اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2951 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
1050 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2536 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1522 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1858 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
13737 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2802 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2441 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1553 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1760 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1418 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
در تصادفهای منجر به فوت، آیا ولی دم میتواند از دریافت دیه خودداری کرده و به جای آن، حبس راننده را خواستار شود؟
12031 احکام قضایی 1394/01/04در تصادفات رانندگی اگر راننده از روی عمد و به قصد کشتن طرف مقابل، فردی را به قتل برساند، قتلش عمد و مستحق قصاص خواهد بود و علاوه بر استحقاق قصاص، قاتل نسبت به جنبه عمومی جرم نیز باید حبس گردد، و در این فرض نوبت به ولی ...
-
سیستم تحصیلی در مدارس دینی ایران چگونه است؟
17482 تاریخ فقه 1386/08/10امروزه شیوه تحصیل در حوزه های علمیه در ایران اینگونه است که دانشآموزان پس از تکمیل دوره اول یا دوم متوسطه (دیپلم) به حوزه ملحق میگردند و در دوران تحصیل خود، مراحل دروس مقدماتى (صرف و نحو زبان عربى، معانى و بیان و منطق)، سطح(اصول و فقه و ...
-
آیا بهشت مختص برای مسلمانان است؟
21609 جبر یا اختیار و عدالت پروردگار 1388/12/03در قرآن دو گروه از آیات وجود دارد مبنی بر این که: اولاً: اگر افرادی از اهل کتاب (همانند مسیحیان، یهودیان و صابئین)، ایمان به خدا و روز قیامت داشته ...
-
آیا آیه 24 سوره انفال نشانگر آن است که بر اساس مشیت خداوندی، هیچ فردی نمیتواند به موضوع باطلی یقین پیدا کند؟
5551 درایه الحدیث 1395/05/06در متون حدیثی، روایاتی وجود دارد که ناظر به این معنا است که حتی اگر فردی تظاهر بدان کند که عقیده باطلی – مانند وجود نداشتن خدا - برایش یقینی است، اما هیچگاه در اندرون خود، نمیتواند به چنین یقینی دست یابد؛ زیرا اگر چنین یقینی ...
-
آیا شهادت به عصمت حضرت زهرا (س) در اذان و اقامه، اشکال دارد؟
18783 معصومین 1392/05/15مقام شامخ و منزلت رفیع و عصمت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) در جهان اسلام مخصوصاً نزد طائفه امامیّه مبرهن و واضح است ولى در عین حال اضافه کردن شهادت به عصمت آن حضرت بر فصول اذان و اقامه به ملاحظه تبعاتى که دارد، جایز نیست هر ...
-
چرا در احکام عملی خبر واحد حجت است؟ منظور از «ظنّ خاصّ» چیست؟
15696 Philosophy of Religion and Law 1389/07/05تکالیف انسان ها به دو بخش تقسیم می شود. اول: اصول دین، که اموری اعتقادی و قلبی هستند که شخص باید در این گونه مسائل - البته هرکس به فراخور حال خودش - به باور و اطمینان برسد.
-
آیا کوه طور به دلیل تواضع، محل مناجات حضرت موسی(ع) شد؟
15383 حدیث 1393/10/01در روایتی مرسل، تواضع کوه طور؛ علت انتخاب آن برای مناجات حضرت موسی(ع) بیان شده است: «خداوند به حضرت موسی(ع) وحی کرد که ای موسی! بر فراز کوهی رفته و با من مناجات کن! در آنجا کوههایی بودند که همه خودشان را بالا گرفتند و در این آرزو ...
-
عده ازدواج موقت برای زن چند روز است؟
22612 عده 1388/05/28در ازدواج موقت، چنانچه آمیزش و دخول صورت گیرد و مدّت ازدواج تمام شود، یا مرد مدّت باقیمانده را ببخشد، زن، برای ازدواج با مردی دیگر، باید دوره عدهاش سپری شود؛ یعنی در صورتى که حیض میبیند، باید به مقدار دو حیض کامل[1] و اگر ...
-
نظر اسلام درباره شطرنج چیست؟
36859 Laws and Jurisprudence 1389/01/22بازی با آلات قمار در اسلام،حتی بدون شرط بردو باخت جایز نمی باشد،[1]همان طور که بازی با غیر از آلات قمار ولی با شرط بندی و برد و باخت(قمار) جایز نمی باشد.[2] شطرنج در روایات ما و با توجه به کاربردی که داشته است جزء ...
-
آیا با استفاده از قاعده «تسامح در ادله سنن» میتوان برخی از گزارشهای ضعیف وقایع را منبعی برای اعلام استحباب نوع خاصی از عزاداریها - مانند قمهزنی - دانست؟
21824 درایه الحدیث 1394/08/14«تسامح در ادله سنن»؛ معنایش آن است که در مورد سننی که مستند به معصومی شده، اما سندی معتبر برای آنها وجود ندارد، میتوان با اندکی تسامح، محتویات آنها را پذیرفت. اندیشمندان بزرگ شیعی معتقدند که تسامح در ادله سنن، تنها مخصوص مستحبات و مکروهات شرعیه است. و ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891659 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
792115 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
756160 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
679446 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
658582 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
648367 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
600003 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580009 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564747 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
564061 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی