اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
ابر ، سحاب ، مُزن ، معصرات
3696 سرفصلهای قرآنی
واژهی «سحاب» در زبان فارسی به معنای «ابر» است. در قرآن کریم بارها از ابرها به عنوان یکی از نشانههای پروردگار هستی و نیز یکی نعمتهای ب
-
أذن ، سمع ، گوش ، شنوایی
15840 سرفصلهای قرآنی
«اذن» و «سمع» که در زبان فارسی همان گوش و قوهی شنوایی است، یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آنرا به انسان ارزانی داشت تا انسان بتواند
-
باران ، غیث ، مطر
6984 سرفصلهای قرآنی
در قرآن كریم بارها از بارش باران به عنوان یکی از عجائب خلقت و یکی از نعمتهای الهی یاد شده است. قرآن کریم از باران با عباراتی مختلفی یاد م
-
برکت ، مبارک ، تبریک
5545 سرفصلهای قرآنی
لغتشناسان و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایدهای ثابت و پایدار معنا کردهاند؛ مانند اینکه م
-
تمسخر ، استهزاء
6835 سرفصلهای قرآنی
بیشتر واژهشناسان و مفسران قرآن، استهزا را هممعنای تمسخر و سخریه میدانند. معنای این واژه آن است که کسی را تحقیر کنند و شأن و منزلت او را پایین آورند. و یا یک سخن،
-
تهجد ، نماز شب
4226 سرفصلهای قرآنی
واژهی «تهجّد» از ريشهی «هـ، ج، د» از لغات اضداد است كه در هر دو معناى متضاد «خوابیدن در شب» و «شب بيدار بودن» مورد استفاده قرار گرفته اس
-
جنگ أحد
- جنگ بدر
4235 سرفصلهای قرآنی«بدر» روستای کوچکی میان مکه و مدینه بود که چند غزوه از غزوات پیامبر اسلام(ص) را به نام آن روستا خواندهاند و مهمترین آنها جنگ بدر کبرا است. این جنگ در هفدهم ماه ر
- جنگ خندق ، جنگ احزاب
4712 سرفصلهای قرآنیجنگ خندق یا احزاب در سال پنجم هجری رخ داد. این نبرد را از آن جهت خندق مینامند زیرا به پیشنهاد سلمان فارسی، مسلمانان برای مقابله با دشمن د
- حج
4866 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حکمت ، حکیم
13348 سرفصلهای قرآنی«حكمت» آنگونه که فلاسفه و برخی از مفسران گفتهاند؛ عبارت است از قضاياى حقهاى كه مطابق با واقع باشد؛ يعنى به نحوى مشتمل بر سعادت بشر باشد، مانند معارف الهی در باره مبدأ و معاد. و يا اگر مشتمل بر
- حوا
2911 سرفصلهای قرآنیحضرت حوا(س) نخستین زنی است که پس از آفرینش حضرت آدم(ع) خلق شد. شاید بتوان از ظا
- خسران ، خاسر ، خسارت
8524 سرفصلهای قرآنی«خسر» و «خسران» به معنای هلاکت و گمراهی است. معنای اصلی آن کمی و نقصان است، و اگر آنرا به معنای هلاکت گرفتهاند، از آن جهت بوده که نتیجه
- خیانت ، خائن
2987 سرفصلهای قرآنی«خیانت» در لغت به معنای مخالفت با حق و پیمان است که معمولا به صورت پنهانی انجام میشود و فرد خیانتکار، خائن نامیده میشود.
خیانت
- رجاء ، امید
4742 سرفصلهای قرآنیعلمای اخلاق، رجاء(امید) – که بارها در قرآن کریم از آن یاد شده است – را اینگونه تعریف میکنند:
احساس راحتی رزق ، روزی
11388 سرفصلهای قرآنیكلمهی «رزق» که معادل فارسی آن «روزی» است؛ یعنی هر چيزى كه موجودى ديگر را در بقاى حيات و زندگیاش كمک نمايد، و در صورتى كه آن رزق ضميمهی آن موجود و يا به هر صورتى ملحق به آن شود، حیاتش ادامه می
- رکوع
3777 اصطلاحات فقهی - اصولی«رکوع» یک واژهی قرآنی است که در آیات مختلف با تعابیر گوناگون آمده است. البته این رکوع در آیات قرآن کریم میتواند به معنای تمام زیتون
2182 سرفصلهای قرآنیاگرچه تمام میوهها نعمتی الهی است و خداوند با تعبیراتی؛ نظیر «فاکهة»، «فواکه» و ... از آنها یاد میکند، اما نام برخی محصولات کشاورزی از جمله برخی میوهها به صراحت در سجده ، سجود
- سیر و سفر ، مسافرت، جهانگردی
4493 سرفصلهای قرآنیسیر و سفر و جهانگردی، از موضوعات مورد سفارش قرآن کریم است که در تعالیم پیشوایان دین نیز مورد تأکید قرار گرفته است.یکی از راههای شناخت و
- شب قدر ، لیلة القدر
4136 سرفصلهای قرآنیبر اساس صریح قرآن کریم، شب قدر یکی از شبهای بینظیر در طول سال است؛ چرا که این شب، شب نزول قرآن بوده و قرآن کریم در نزول دفعی خود در این
- شمس ، خورشید ، آفتاب
6385 سرفصلهای قرآنیخورشید، مرکز منظومه شمسی است که چندین کره از جمله زمین بر گرد آن در حرکتند. یکی از عوامل شکلگیری زندگی و حیات در کره زمین و نیز روشنایی آن ناشی از نور خورشید است.
16646 سرفصلهای قرآنیصلاة در لغت به معنای درود است، اما در آموزههای دینی به عبادتی گفته میشود که ما آن را نماز میخوانیم. نماز در تمام ادیان الهی و به ویژه در دین اسلام جایگاه خاصی داش
- صلح ، صلاح، اصلاح، سازش، آشتی
7419 سرفصلهای قرآنی«صلح» در لغت به معنای مسالمت و سازش آمده است. برای این معنا البته در قرآن کریم بیشتر از واژهی «سِلْم» استفاده شده است. با دقت در آیات قرآن که به موضوع عنب ، انگور
2723 سرفصلهای قرآنیانگور(عنب) از میوههایی است که خداوند آن را به عنوان یکی از نعمتهای ارزشمند اعلام کرده و آن را از میوههای پاک بهشتى دانسته است و از این رو در قبر ، آرامگاه ، گورستان
6263 سرفصلهای قرآنیقبرستان جایی است که ادیان و جوامعی که به دفن انسانها بعد از مرگشان معتقدند، اموات خود را در آنجا به خاک میسپارند. در دین قمر ، ماه ، شق القمر
4877 سرفصلهای قرآنیماه جرمی آسمانی است که گرد زمین میچرخد و با استفاده از نور خورشید، شبهای زمین را تا حدودی روشن میسازد. در ضمن نشانهای برای شناخت روزهای ماه است و به همین دلیل، نا
- کمال
7229 سرفصلهای قرآنی«كمال» عبارت است از: «فعليت و هستى محض و نداشتن قوه و استعداد». به عبارتی كمال، داشتن هر چیزی است كه براى شىء، ممكن و لايق باشد. به سخن ديگر، كمال، نقطهی پايان و مرحلهی نهايى و عالى هر شىء و
- مدینه ، مدینة النبي (یثرب)
5007 سرفصلهای قرآنییثرب از شهرهای باستانی عربستان بود که بعد از ظهور اسلام و بعد از هجرت مرض ، بیماری
6063 سرفصلهای قرآنی«مرض» که در فرهنگ فارسی به معنای بیماری است، از واژههایی است که در قرآن و نخل ، نخیل ، خرما
3694 سرفصلهای قرآنینخل به درخت خرما گفته میشود و به زمین و باغی که در آن درخت خرما کاشته شده و محصولش خرما باشد، در فارسی نخلستان میگویند.
نام درخت خرما یا همان نخل بارها در قرآن
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
12379 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- وعظ ، موعظه ، پند
5032 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- هابیل و قابیل
2205 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
- یأجوج و مأجوج
2105 سرفصلهای قرآنیيأجوج و مأجوج از گروههایی هستند كه در قرآن كريم از آنها ياد شده و گزارشهایی در مورد شکل و شمایل آنها در روایات و کتب تاریخی، تفسیری نیز
پرسش های اتفاقی
-
آیا اصفهان مرکز یهود است و یهودیان اصفهان از دجال پیروی میکنند؟
25404 درایه الحدیث 1392/01/271. با توجه به جستوجویی که در منابع شیعی انجام دادیم به چنین حدیثی دست نیافتیم؛ از اینرو، کسانی که چنین چیزی را نقل کردهاند باید پاسخگو باشند. اما در منابع اهل سنت مانند صحیح مسلم این روایت نقل شده است.[1] 2. بر فرض ...
-
چرا خداوند مسجد الحرام و کعبه را در مقابل سیل و دیگر حوادث حفظ نکرده است؟
32865 مسجدها 1389/05/09کعبه و مسجد الحرام مقدس ترین، بالاترین و با ارزش ترین مکان در روی زمین است. اما از نظر ساختمان و ظاهر یک مکان دنیایی مادی و زمینی است و تمام قوانین جهان ماده بر آن حکم فرما است. ...
-
زنبور عسل دارای دو معده است؛ پس چرا در قرآن از کلمهی «بطون» برای معدههای زنبور استفاده شده که بر سه و بیشتر دلالت دارد؟ تفسیر باطنی این آیه را نیز بیان نمایید؟
7828 حدیث 1400/09/27قرآن کریم با بیان شیوه عملکرد زنبور عسل، آنرا یکی از نشانههای خود برای متفکران بیان میکند؛ با توجه به اینکه سورهی نحل، از سورههاى مکى است و در منطقهی مکه نه گل و گیاهى وجود دارد، و نه زنبور عسل، با این وجود، قرآن با ...
-
آستین مانتویی که پوشیده بودم نجس بود، باران شروع به باریدن کرد و مانتو خیس شد، یکی از دوستانم در حال حرف زدن مچ دستم را گرفت، آیا هر جا که دوستم دست زده است نجس می باشد؟
15864 Laws and Jurisprudence 1388/09/29سلام و با تشکر از مکاتبه شما با این سایت. با مطالبی که گفتید به نظر ما در این امور، مقداری زیاده روی کرده و بی جهت خود را آزرده اید.درباره نجاسات ما وظیفه تحقیق نداریم و در صورتی که شک به نجاست داشته اید،نمی توان حکم به نجاست ...
-
آیا گریه بر کودکی که از دنیا رفته است، سبب معذّب شدن کودک در آن دنیا میشود؟
25156 خنده و گریه 1397/08/28براساس آنچه در روایات آمده، گریه بر فرزندی که از دنیا رفته، اشکال ندارد؛ چرا که گریه بر مرده خردسال، یا بزرگسال یک امر عاطفی است، و گریزی از آن نیست. در همین رابطه روایات فراوانی وجود دارد، به عنوان نمونه: 1. پیامبر(ص) بعد از فوت فرزندش ابراهیم
-
تجسم اعمال نامشروع در ذهن چه حکمی دارد؟
12441 برخی احکام 1388/05/31فکر گناه و عمل نا مشروع گر چه ذهن و فکر و روح انسان را آلوده می کند و مانع بسیاری از توفیقات می شود، اما تا زمانی که به عمل حرام منجر نشود گناهی ندارد، ولی اگر منجر به جنابت شود یکی از انواع استمنا ...
-
اینکه بعضی از اولیای خدا علم وسیع و گسترده داشتند، چه نوع علمی بود؟!
28824 عقل، علم، حکمت 1386/02/24معلومات انسان از کانالهاى مختلف براى انسان محقق میشود. یکى از این کانالها ارتباط با غیب است که خود اقسام مختلفى دارد و به تناسب سعهی روحى، روانى و عقلى فرد، و اتصال او با منبع فیاض حق تعالى متفاوت گشته و داراى سعه و ضیق میگردد.
-
با آنکه خداوند در سوره توبه از مشرکان بیزاری میجوید، چرا به آنها چهار ماه مهلت میدهد و آیا این چهار ماه خصوصیتی دارد؟!
6701 تفسیر 1395/08/101. در جامعهای که رسول خدا(ص) مردم را به اسلام دعوت میکرد، گروههاى مختلفى وجود داشتند؛ لذا پیامبر(ص) با هر یک از آنها بر اساس مواضع و عملکردشان رفتار میکرد. گروهى با پیامبر(ص) هیچگونه پیمانى نداشتند، و آنحضرت در مقابل آنها نیز هیچگونه تعهدى نداشت. گروههاى دیگرى در ...
-
اگر پسری به دختری قول ازدواج داده و با رضایت دختر، بکارت او را از بین ببَرد، آیا جز توبه و اظهار ندامت، حق دیگری از دختر به گردن پسر باقی میماند؟
23642 زنا 1394/03/12در فرض سؤال، با توجه به رضایت دختر در آن هنگام، بر هر دو نفر واجب است که از این عمل شنیع، استغفار و توبه واقعی نمایند و جز این چیزی بر عهده نخواهند داشت. البته اگر در دادگاه ثابت شود که پسر از ابتدا قصد فریب دختر ...
-
آیا در حال احرام استفاده از حشره کشهایی که خوشبو میباشند، حرام است؟
7173 احرام 1392/04/271. اصولاً کشتن حشرات در حال احرام جایز نیست، مگر اینکه از حيوانات موذى و خطرناک باشند. 2. در حال احرام استعمال مواد خوشبو کننده و همچنین بوییدن بوی خوش جایز نیست. استفاده از این حشرهکشها برای نابودی حیوانات خطرناک مانعی ندارد ولی نباید آن را ببوید. ضمائم:
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
883941 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
752516 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
730196 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
642921 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
642328 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
638698 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576436 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
576217 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558582 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558535 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- جنگ بدر