شیعه چه می گوید(طبقه بندی موضوعی:کلیات)
-
نسبتهای چهارگانه منطقی را تعریف کنید؟
4751 1402/03/23 --- مشابه ---نسب اربعه یک اصطلاح منطقی است. بدین معنا که هرگاه دو مفهوم کلی از جهت مصادیقشان با هم مقایسه شوند ، به حصر عقلی یکی از این چهار نسبت ، بین انها برقرار خواهد بود: تساوی ، تباین ، عموم و خصوص مطلق ، و
-
«ثبوت شیء لشیء فرع لثبوت المثبت له». توضیح مختصری در ارتباط با این قاعده فلسفی و ناهمخوانی آن با ثبوت ماهیت برای وجود ارائه نمایید.
3552 1401/02/26 منطق ارسطو و دیالکتیکقاعده ثبوت شی لشی ، فرع ثبوت المثبت له که در کتاب‌های فلسفی به نام قاعده فرعیت معروف شده است ، به زبان ساده عبارت است از این‌که ثبوت یک چیز برای چیز دیگر تنها هنگامی می‌تواند صحیح باشد که ان چیز دیگر
-
رئوس ثمانیه چیست؟ و چه فرقی با اجزای علوم دارد؟
17566 1400/11/27 موضوع علمرئوس ثمانیه معمول است که دانشمندان و نویسندگان در کتاب‌ها و قبل از وارد شدن در یک دانش ، هشت مطلب را در مورد ان علم به عنوان مقدمه بیان می‌کردند و معتقد بودند که دانش‌اموز با دانستن این مقدمات ، بهتر
-
آیا «اصل امتناع اجتماع نقیضین» ساخته و پرداخته پروردگار بوده و خداوند قدرت تغییر آن‌را دارد؟
6085 1399/11/23 کلیاتاصل امتناع اجتماع نقیضین از بدیهیات است ؛ یعنی ذهن انسان ، در برخی موارد با تصور موضوع ، محمول و نسبت ، حکم به چنین امتناعی می‌کند. [ 1 ] بنابراین ، چنین قضایایی مخلوق انسان هستند و واضع این قضایا ذهن
-
مبادی یک علم چه تفاوتی با مبانی آن دارد؟
10978 1399/06/03 کلیاتمبادی و مبانی از نظر لغت ، معنای نزدیک به‌هم و نسبتا مترادف دارند. مبادی ، جمع مبدا به معنای اغاز ، محل اغاز ، اصل ، مقدمه ، اساس و مدخل است. [ 1 ] مبنا ، از ریشه‌ی بنی ، به معنای پایه و هر چه که بر
-
قضیه «الماهیة من حیث هی لیست الا هی»، قضیه‌ای موجبه است یا سالبه؟ محصله است یا معدوله؟ و در هر فرض، چه معنایی خواهد داشت؟
5602 1398/09/20 کلیاتقضیه تقسیمات گوناگونی دارد که یکی از تقسیمات ان ، تقسیم به موجبه و سالبه است ؛ زیرا قضیه به حسب رابطه یا این‌گونه است که یک رابطه - اعم از اتحادى یا تلازمى یا تعاندى - اثبات مى‌شود و یا چنین رابطه‌ای
-
در منطق می‌گویند؛ طرفین نقیض باید وجودی و عدمی باشد، پس چگونه «لا انسان» که جنبه وجودی داشته و شامل تمام موجودات غیر از انسان می‌شود، نقیض «انسان» اعلام می‌شود که آن نیز دارای جنبه وجودی است؟!
5354 1398/08/21 منطقتناقض یکی از اقسام تقابل است و تقابل یکی از اقسام الفاظ متباینه است. بدین معنا که در نظر علمای منطق ، الفاظ به لحاظ معنا و مفهوم اقسامی دارد که یکی از اقسام ان تناقض است ؛ بنابراین تناقض میان مصادیق ن
-
منظور از ایساغوجی در علم منطق چیست؟
7616 1397/02/26 کلیاتایساغوجى اصطلاح منطقى است [ 1 ] که برخی می گویند ، این کلمه مرکب و از سه جز است. 1. ایس ، 2. اغو ، 3. اجى. معناى جز اول تو ، معناى جز دوم من و معناى جز سوم ان جا می باشد ، اما بعدها از معناى اصلى خود
-
حصر عقلی و حصر استقرایی به چه معنا هستند؟
16480 1397/02/23 کلیاتاصطلاح حصر ، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد ، و عبارت از اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر است به طریق مخصوص. [ 1 ] به عبارت دیگر ، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی ان حکم از موارد دیگر است. [ 2 ] در علم
-
تفاوت «پاسخ نقضی» با «پاسخ حلی» چیست؟ این بحث در دانش اصول مطرح می‌شود یا در دانش منطق؟!
15588 1396/12/13 کلیاتپاسخ نقضی همانگونه که از نام ان پیدا است ، به این معنا است که برای رد یک استدلال ، حداقل یک مورد نقض برای ان پیدا و بیان کرد. اما پاسخ حلی ان است که جهات نقص استدلال طرف مقابل ، اشتباهات و مغالطه های
-
مقصود از «عرض ذاتی» در تعریف «موضوع علم» چیست؟
21910 1396/11/30 مبانی فقهی و اصولیبحث عرض ذاتی از مباحثی است که در علومی ؛ مانند ؛ فلسفه و اصول فقه به صورت مفصل بررسی شده است که مقصود از ان در تعریف موضوع علم ، ویژگی هایی است که به صورت دائمی و بدون وساطت امری اخص ، بر شی حمل می گر
-
آیا «نوع منطقی» در جواب «ما هو»، واقع می‌شود؟ در این صورت، آیا چنین جوابی «حد تام» محسوب می‌شود؟
5765 1396/09/26 کلیاتنوع منطقی ، تمام حقیقت مشترک بین افرادی است که فقط از نظر عدد متکثر بوده ، اما از نظر ماهیت یکی هستند. به بیان دیگر ، نوع ، مفهوم کلی برای ماهیت افراد متحد الحقیقه است ؛ مثلا اگر سؤال شود از حسن و عب
-
معنای اصطلاحات منطقی «سفسطه» و «مغالطه» چیست؟
173213 1396/08/21 کلیاتالف. سفسطه دانشمندان علم منطق در تعریف سفسطه می گویند: سفسطه ، قیاسی است که در ان از قضایای وهمی وهمیات استفاده شود ؛ و غرض از ان به غلط انداختن طرف مقابل و یا اسکات او باشد. قضیه وهمیه در نظر انان
-
مراد از «ظهور تصوری» و «ظهور تصدیقی» چیست؟ و کدام‌یک حجیت دارد؟
10132 1396/08/14 مبانی فقهی و اصولیظهور الفاظ و بحث از حجیت ظواهر ، از جمله مباحثی است که در علم اصول از ان بحث می شود. این بحث ، در ادامه بحث از حجیت الفاظ کتاب و سنت است ؛ یعنی ظواهر ، دلیلی در برابر کتاب و سنت نیست ، بلکه نیاز به اث
-
آیا مغالطه کردن نیز نوعی دروغ بوده و گناه به شمار می‌آید؟
8374 1396/07/30 کلیاتمغالطه ، نوعی استدلال است که یا از لحاظ ماده ، یا از لحاظ صورت در ان خلل وجود دارد که معمولا منجر به نتیجه خلاف واقع می گردد. اگر چنین کاری از روی جدیت و عمد باشد ، به دلیل این که منجر به باطل جلوه دا
-
آیا ممکن است بدون این‌که الفاظ و کلمات گفتاری را در ذهن مجسم کرد، در معنای آنها تفکر و تعقل نمود؟
5990 1396/02/31 کلیاتایا ممکن است کسى بدون ان که الفاظ را به خاطر بگیرد ، در معانى و معقولات فکر کند یا نه ؟ مثلا معناى انسان را بدون لفظ انسان ، درک کند و یا معناى این حکم که انسان عالم است را بدون لفظ تعقل کند یا نه ؟
-
آیا قضیه «الإنسان بعض الحیوان»، با قضیه «بعض الحیوان إنسان»، با توجه به تعریف مرحوم مظفر از «منحرفات» در منطق، در تناقض نیست؟
6235 1395/08/17 کلیاتمقصود مرحوم مظفر ، این است که اگر کسی به جای قضیه بعض الحیوان انسان ؛ بگوید: الانسان بعض الحیوان ، او به جای این که سور قضیه را بر سر موضوع الحیوان در اورد ، بر محمول انسان وارد کرده است ؛ این یک نوع
-
یکی از شرایط برهان آن است که مقدمات آن دائمی باشند. در این زمینه توضیح دهید.
5131 1395/07/27 کلیاتعلمای منطق در تعریف برهان می گویند: برهان ، قیاسی است که از یقینیات تشکیل شده است. [ 1 ] مقصود از یقین در این جا یقین به معنی الاخص است ؛ و در تعریف یقین به معنی الاخص می گویند: یقین اعتقادی جزمی است
-
آیا منطق و فلسفه اسلامی داری مشی و روشی مانند منطق ارسطویی است؟
8031 1394/10/10 منطق ارسطو و دیالکتیک1. منطق اسلامی هماهنگ با ارسطوئی است. البته دانشمندان اسلامی در منطق ارسطوئی مقداری دخل و تصرف حذف و اضافه انجام داده اند ، ولی روش بحث همان منطق ارسطوئی است. و منطق ارسطوئی با منطق دیالکتیک کاملا متف
-
فرق تخالف و تقابل چیست؟
15993 1394/10/02 کلیات1. تخالف در اصل از اصطلاحات علم کلام است و در تعریف ان گفته اند ؛ هر گاه دو چیز در ماهیت و لوازم ان باهم تغایر داشته باشند و این تغایر و تنافی به گونه ای باشد که مانع اجتماعشان در یک محل نباشد و اجتما
-
فرق بین کل و کلی و جزء و جزئی چیست؟
62868 1394/08/30 کلیاتدر تعریف کل ، ان را به یک شی مرکب از اجزا تعریف کرده اند ، که در مقابل ان جز قرار دارد. جز یک شی به گونه ای است که خودش اجزا ندارد. اما کلی عبارت از مفهومی است که افراد متعدد را شامل می شود و در تحت
-
منظور از نزاع صغروی و کبروی چیست؟
13194 1394/06/26 کلیاتمی دانیم که نتیجه یک استدلال منطقی ، وابسته به دو عنصر صغری و کبری است ؛ مانند: العالم متغیر ، کل متغیر حادث ، فالعالم حادث . حال اگر صغری در این مثال یعنی تغییر و تحول عالم مورد تردید و تشکیک قرار
-
بین جرم خیانت و جاسوسی از نظر نسب اربعه چه رابطه‌ای برقرار است؟
11315 1394/06/14 احکام قضاییواژه شناسی جاسوس ، از ماده جس ، در لغت به معنای تفتیش و با خبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیا و کارهای مردم ، همراه با دقت و ظرافت خاص است. [ 1 ] و غالبا نیز در شر و بدی استعمال می شود ؛ [
-
در علم منطق فرق بین «ماده فکر» و «صورت فکر» و فرق بین «تصدیقات» و «تصورات» چیست؟
11238 1394/05/03 کلیاتمنطق علمی است که به ما نحوه درست فکر کردن را می اموزد و ذهن را از خطای در فکر مصون می دارد. در هنگام فکر کردن ، ذهن حرکتی در معلومات می کند و با چینش انها به مطلوب دست می یابد. پس برای این که بخواهیم
-
خداوند چه نیازی به گذاشتن خلیفه در زمین دارد؟
10430 1394/03/14 انسان و خدابه نظر می رسد توجه به چند نکته می تواند در پاسخ این سؤال راه گشا باشد: 1. خداوند به هیچ چیز نیازمند نیست ؛ بنابراین همان گونه که خداوند در اصل خلقت خلق نیاز به افرینش ندارد ، در خلق خلیفه نیز محتاج ا
-
چرا ظن و وهم که جهل به حساب می‌آیند، زیر مجموعه تصدیق که مساوی با علم است قرار گرفته‌اند؟
12883 1394/01/15 کلیاتمنطقیین علم را بر دو نوع می دانند: 1. علم تصوری ، 2. علم تصدیقی ، 1. علم تصوری به معنای حضور صورت شی بدون حکم نزد عقل است. [ 1 ] علم تصوری مفهومی اعم است که مفاهیم متعددی را شامل می شود مانند: 1-
-
در مباحث حکمت، «تشکیک عامّی»، «تشکیک خاصّی» و «تشکیک خاصّ الخاصّی» چه تفاوتی با هم دارند؟
14970 1393/11/23 کلیاتتشکیک [ 1 ] در لغت به معناى شک و تردید است ، و اصل مسئله تشکیک در منطق مطرح است. در منطق می گویند کلى یا متواطى است یا مشکک. در متواطى ، نسبت کلى به افراد ، متفاوت نیست. اما در مشکک ، کلى بر افراد به
-
فرق اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه» چیست؟
27716 1393/11/08 کلیاتاصطلاح تصور و تصدیق و اصطلاح مبادی تصوری و تصدیقی ، هر دو از اصطلاحات منطقی اند ، ولی با این تفاوت که اصطلاح تصور و تصدیق در نظر اهل منطق مربوط به انواع علوم است ؛ یعنی علم به معنای مصدری ، [ 1 ] دانس
-
در منطق، «نقض موضوع» و «نقض محمول» به چه معنا است و در قضیه «منقوضة الموضوع» چگونه با اثبات چیزی برای «الف»، نتیجه‌ای برای «غیر الف» گرفته می‌شود؟
17097 1393/10/07 کلیاتبرای اثبات صحت یک قضیه باید به قضایای دیگری که بین ان قضیه با قضیه اصلی ملازمه برقرار است ، استناد کنیم. چنین ملازمه ای بین عکس مستوی ، عکس نقیض و نقیض هر قضیه با اصل قضیه وجود دارد. یکی از بحث هایی
-
مصادره به مطلوب در مباحث علمی به چه معنا است؟
27365 1393/10/03 کلیاتمصادره به مطلوب یکی از گونه های انحراف در استدلال و یکی از انواع مغالطه است. و ان به این معنا است که یکی از مقدمات استدلال که در واقع نتیجه استدلال نیز هست ، به عنوان مقدمه مطرح شود. قید در واقع بیانگ
-
چرا در علم منطق از تقسیمات کلمه، هم در اقسام مفرد و هم در اقسام مرکب بحث می‌شود؟
14102 1393/09/18 کلیاتلفظ به اعتبارات گوناگون دارای تقسیمات متعدد می باشد که به یک اعتبار به مفرد و مرکب و خود مفرد به کلمه ( فعل ) ، اسم و حرف و همچنین ، مرکب نیز به مرکب تام و ناقص و مرکب تام نیز به خبری و انشایی تقسیم م
-
چگونه میتوان مشکلات قاعده نقض تام و نقض موضوع و مواردی که به عنوان نقض و خدشه بر آن محسوب می‌شود را حل کرد و پاسخ مناسب ارائه داد؟
9149 1393/03/05 کلیاتتوجه به چند نکته می تواند ما را در حل این اشکال کمک کند: 1. اگر قضیه ای با ادله برهانی ثابت شد ، ابطال ان فقط از راه ابطال مقدمات ان ممکن است. اما ابطال یک برهان با عدم توانایی در تطبیق ان بر مثال یا
-
تعریف درست برای مشکّک چیست؟
20988 1393/02/27 کلیاتبه نظر می رسد عبارت بهتر در تعریف متواطئ و مشکک این است که گفته شود: نسبت لفظ به معنا به یکی از چهار صورت است: 1. لفظ یکی و معنا نیز یکی است که چنین لفظی را لفظ مختص می نامند. 2. لفظ یکی ، ولی معنا
-
در مفاهیم ذهنی اصلاً مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند، پس معنای درست مفهوم جزئی چیست؟
11203 1393/02/25 کلیاتاین که در مفاهیم ذهنی اصلا مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند ؛ اشکالی است که صحیح به نظر می رسد ؛ زیرا جزئیت و تشخص مربوط به وجود است و مفاهیم در عالم مفهومیت ( حتی اگر مقید
-
در مورد کلیات خمس (نوع، جنس، فصل، عرض عام و عرض خاص) توضیح دهید؟
25825 1393/02/04 کلیاتاز جمله مباحث مقدماتى که منطقیین معمولا ان‌را ذکر مىکنند ، مبحث کلیات خمس است. بحث کلیات خمس مربوط است به فلسفه نه منطق. فلاسفه در مباحث ماهیت به تفصیل در این مورد بحث مىکنند. ولى نظر به این‌که بح
