اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2979 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
1065 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2554 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1535 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1891 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
13985 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2851 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2466 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1562 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1772 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1432 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا دعا برای چیزهای تقریباً ناممکنی؛ مانند بهبود تمام بیماران، تشرّف به حج در هر سال و ...، دعای بیهودهای نیست؟ پس چرا در برخی ادعیه، چنین درخواستهایی وجود دارد؟!
5231 دعا 1399/04/30نخست باید گفت؛ فلسفهی دعا و مهمترین هدف آن؛ زنده نگهداشتن حالت تضرع، درخواست و احساس نیاز به خدا است، و اگر کسی توفیق دعا کردن از صمیم دل را یافت، باید مطمئن باشد که مورد عنایت خدا قرار گرفته و در حقیقت هدف اصلی دعا که ...
-
آیا هنگام رانندگی در مسیرهای طولانی می توان موسیقی گوش داد یا این مسئله نیز حکم اشتغال به لهو ولعب را دارد؟ اسلام چه دستوری برای شاد شدن روح و جسم دارد؟
14740 موسیقی حلال و حرام 1389/01/26همه مطالب دربارۀ موسیقی را شما میتوانید در نمایه های: 388 (سایت: 401) ( دلایل حرمت موسیقی)، 932 (سایت: 1004) (حرمت موسیقی ودلائل آن)، 3894 (سایت: 4168) (حدیث در مورد منفعت موسیقی)، بیابید. اما آن چه مربوط به سوال شما است، در ...
-
تقسیم کلمه در زبان عربی به سه قسم بر چه اساسی است؟
31252 بیشتر بدانید 1393/08/11تقسیم کلمه در ادبیات عرب در مرتبه اول بر اساس دارا بودن معنای استقلالی و دلالت آن بر زمان صورت میگیرد. 1. هر کلمهای که دارای معنای مستقل باشد و دلالت بر زمان هم داشته باشد آن کلمه را «فعل» میگویند؛ مانند: «حَسُنَ»(نیکو شد) یا «ضَرَبَ»(زد او). 2. ...
-
آراء مختلف در شکل گیری معتزله و تأثیر و تأثر آنان را بیان دارید؟
12941 شیعه و دیگر مذاهب 1389/04/29معتزله گروهی فکری بودند که به ذهنیات علاقه فراوانی داشتند، وتلاش خود را صرف جمع بین عقل و دین کردند. آنها به خاطر تمایلی که به مباحث عقلی داشتند با بسیاری از گروه های فکری مراوده و مناظره داشتند و این سبب شد تا تأثیراتی را از گروه های مختلف ...
-
عبارت «قتیل الله» در مورد امام حسین(ع) معنایش چیست؟
10827 عزاداری و زیارت 1394/05/04در یکی از زیارتنامههای امام حسین(ع) بدین عبارت به ایشان سلام شده است: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا قَتِیلَ الله وَ ابْنَ قَتِیلِه»؛[1] سلام بر تو ای کشته خدا و فرزند کشته خدا. مرحوم مجلسی در توضیح عبارت «قتیل الله؛ کشته خدا» چنین گفته است: ...
-
آیا نام معاویه با عوعوی سگ ارتباطی دارد و هرکه این نام را دارد، دارای صفت زشتی است؟
18794 لغت شناسی 1395/08/27معاویه باب مفاعله از ریشه «عوی» میباشد. در کتب لغت معانی مختلفی برای آن بیان شده است؛ مانند «عاوَى و مُعَاوَاةً [عوی] الکلابَ»؛ سگها را به صدا درآورد.[1] «عوی»؛ سگى که بسیار زوزه میکشد.[2] «عُوَاءً و عَیّاً و عَوَّةً و ...
-
حکم خرید و فروش و استفاده از سیم کارت رایتل چیست؟
14155 خرید و فروش 1392/01/31خرید و فروش و استفاده از این سیمکارت به خودی خود و در صورتیکه همراه با مفسده نباشد جایز است. البته کسی که احتمال میدهد نگهداری آن، سبب کشیده شدن او به کار حرام شود، نباید آنرا خریداری و نگهداری کند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت ...
-
عمرو عاص در طول زندگی خود، چگونه چهرهای داشت؟
57760 تاريخ بزرگان 1386/04/18عمرو بن عاص بن وائل سهمی، یکی از افراد فرصتطلب و حیلهگر، از زنی به نام "نابغه" متولد شد. "عاص بن وائل سهمی" همان عنصر مشرکی است که بعد از فوت حضرت قاسم پسر پیامبر(ص) به آنحضرت طعنهی بسیار زشت ابتر بودن را زد که به دنبال آن ...
-
کلمه «قبل» و «بعد» اگر بعد از حروف جر درآیند، گاه مجرور بوده و گاه مجرور نیستند. دلیل این تفاوت چیست؟
36376 صرف و نحو 1394/07/05«قبل» و «بعد» از ظروف زمان و دائم الاضافه هستند. این دو واژه چهار حالت دارند، در سه صورت معرب و در یک صورت مبنی بر ضم میشوند.[1] 1. مضافالیه آنها تصریح شده و در کلام وجود داشته باشد. در این صورت معرب هستند ...
-
آیا حضرت زینب(س) هنگام اسارت برای یزید پیام فرستاد تا اجازه دهد که همانجا برای شهدای کربلا مجلس عزا بپا کنند؟!
6620 تاریخ 1397/03/21آنچه در منابع روایی در این زمینه بیان شده این است که بعد از گفتگوهایی که حضرت زینب(س) در مجلس یزید داشته و رفتارش را به رخش کشیده و او را محکوم کرد ، «یزید دستور داد تا زنان در خانه مستقلى مستقر شده و امام سجاد(ع) هم ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891929 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
793119 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
756939 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
680618 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
659205 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648753 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
600666 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580160 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564970 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
564254 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی