یکی از «حضرات خمس»، حضرت الهیت است که در آن همه اشیا موجودند؛ اما وجود آنها در آن حضرت زمان‌مند نیست؛ بلکه حال و آنی دائم است. به عبارت دیگر، ازل و ابد در آن‌جا متحد

رجوع کنید: «اطوار سبعه».

«اطوار» جمع «طَوْر» به ‌معنای حالت‌ و کیفیت‌ است که در اصطلاح عرفانی به جلوه‌ها و مظاهر دل گفته می‌شود و از این رو به «اطوار دل» نیز مشهور است.

این اصطلاح برگرفته از آیه 14 سوره نوح است.

«اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار می‌گیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی‌ بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا

عرفا معتقدند که انسان در پرتو تزکیه نفس دارای این توانایی می‌شود که بتواند به صورت اختیاری «روح» خود را از بدن مادی‌اش  رها کند که البته این موضوع با «مرگ» متفاوت است و چیزی شبیه «خواب» است. به این

تصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش می‌کند تا با زندگی اخلاق‌مدارانه و زاهدانه و همراه با سخت‌گیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و درون‌نگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و

در عرفان عملی، عارفان به مرحله و مقام فناء فی الله، مقام «جمع الجمع» می‌گویند. عارف در این مقام به جایی می‌رسد که جز خداوند چیز دیگر را نمی‌بیند و همه را فانی در خداوند می‌بیند. در عرفان نظری؛ عرفا

«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث می‌شود. همان‌گونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل می‌شود. پس «حال»، ک

رجوع کنید: «آن دائم».

حجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح

از نگاه اهل عرفان، تمام عالم وجود را می‌توان در پنج رتبه و یا پنج حضرت طبقه‌بندی کرد: حضرت غیب مطلق حضرت اول وجود حق تعالی است که بدون فنای ذهنیات و هر وجودی ظاهری، این مرتبه قابل درک نیست. چراکه ه

«خَرابات» در لغت جمع «خرابه» به معناى شراب‌خانه، میخانه، میکده و ویرانه‌ها است. و در اصطلاح عرفانی عبارت است از: خراب شدن صفات و عادات نفسانی بشری، و فانى شدن وجود جسمانى. در همین راستا «خراباتی» ب

در تصوف و عرفان، واژه «خرقه»  به معنای لباسی مخصوص است که استفاده از آن دارای آداب ویژه‌ای می‌باشد؛ و نیز «خرقه‌پوشی» کنایه‌ای از تخلّق به دستورات سلوکی است.

خلسه عرفانی، حالتی ناب است که حاصل رهایی انسان از «مَن محدود» و پر از عذاب، و رسیدن به «مَن حقیقی» و اتحاد با آن است.

ر.ک: «رحمت وجوبیه».

از یک نگاه، «رحمت» و دلسوزی خداوند به دو بخش «رحمت وجوبیه» و «رحمت امتنانیه» تقسیم می‌شود. «رحمت وجوبیه» رحمتی است که خداوند بر خود واجب کرده است که اهل تقوا و نیکوکاران را مشمول آن کند، اما اگر خد

در زبان عرفا، «رشحه» و «رشحات» به معنای تراوش فیض، رحمت، دانش و دیگر امور معنوی از سوی عالم ماوراء طبیعت می‌باشد.

گرچه واژه "رفرف" را می‌توان در قرآن و روایات مشاهده کرد، اما اصطلاح "سقیط الرفرف" اصطلاحی انتزاعی است که در برخی کتب عرفانی از آن به عنوان مقامی یاد شده که تنها کسانی بدان دست خواهند یافت که از اول

"شطحیات" جمع "شطح"، در اصطلاح عرفانی به سخنانی گفته می‌شود که عرفا هنگام وجد و از خود بی‌خود شدن بر زبان می آورند که چه بسا در ظاهر، مخالف عقل، شرع و یا عرف باشد.

در منابع عرفانی به طور سوم از «اطوار سبعه»، «شغاف» می‌گویند که مخزن شفقت و محبت بر خلق است.

به فردی که تلاش می‌کند بر اساس موازین و معیارهای تصوف به خودسازی بپردازد، «صوفی» می‌گویند. رجوع کنید: «تصوف».

در منابع عرفانی، "طی الزمان" را مانند "طی الارض"،  یکی از مقامات معنوی می‌دانند که گروهی معتقدند که برخی انسان‌های وارسته تأیید شده توسط "روح القدس" به چنین مقامی دست یافته و در سریع‌ترین زمان ممکن

در نگاه عرفانی حقیقت وجود تنها از آن خداوند است، و ماسوی الله ظلّ، سایه‌ و یا نمودی از او بوده و از خود وجودی ندارند، اما این ظلّ و سایه‌ها بر اساس ترتیبی خاص تحقق یافته و برخی از آنها مقدم بر دیگر

«عین الحق» اشاره به مقام ذات خداوند و اصطلاحی هستی‌شناسانه است؛ اما گاهی در مبحث الهامات و در معرفت‌شناسی عرفانی نیز به‌کار می‌رود و اشاره به زمانی است که سالک الی الله  آینه‌ی سرّ شده و باطن او کا

واژه «فیض» در لغت به معنای پر شدن ظرف از آب و جارى شدن از آن است و در نظر اهل معرفت به معنای جوشش وجود موجودات از ذات خداوند است. از این فرایند در فلسفه به بخشش وجود(اعطای وجود) تعبیر می‌کنند. توضی

این تعبیر به صورت صریح در آیه 9 سوره نجم در ارتباط با معراج پیامبر اسلام(ص) مطرح شده و تفاسیر مختلفی در مورد آن ارائه شده است. به عنوان نمونه در تفسیری عرفانی، منظور از «قاب قوسین» را «مرتبه واحدیت

قطب  به معنای سنگ زیرین آسیاب است که سنگ بالا بر روى آن می‌چرخد و امام علی(ع) در خطبه‌ای خود را به آن تشبیه فرموده است. امروزه تعبیر «قطب عالم امکان» برای امام زمان(عج) مورد استفاده قرار می‌گیرد و

«مقام حیرت» یا «مقام تحیر» مقام سرگردانى در بحر توحید و وادى عشق است که بنده در دریاى بی‌کران احدیت سرگردان شده و محو جمال و جلال جبروت الهى شود. برخی معتقدند آیاتی که نشانگر آن است که انسانها نمی‌

ر.ک : «مقام تحیر».

سالک الی الله هنگامی که از حجاب‌های ظلمانی و  نورانی گذشت، از آنجا که خود را هیچ پنداشته و ذاتش را محو ذات خدا می‌بیند، گاه شطحیاتی چون «انا الحق» از او سر می‌زند؛ اما اگر عنایت الهی او را یاری کند

مقام فنا، مقامی است که در آن، انسان خود و بندگى خود، تمایلات و تمنّیات خود و جهان اطراف را در قبال حضرت حق هیچ نمی‌پندارد و فقط به خدا نظر دارد.

در منابع عرفانی به طور هفتم از «اطوار سبعه»، «مهجة القلب» و یا «قلب سلیم» می‌گویند که محلّ تجلّیات الوهیّت و اشراقات انوار ربوبیّت است و این مقام با قطع علاقه از ما

از نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته می‌شود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب