جستجوی پیشرفته

اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصل‌های قرآنی)

  • آل عمران
    2362 سرفصل‌های قرآنی

    «آل عمران»، اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار و در کنار آل ابراهیم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ»؛ خدا آدم و نوح و خاندان ابرا

  • استدراج، املاء، امهال (مهلت‌دادن)
    5842 سرفصل‌های قرآنی

    «استدراج»، عبارت از آن است كه شخص به تدريج و مرحله به مرحله گرفتار شود، بدون آنکه خودش متوجه این انحطاط شود. يكى از سنت‌هاى الهى در مقابله‌ی با بدكاران استدراج است. بدين معنا كه آن

  • اعتکاف
    3144 اصطلاحات فقهی - اصولی

    «اعتکاف» در لغت به معنای اقامت کردن و ماندن در جایی و ملازم بودن با چیزی است که می‌تواند در مسیری مثبت و یا منفی مورد استفاده قرار گیرد. در شرع مقدس اسلام، اعتکاف به معنای اقامت در مکانی مقدس به م

  • افق اعلی
    1162 سرفصل‌های قرآنی

    «افق اعلى» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره نجم آمده، و بر اساس برخی تفاسیر، منظور از آن، افق مشرق است.

    می‌گويند: جبرئيل هميشه به صورت انسان‌ بر پیامبر(ص) نازل می‌شد، حضرت از او خوا

  • افق مبین
    1188 سرفصل‌های قرآنی

    «افق مبین» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره تکویر آمده است.كلمه «افق مبين» (افق روشن) به معناى ناحيه‌ی ظاهر و آشکار است. از آن‌جا که جبرئیل امین(ع) هنگام ابلاغ وحی معمولاً به صورت انسانى خو

  • امّی، أمیین
    1821 سرفصل‌های قرآنی

    واژه «امی» اصطلاح قرآنی است که به عنوان یک ویژگی برای پیامبر اسلام(ص) ذکر شده، و اصطلاح «امیین» نیز صفتی برای مردم جزیرة العرب می‌باشد.

    امی به کسی گفته می‌شود که خواندن و نوشتن را نیاموخته

  • ایثار
    3861 سرفصل‌های قرآنی

    ایثار به معنای ترجیح و برتری دادن چیزی بر چیز دیگر است که گاه مانند آنچه از ایثار غذا توسط اهل بیت(ع) در قرآن آمده می‌تواند در جنبه مثبت بوده و گاه مانند ترجیح دنیا بر آخرت که در کلام خدا بدان اشار

  • بیت معمور (البیت المعمور، خانه آباد)
    1727 سرفصل‌های قرآنی

    «بیت المعمور» به معنای خانه‌ی آباد، اصطلاحی قرآنی است که در آیه 4 سوره‌ی طور به آن اشاره شده است. این‌که منظور از آن چیست و چگونه خانه‌ای است، مفسران می‌گویند:

    بيت المعمور همان خانه‌ی كعبه

  • تحدّی
    4003 سرفصل‌های قرآنی

    «تحدّی» به معنای هم‌آورد طلبیدن، و دعوت نمودن خصم به مبارزه و پیروزی بر دشمن است.

    مراد از تحدی قرآن اين است كه قرآن، انسان‏ها را به هم‌آوردى خوانده و از آنان خواسته است، اگر می‌‏توانند سوره

  • تحریف قرآن
    3992 سرفصل‌های قرآنی

    از دیرباز، گفت‌وگوهای فراوانی میان مفسران، در زمینه «تحریف قرآن» وجود داشته و اکثریت دانشمندان شیعه و اهل ‌سنت، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و هستند. البته تعداد اندکی از پیروان این دو گروه مهم اسل

  • تهمت (بهتان، افترا)
    11171 سرفصل‌های قرآنی

    «افتراء» از ماده «فری» در لغت، به معنای دروغ بزرگی است که موجب تعجب شود. هم‌چنین به معنای قذف به زنا نیز آمده است. افتراء در اصلاح به معنای از پیش خود بافتن، به دروغ به کسی چیزی نسبت دادن، و متهم س

  • ثواب (پاداش نیک)
    5721 سرفصل‌های قرآنی

    واژه «ثواب» که بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است، در لغت بیشتر به معنای پاداش نیک است. و در اصطلاح علم کلام به معنای نفعی است که همراه با تکریم و بزرگی باشد. به عبارت دیگر،«ثواب»؛ بیشت

  • جاهلیت
    4473 سرفصل‌های قرآنی

    قرآن كريم از روزگار عرب قبل از اسلام که به ظهور اسلام منتهی شده است، به عنوان روزگار «جاهليت» یاد کرده است. بنابر این عنوان «روزگار جاهليّت» به مقطعى از تاريخ عرب(حدود دو قرن) پيش از ظهور اسلام و ب

  • حواریون
    2797 سرفصل‌های قرآنی

    «حواریون» نام تعدادی از یاران خاص حضرت عیسی(ع) است. دربارۀ این‌که چرا آنان را حواریون نامیده‌اند، مفسران احتمالاتی را مطرح کرده‌اند؛ مانند

  • خمر، شراب (مشروبات الکلی) ، مستی
    9717 سرفصل‌های قرآنی

    گرچه «خمر» بیشتر در شراب تولیدشده از انگور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در معنایی وسیع‌تر به هر مايع مست كننده‌ای خمر می‌گویند، خواه از انگور گرفته شده باشد، يا از كشمش، خرما، و يا هر چيز ديگر، ا

  • دعا ، دعوت
    22578 سرفصل‌های قرآنی

    دعاء در لغت به معنای خواندن و یا درخواست است که می‌تواند در دعوت مردم به سوی خداوند و کار خیر و حتی در غیر ارتباط‌های معنوی نیز مورد استفاده قرار گیرد، اما در آموزه‌های دینی، دعا و نيايش، عبادتی مع

  • سیناء (طور، سینین)
    3590 سرفصل‌های قرآنی

    «سيناء» و یا «سینین» نام منطقه‌ی وسیعی می‌باشد كه اکنون در کشور مصر واقع است؛ كوه معروفی در این سرزمین وجود دارد كه ميان سرزمین اصلی مصر و بندر ايله واقع شده که گفته می‌شود در آن‌جا بر شفقت، شفق

    3266 سرفصل‌های قرآنی

    «شَفَقَت» اصطلاحی اخلاقى است که عبارت از ملاطفت و مهربانی در حق دیگران؛ یعنی با رفتار مهربانانه با دیگران برخورد کردن می­باشد.

    شفقت در فقه در باب‌‌هاى اجتهاد و تقليد، طهارت، امر به معروف و

  • شهید و شهادت
    8226 سرفصل‌های قرآنی

    واژه شهید، صیغه مبالغه‌ای از ریشه «شهد» و به معنای «گواه بر هر چیز» می‌باشد. خدا در قرآن کریم بارها از این واژه به عنوان نام و صفتی برای خود یاد کرده است و در ضمن آن را مقامی برای برخی اولیای الهی

  • صابئین
    1429 سرفصل‌های قرآنی

    ریشه اصلی واژه «صابئین»، «صبو» است که معنای آن متمایل شدن و محبت داشتن است. این کلمه، از زبان‌های عبری و سریانی گرفته شده است. صابئین کسانی هستند که در طلاق

    6022 اصطلاحات فقهی - اصولی

    در اصطلاح، به جدا شدن زن و شوهر از یکدیگر به وسیلۀ فسخ عقد ازدواج «طلاق» می‌گویند. طلاق از ایقاعات است؛ یعنی انشاء و ایجاد آن یک طرفه و از طرف مرد است و نیاز به رضایت و مداخله زن ندارد. بنابراین مر

  • عقل (اندیشه)
    16290 سرفصل‌های قرآنی

    «عقل» و «اندیشه» در اصل همان خودآگاهی انسان است که ویژه انسان‌ها بوده و حیوانات در عین داشتن شعور، فاقد عنصری به نام «من» و آگاهی از خود هستند. به بیان دیگر، عقل آن نور آگاهی است که به تمامی ارکان

  • غیبت (بدگویی)
    4703 سرفصل‌های قرآنی

    «غیبت» عبارت است از: سخن گفتن پشت سر دیگران به گونه‌ای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد. در تعالیم قرآن از غيبت كردن تعبیر به خوردن گوشت مرده‌ی برادر مؤمن شده است. و در روايات غيبت كننده منفورترين

  • قرآن
    14684 سرفصل‌های قرآنی

    خداوند همراه با برخی پیامبران الهی، کتاب‌های آسمانی را نیز نازل می‌کرد که افراد باایمان با استفاده از آنها به مسیر درست رهنمون شوند. کتابهایی چون تورات، قضا و قدر

    8797 سرفصل‌های قرآنی

    «قضا و قدر» یکی از مباحث کلامی است. «قضا» یعنی حکم، قطع و حتمیت. در نظام آفرینش، ‌موجودات مادی از چندین راه ممکن است به وجود بیایند، به عنوان مثال اگر به خانه شما از چند کوچه راه باشد، ورود به خانه

  • کشف و شهود، مکاشفه
    7168 اصطلاحات عرفانی

    کشف در لغت، به معنای برداشتن پرده و حجاب از روی چیزى است؛ شهود نیز در لغت به معنای دیدن، معاینه و حضور است.

    کشف و شهود یاهمان مکاشفه و مشاهده، از اصطلاحات کعبه

    7642 سرفصل‌های قرآنی

    «کعبه» ساختمانی در داخل «مسجد الحرام» است که در شهر «مکّه» قرار دارد.

    بر اساس آيات قرآن، هم‌چنين اسناد تاريخى در باب ساختن كعبه، این منطقه نمادى از بركات الاهى، هدايت بشر، و محل اجتماعی برا

  • گناه (ذنب ، اثم، سیئه ، خطیئه ، عصیان و ...)
    23314 سرفصل‌های قرآنی

    مفهوم فارسی و کلی «گناه» در زبان عربی با واژه‌های متفاوتی بیان می‌شود.

    به عبارتی، واژه‌هایی مانند «ذنب»، «اثم»، «خطیئه»، «سیئه»، «عصیان» و ... که با مشتقات خود در مریم

    10254 سرفصل‌های قرآنی

    حضرت مریم(س) دختر عمران و مادر حضرت عیسی(ع)، یکی از بانوان بزرگ تاریخ، و بر اساس آیات قرآن بزرگ‏ترين شخصيت زن در زمان خود، و در کنار

  • مستضعف، استضعاف
    4134 سرفصل‌های قرآنی

    «استضعاف» در لغت به معنای «ناتوان ديدن، ناتوان شمردن و تزریق حسّ ناتوانی در دیگران» است و «مستضعف»  به معنای فردی است که او را ضعیف پنداشته و در ناتوانی نگه می‌دارند. در تعالیم دین

  • ملکوت
    2984 سرفصل‌های قرآنی

     در بارۀ معنای واژه «ملکوت» که در قرآن مورد استفاده قرار گرفته، گفته شده است:

    الف) «ملكوت» مانند مُلك (بر وزن قفل

  • نوم ، خواب ، رؤیا
    10297 سرفصل‌های قرآنی

    «نوم» ریشه‌ای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام می‌کند.

    هنگام خواب و استراحت، ق

  • وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
    24847 سرفصل‌های قرآنی

    قبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را می‌توان به دو صورت انجام داد؛

    الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام می‌شود:

  • یتیم
    5074 سرفصل‌های قرآنی

    واژه «یتیم»؛ در لغت به معنای مفرد و یکتا از هر چیز است. و در اصطلاح به کودکی که پدرش مرده باشد، اطلاق می‌گردد.

    در شرع مقدس اسلام نیز يتيم به كودكى گفته مى‌شود كه پدر خود را از دست داده و به

  • یهود
    17358 سرفصل‌های قرآنی

    در مورد علت نام‌گذاری قوم بنی‌اسرائیل به یهود، اختلاف است. برخی گفته‌اند که «یهود» به معنای هدایت یافته است و علت آن

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها