اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
3139 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
1195 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2772 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1628 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
2059 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
14945 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
3141 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2661 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1673 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1853 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1529 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
شیخ ابو الفتوح رازی که بود؟ و آثار علمی او چیست؟
13300 تاريخ بزرگان 1392/05/12جمالالدین حسین بن علی بن محمد خزاعى نیشابورى رازى، مشهور به ابو الفتوح رازی، از مفسران و علمای بزرگ شیعه در قرن شش هجری بود. سلسله نسب ابو الفتوح رازى به قبیله خزاعه میرسد. کتابهایی؛ مانند روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، روح الاحباب و روح الالباب ...
-
در شهر مقدس مکه مسجدی به نام «مسجد الجن» وجود دارد. دلیل این نامگذاری چیست؟
10723 تاریخ اماکن 1397/03/08یکی از مکانهای مقدس در اطراف مکه که در نزدیکی مقبره ابیطالب[1] قرار دارد، مسجد جنّ است که به آن «مسجد الحرس»[2] و «مسجد البیعه»[3] نیز گفته میشود. در علت نامیده شدن این مکان به مسجد ...
-
در هنگام وزش باد به خواندن چه دعایی سفارش شده است؟
98104 دعا 1397/07/08روایاتی بیانگر آن است که یکی از زمانهایی که احتمال استجابت دعا در آنها بیشتر است، هنگام وزش باد است.[1] در هنگام وزش باد هر دعایی را میتوان خواند؛ اما با این وجود، توصیه شده که این دعا هنگام وزش باد خوانده شود: «اللَّهُمَّ ...
-
با توجه به اینکه در مورد نماز اول وقت تأکید شده است، آیا انجام سخنرانی و مراسم جشن بین دو نماز –که باعث از بین رفتن فضیلت اول وقت میشود- مجاز خواهد بود؟
7828 • دیگر احکام مرتبط با نماز 1392/01/26برای دستیابی به پاسخی جامع و متناسب با پرسش، لازم است به چند پرسش پاسخ دهیم. 1. وقت فضیلت نمازهای عصر و عشاء که پس از سخنرانیهای بعد از نماز ظهر و مغرب قرار میگیرند چه وقت است؟ و آیا با سخنرانی بین دو نماز وقت فضیلت ...
-
«زید بن حارثه» چگونه به فرزندخواندگی پیامبر اسلام(ص) درآمد و به «زید بن محمد» مشهور شد؟
25414 برخی صحابیان 1391/11/26زید بن حارثه در سنین کودکى به همراه مادرش(سعدى بنت ثعلبة بن عبد عامر)، براى دیدار بستگانش به سوى قبیله ثعلبه بن عامر مىرفتند که قبیله بنى قین، آنها را مورد هجوم و غارت قرار دادند و زید به اسارت راهزنان درآمد. راهزنان پس از به اسارت درآوردن ...
-
آیا استبرای از بول(ادرار) به جای استبرای از منی کافی است؟
10256 استبرا 1399/12/11استبرای از منی با ادرار کردن محقق میشود و فایدهاش آن است که اگر بعدا رطوبت مشکوکی خارج شد، حکم به پاکی آن رطوبت میشود.حال اگر فرد جُنبی ادرار نداشت و به شکل استبرای از بول(ادرار)، استبرا نمود و با این عمل اطمینان پیدا کرد که منی در مخرج بول ...
-
آیا هیچکدام از امامان معصوم(ع)، سبزهرو بودند؟
8255 حدیث 1397/02/26در منابع حدیثی و تاریخی به سبزه بودن پوست برخی از امامان(ع) اشاره شده است: 1. امام علی(ع): در برخی منابع فریقین نقل شده است که «علی(ع) بسیار سبزهرو بود».[1] 2. امام جواد(ع)؛ در مورد امام جواد(ع) نقل شده که ایشان به قدری سبزهرو ...
-
عبدالله بن سلّام که بود و آیا روایاتی که در مدح او وارد شده، ساختگی و دارای جنبۀ سیاسی است؟
23469 تاريخ بزرگان 1391/04/18عبداللَّه بن سلّام بن حارث اسرائیلی، از یهودیانی است که برخی مورّخان، اسلام آوردن او را در سال اوّل هجرت دانسته اند، و برخى دیگر، اسلام وى را دو سال پیش از رحلت پیامبر (ص)؛ یعنی سال هشتم هجرى، می دانند. در ...
-
منظور از «معنای محصولی» و «معنای مصدری» تعهّد چیست؟
5808 General Terms 1398/10/03در دانش حقوق دو اصطلاح «معنای مصدری» و «معنای محصولی(یا مفعولی)» در ارتباط با تعهدات، مطرح میشود که میتوان گفت رابطه این دو اصطلاح به صورت «عام و خاص مطلق» است.معنای مصدری تعهد، عبارت است از: به عهده گرفتن و متعهد شدن اختیاری به انجام یا ...
-
اگر خانمی با رعایت حجاب وارد محیط تفکیک نشده دریا شده و مشغول شنا شود، این کار او چه حکمی دارد؟
15394 فعالیت های اجتماعی زنان 1394/12/01هر چند این کار به خودی خود اشکالی ندارد، ولی تحقق آن مشکل است؛ چراکه حجاب کامل به حجابی گفته میشود که غیر از پوشش بدن، به گونهای باشد که از هر گونه تهییج شهوت و مفسدهای به دور باشد. بنابراین لباسهای چسبانیا حتی لباسهای گشاد که بعد ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
893935 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
802093 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
768814 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
689125 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663004 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
650847 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
606214 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
588329 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581167 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
566274 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی