اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
1455 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
578 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
1550 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1009 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
776 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
7229 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
1495 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
1576 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
990 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1076 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
867 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
کلام جدید
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا شغل نساجی و بافندگی مکروه است؟
14585 خرید و فروش 1396/06/01اشتغال انسان به یک حرفه و شغل، امری برون دینی است که مورد اهتمام همه اقوام و ملل بوده و دین اسلام نیز مسلمانان را بر داشتن کار و تلاش، سفارش نموده، تا جایی که کار را به عنوان یک عبادت معرفی میکند.[1] برای ...
-
آیا ناتان نام یکی از پیامبران است؟
5929 تاريخ بزرگان 1398/08/20بر اساس گزارش برخی منابع تاریخی، «ناتان(ع)» ششمین فرزند «داوود نبی(ع)»، از ششمین همسرش به نام «اغلاء» بود. ناتان با آنکه در زمان داوود نبی میزیست، او نیز پیامبری بود که بر او وحی میشد.[1] و بعضى از مورخان ناتان را پیامبر مرسل میشمارند که مبلغ ...
-
آیا لطیفه هایی که در مورد قومیت های مختلف گفته می شود، شنیدن یا نقل آنها مشکل شرعی دارد؟
17362 غیبت، توهین و تجسس 1390/03/02دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):اگر غیبت و یا توهین به قوم و گروه خاصی باشد، جایز نیست.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):اگر منظورش عموم باشد بهتان است و اگر منظورش بعض باشد از جهت اهانت به مردم آن شهر و ...
-
چگونه در قرآن، مرگ و عذاب های جهنم جزو نعمت های الهی به حساب آمده است؟
18660 کهنسالی و مرگ 1390/06/28سوره الرحمن تعدادی از نعمت های الاهی را شمارش می کند و بعد از ذکر هر نعمتی با آیه "فَبأَىِّ ءَالَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ" در پی آن است که از مخاطب خود اقراری بر این نعمت ها بگیرد. در این سوره نعمت های گوناگون مادی و معنوی ذکر شده ...
-
آیا صحیح است که میگویند: ابوبکر پس از پنجاه نفر اسلام آورد؟
8433 آنچه شیعه پاسخ گوی آن نیست 1392/09/20آنچه در پرسش آمده بیش از اینکه در منابع شیعه وجود داشته باشد، در منابع اهل سنت نقل شده است: 1. از سعد بن أبی وقاص نقل شده است که ادعاى بعضى، مبنى بر اینکه او اولین مردى است که اسلام آورد، دروغ و کذب است؛ «و قال ...
-
اگر شخصی به جای پول، چک شخص دیگری را به طرف مقابل بدهد و آن چک وصول نشود، این شخص مدیون خواهد بود یا خیر؟
2465 خرید و فروش 1398/11/13در فرض سؤال، فروشنده چک مدیون نبوده و نسبت به خریدار بدهی نخواهد داشت؛ بلکه صادر کننده چک، مدیون خواهد بود، مگر اینکه در هنگام فروش چک شرط خاصی قرار داده شود و یا آنکه از نظر عرف، شرط ضمن عقدی وجود داشته باشد.گفتنی است؛ اگر ...
-
بر اساس روایتی هر کدام از خورشید و ماه دارای هفت طبقه پیاپی، یکی از آب و دیگری از آتش بوده و علت گرمتر بودن خورشید از ماه آن است که برخلاف ماه، بالاترین طبقه خورشید از آتش است. آیا این روایت، صحیح بوده و با دانش امروز همخوان است؟! ...
5674 درایه الحدیث 1397/02/28همانگونه که در پرسش بدان اشاره شد، در روایتی؛ محمد بن مسلم از امام باقر(ع) پرسید: چرا خورشید از ماه گرمتر است؟ امام(ع) فرمود: «خورشید را از طبقات پیاپی نور آتشین و آب زلال آفرید و در طبقه هفتم که آخرین طبقه بود، جامهاى آتشین بر آن پوشید ...
-
مقدار دیۀ بیضۀ چپ انسان در روایات متفاوت است، باید به کدام دسته عمل کرد؟
30288 حدیث 1387/08/20سند حدیث اول ضعیف است، ولی دو حدیث دیگر سند قابل قبولی دارند. همچنین محتوای حدیث اول و سوم یکی است؛ اما با محتوای حدیث دوم تفاوت دارد که ممکن است در اثر اشتباه در کتابت و چاپ باشد.نظر فقها در مقدار دیهی هر یک از ...
-
آیا شهوانی شدن بعد از دیدن نا محرمی که قصد ازدواج با او را دارد گناه بوده و موجب بطلان روزه می شود؟
29724 روابط نامزدها 1389/06/16ارتباط شهوانی با نامحرم گناه است، حتی اگر قصد ازدواج با او را داشته باشد، اما این ارتباط تنها در صورتی موجب بطلان روزه می شود که منی از او خارج شود. ...
-
سفارش امام حسن مجتبی(ع) به محمد حنفیه در مورد امامت امام حسین(ع) چیست؟
15203 تاریخ 1391/10/16امام صادق(ع) میفرماید: «امام حسن بن على(ع) هنگام فرا رسیدن وفات خود، به قنبر فرمود: اى قنبر! ببین پشت در، مؤمنى از غیر آل محمد(ع) هست؟ قنبر عرض کرد: خداى تعالى و پیامبر و پسر پیامبرش بهتر میدانند. امام(ع) فرمود: محمد بن على(محمد حنفیه) را نزد من آور! ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
834027 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
679152 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
654722 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
602642 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
574083 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
563008 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
552323 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
529396 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
512094 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
509608 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری ...
پیوند ها
ما 9656 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی