اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات منطقی)
-
استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
2777 اصطلاحات منطقی
«استقراء» يكى از اقسام سهگانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعهی امور جزئى به نتيجهاى كلى دستيابند. مثلا از ملاحظهی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح
-
برهان افتراض
974 اصطلاحات منطقی
برهان افتراض، یا قیاس افتراض، یا دلیل افتراض، يكی از روشهـای منطـقی اسـت که در موارد متعددی به کار میرود؛ یکی از کاربردهای آن، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است.
از نظر منطقیها،
-
تصور و تصدیق
2423 اصطلاحات منطقی
«تصور» یعنی آنکه به چیزی فکر کنیم، بدون آنکه در صدد اثبات و یا نفی موضوعی باشیم، مانند تفکر به آسمان، اما «تصدیق» به معنای فکر کردن به چیزی به همراه حکم به اثبات و یا نفی میباشد، مانند آنکه «آسمان
-
تمثیل
1457 اصطلاحات منطقی
«تمثيل» در دانش منطق، يكى از اقسام سهگانه «حجت» است، و آن عبارت است از: «حكم كردن بر چيزى به سبب حكمى كه دربارهی امر مشابه آن كرده باشند».
مانند اينكه از حرمت شراب انگور حكم به حرمت شر
-
جهل بسیط ، جهل مرکب
1757 اصطلاحات منطقی
حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
13058 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2613 اصطلاحات فقهی - اصولی
اصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
-
دور
2333 اصطلاحات فلسفی
«دَوْر» (به فتح اول و سکون ثانی) از اصطلاحات منطق و فلسفه است که در سایر علوم بویژه فقه و اصول نیز کاربرد زیادی دارد. دور عبارت است از: اینکه موجود شدن چیزی در نهایت، وابسته به مو
-
دور مصرح
1487 اصطلاحات فلسفی
«دور مُصَرَّح» همان دور بدون واسطه است. رجوع کنید: مدخل «دَوْر».
-
دور مضمر
1684 اصطلاحات فلسفی
به دور با واسطه «دَوْر مُضمَر» میگویند. مثلاً هر گاه "الف" متوقف بر "ب" باشد و "ب" متوقف بر "ج" و "ج" متوقف بر "دال" و "دال" متوقف بر "الف" باشد. رجوع کنید: مدخل مغالطه
1350 اصطلاحات منطقی«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
اگر استبراء مستحب است تکلیف ادراری که در مجرای بول مانده و با کمترین فشار خارج می شود چیست؟
48714 Laws and Jurisprudence 1390/06/08استبراء یک عمل مستحبّ است و فلسفه ی استحبابش این است که استبرا از بول باعث می شود، ذرّات بول باقى مانده در مجرای ادرار خارج شود تا اگر بعد از آن، رطوبتی از انسان خارج شد در صحت وضو (اگر بعد از بول و تطهیر وضو گرفته است) ...
-
معنای انجیل چیست؟
18135 پیامبران و کتابهای آسمانی 1395/09/19«انجیل» در اصل، کلمه یونانى به معناى «بشارت» یا «آموزش جدید»،[1] نام کتابى است که بر حضرت عیسى(ع) نازل شده است. با توجه به اینکه کتاب آسمانی حضرت عیسی(ع) به سعادت، بهشت و خیر دنیا و آخرت و به ظهور پیامبر خاتم(ص) بشارت داده، ...
-
در قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
31350 علوم قرآنی 1390/07/16واژه "طیب" بنابر نقل صحاح اللغه،[1] به چیزهای پاکیزه گفته می شود. ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می شود ...
-
چرا عرفا و شعرا در اشعار خود از واژه هایی مانند شراب، باده، ساغر و معشوق استفاده می کنند؟
39532 رمزی بودن و کتمان 1391/10/25هنر بهترین قالب برای القای مطالبی است که شخص برای انتقال آنها به دیگران استفاده می کند؛ زمانی که مطلبی از لحاظ معنا و عمق محتوا بسیار سنگین و مشکل باشد، زبان شعر، تمثیل، استعاره و کنایه، و به طور کلی زبان ادب و هنر، برای درک ...
-
اگر در جسد مرده، زخمی باشد که از آن خون جریان دارد، آیا جایز است برای بند آوردن خون از آمپول استفاده شود؟
9822 کفن و دفن 1396/05/10اکثر مراجع تقلید این کار را جایز شمردهاند، ولی برخی[1] بنابر احتیاط، آن را جایز نمیدانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): اشکالی ندارد. حضرت آیت الله ...
-
با توجه به اینکه تنها امام معصوم میتواند بدن امام دیگر را غسل دهد، پس چگونه جراحت بدن امام سجاد(ع) که ناشی از حمل آذوقه برای فقرا بود، توسط افرادی هنگام غسل حضرتشان دیده و گزارش شد؟
8293 حدیث 1397/06/13روایات فراوانی وجود دارد مبنی بر اینکه غسل و کفن و دفن هر یک معصومان، به عهده معصوم دیگر است. [1] اما ممکن است که افراد دیگری آن معصوم را در این کار یاری کنند: 1. ابیعون میگوید: پیامبر(ص) در مرضی که منتهی به ...
-
در میان افراد بیایمان، دانشمندانی نیز مشاهده میشوند. پس چرا در روایتی انسانها به دو گروه باایمان و نادان تقسیم شدهاند؟!
2449 حدیث 1400/01/15در آموزههای دینی روایاتی وارد شده است که انسانها را به دو گروه مؤمن و جاهل تقسیم نموده است:رسول خدا(ص): «علم کم بهتر از عبادت بسیار است. در دانش مرد همین بس که خدا را بپرستد و در نادانی او همین ...
-
آیا انسان توان درک نعمتها و عذابهاى برزخ و قیامت را دارد؟
12752 بهشت و جهنم 1386/02/03پاسخ اجمالى، با بیان چند مطلب روشن خواهد شد.ادراک و شناخت به معناى آگاهى به واقعیت و یا راه پیدا کردن به واقعیت است.انسان از چهار راه میتواند به این ادراک و شناخت دست یابد. الف) راه حس، ب) راه عقل، ج) راه دل و قلب(راه ...
-
وظایف شورای نگهبان چیست؟
108799 کلیات 1392/09/07قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبین نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است. و یکی از نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی نهاد محترم شورای نگهبان است که در اصلهای ۹۱ تا ۹۹ قانون اساسی، شرایط، تعداد، وظایف و مسئولیتهای این نهاد ...
-
حکم شرعی شرط «وجه التزام» در تأخیر پرداخت اقساط وام چیست؟
4135 جریمه دیرکرد 1400/03/30وجه التزام؛ هر چند در ظاهر، با جریمهی دیرکرد پرداخت قسط فرقی نمیکند، ولی عنوان و جهت آن متفاوت بوده و برای جلوگیری از خسارات ناشی از تأخیر تأدیه بدهی است.پس اگر شرط وجه التزام جهت مهلت دادن برای تأخیر در قبال دریافت مبلغ اضافه نباشد ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
890340 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
785373 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
751945 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
673973 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
655710 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
646781 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
595697 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579299 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
563512 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563116 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی