقی.
[14] سید مجتبی حسینی، پرسشها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 84.
[15] سید محسن محمودی، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع، ص 203.
[16] همان.
[17] همان.
[18] همان، ص 204.
[19] همان.
[20] همان.
[21] همان.
[22] همان.
[23] نک: سید مسعود معصومی، احکام روابط بین زن و مرد، ص 219.
[24] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج2، ص: 970.
[25] همان.
[26] سید مجتبی حسینی، پرسشها و پاسخ های دانشجوئی (احکام موسیقی)، ص 84.
[27] همان.
[28] .همان.
[29] یا رقص حرام طبق بعضی از مبانی.