جستجوی پیشرفته
بازدید
36934
آخرین بروزرسانی: 1401/10/24
خلاصه پرسش
آیا مراد از «ستة ایام» و یا همان شش روزی که در مورد آفرینش جهان هستی در قرآن آمده، همان شبانه روز به معنای 24 ساعت است؟
پرسش
بر اساس آنچه که در کتاب انجیل آمده، خداوند زمین را در شش روز آفرید و در آخرین روز هم حضرت آدم(ع) را. آیا قرآن هم همین نظر را دارد؟ آیا «سته ایام»(شش روز) در قرآن روزهایی بلندتر از روزهای معمولی را مطرح می‌کند، یا همان 24 ساعت است؟
پاسخ اجمالی

در قرآن مجید، مدت زمانی که خلقت آسمان‌‌ها و زمین در آن صورت گرفته، مطرح گردیده است و از آن به «ستة ایام»(شش روز) تعبیر شده است، ولی در ارتباط با خلقت آدم در روز ششم و تفاصیل اعمالی که خداوند در هر روز انجام داده، مطلبی ذکر نگردیده است.

ظاهراً «ستة ایام» اشاره به شش دوران دارد، چنان‌که تعبیر به یوم و روز به این معنا، در دیگر آیات قرآن و نیز احادیث معصومان و کلمات شعرا و ادبا رایج و متداول است؛ بنابراین ممکن است از زمان خلقت آسمان‌‌ها و زمین و هم‌‌چنین خلقت آدم میلیون‌ها و حتی میلیاردها سال گذشته باشد، که برخی یافته‌‌های باستان‌‌شناسی و بقایای اجزای انسان‌های ابتدایی مربوط به میلیون‌ها سال پیش نیز این امر را تأیید می‌کند.

البته اگر بیان می‌شود که خلقت آدم(ع) مربوط به حدود شش یا هفت هزار سال پیش است، هیچ استبعادی ندارد که منظور نسل جدیدی از انسان باشد که از حضرت آدم(ع) است و چه بسا قبل از این نسل، هزاران نسل از انسان وجود داشته و منقرض شده باشند.

پاسخ تفصیلی

قرآن مجید و کتاب مقدس(تورات) خلقت آسمان و زمین[1] را در شش روز ذکر کرده‌‌اند،[2] با این تفاوت که اولاً: در قرآن مجید تفاصیل اعمالی که خداوند در هر روز انجام داده ذکر نشده،[3] ولی در کتاب مقدس جزئیات کارهای انجام شده مذکور است.[4]

ثانیاً: در قرآن نیامده است که در پایان روز ششم خداوند حضرت آدم(ع) را آفرید.

اما این‌که منظور از «یوم»(روز)در قرآن مجید که می‌فرماید: «ما زمین و آسمان را در شش روز خلق کردیم»،[5] چیست؟ آیا مراد یک‌شبانه روز (24ساعت)است؟ یا ...، باید گفت:

مسلم است که در زمان آغاز خلقت، روز و شب معنای واقعی خود را که از گردش زمین به دور خود و در برابر نور خورشید حاصل می‌شود، پیدا نکرده بودند؛ زیرا هنوز زمین و خورشید خلق نشده بودند. بنابراین نمی‌توان گفت منظور از «روز» دقیقاً همان زمان گردش کره زمین به دور خود باشد. هر چند که می‌تواند معادل آن(یعنی 24 ساعت) را برای آن در نظر گرفت، اما از آن‌جا که یافته‌‌های علمی دانشمندان حاکی از آن است که میلیاردها سال طول کشید تا زمین و آسمان به وضع کنونی خود در آمده‌اند، لزومی ندارد که ما روز(یا معادل آن در زبان‌های دیگر مانند «یوم» در زبان عربی) را برابر 24 ساعت بدانیم. مخصوصاً با توجه به این‌که واژه‌ی روز یا یوم مفهوم وسیعی دارد، و در بسیاری موارد به معنای یک «دوران» و برهه‌‌ای از زمان به کار رفته است و می‌رود. خواه آن زمان کوتاه باشد، یا طولانی و به اندازه هزاران و یا حتی میلیاردها سال.

به طور مثال قرآن مجید از عالم رستاخیز به «یوم القیامة» تعبیر کرده است، در حالی‌که مجموعه‌‌ی رستاخیز، دورانی بسیار طولانی است و در خود قرآن آمده است که روز رستاخیز و محاسبه اعمال مردم پنجاه هزار سال طول می‌کشد.[6]

بنابراین دست‌کم در فرهنگ قرآن واژه‌ی «یوم» الزاماً به مقدار 24 ساعت نیست. علاوه بر این، در کلمات مردم و شعرا و ادیبان و حتی پیشوایان دینی، واژه‌‌ی روز و یوم به معنای «دوران» (کوتاه یا طولانی) آمده است. چنان‌که حضرت علی(ع) می‌فرماید: «روزگار دو روز است: روزی به سود تو، و روزی به زیان تو».[7]

و کلیم کاشانی این‌‌گونه سروده است:

بد نامی حیات یکی دو روز بیش نبود

آن هم «کلیم» با تو بگویم چسان گذشت

یک روز صرف بستن دل شد به این و آن

روز دگر به کندن دل از این و آن گذشت.[8]

لغت‌شناسان نیز این وسعت مفهومی را در مورد واژه‌‌ی روز و یوم بیان داشته‌اند. مثلاً راغب اصفهانی می‌گوید: «یوم گاهی به مقدار زمان بین طلوع و غروب خورشید گفته می‌شود و گاهی به مدتی از زمان، هر مقدار که باشد».[9]

بنابر این، از مجموع نکات ذکر شده چنین نتیجه می‌گیریم که خداوند زمین و آسمان را در شش دوران متوالی آفرید، هر چند این دوران‌ها گاهی به میلیون‌ها و حتی میلیاردها سال بالغ شده است، و بین قرآن و یافته‌های علمی از این نظر اختلاف و تضادی وجود ندارد. چنان‌که اگر واژه‌ی روز در کتاب مقدس را نیز به «دوران» تفسیر نماییم (که قابلیت این تفسیر را دارد) تضادی به وجود نمی‌آید.[10]

 


[1]. «هدف از خلقت انسان و جهان»، 1052؛ «خلقت آسمان و زمین در شش روز»، 3199؛ «خلقت زمین، قبل از خلقت آسمان»، 5041؛ «خلقت شش روزه»، 10267.

[2]. این مطلب در هفت آیه قرآن آمده است: اعراف، 54؛ یونس، 3؛ هود، 7؛ فرقان، 59؛ سجده 4؛ ق، 38؛ حدید، 4.

[3]. تنها در آیات 1 – 12 سوره‌ی فصلت، خلقت زمین و تقدیر مواد غذایی روی آن‌را چهار روز و خلقت آسمان‌ها را دو روز معین کرده است. برخی از مفسران نیز با توجه به این آیات دوران‌های آفرینش را به صورت احتمالی تخمین زده‌اند. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 6، ص 202، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[4]. کتاب مقدس، سفر پیدایش، باب اول، شماره 1-31.

[5]. ق، 38: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فی‏ سِتَّةِ أَیَّامٍ».

[6]. معارج، 4.

[7]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص 462، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[8]. تفسیر نمونه، ج 6، ص 201- 202.

[9]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ج 1، ص 894، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.

[10]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: رضائی، محمد علی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، ص 105-126.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها