بی‌گمان انسان دارای اراده است و حق انتخاب دارد،[1] اما داشتن اختیار و آزاد بودن در مقام عمل، به معنای آزادی و رها بودن نسبت به آثار و لوازم آن نیست؛ زیرا لوازم و آثار عمل در اختیار انسان نیست؛ مثلاً خوردن سمِ کشنده، یک عمل اختیاری است که فرد می‌تواند با اراده و اختیار خود آن‌را انتخاب کند و انجام دهد یا انجام ندهد؛ اما اگر انجام داد و سم را خورد، مردن و از بین رفتن از آثار، لوازم و نتیجه‌ی قهری آن است، و اختیار فرد در نوشیدن سم، مانع هلاکت او نخواهد شد. اینگونه است که در میان تمام ملت‌ها – چه جوامعی که اختیار انسان را می‌پذیرند یا نه، و چه این‌که به وجود خداوند باور دارند یا نه- مجرمان مجازات می‌شوند. آیا اگر یک قاتل و جانی که انسان بی‌گناهی را به قتل رسانده، ادعا کند که چون من آزاد و مختار خلق شدم و حق انتخاب داشتم، کشتن این را فرد انتخاب کردم، بنابراین نباید مجازات شوم، آیا هیچ عاقلی این ادعا را می‌پذیرد؟!
خداوند می‌فرماید من شما را بگونه‌ای آفریدم که مختارانه رویکردی را انتخاب کنید که سرانجامش بهشت باشد و یا به رفتاری روی آورید که شما را با دوزخیان همنشین کند و اینگونه نیست که خدا به بندگانش فرموده باشد که شما هرچه اختیار کنید برای من تفاوتی نمی‌کند و هیچ پیامد مثبت و یا منفی دامنگیرتان نخواهد شد!

---