اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات عرفانی)
-
اسفار اربعه (سفرهای چهارگانه)
2310 اصطلاحات عرفانی
عارفان سفر معنوی را دارای چهار مرحله میدانند؛ این مراحل به «اسفار اربعه» معروف است؛ سفر اول: سفر از خلق به سوی حق است؛ به این معنا که اسم اعظم
4383 اصطلاحات عرفانی«اسم اعظم» بزرگترین نام خدای متعال است. در اینکه حقیقت «اسم اعظم»، چیست؟ برخی آنرا از جنس حروف و الفاظ دانسته، اما بسیاری از اندیشمندان دینی معتقدند که علم به «اسم اعظم» تنها به معنای دانستن و
- اعیان ثابته
2536 اصطلاحات عرفانی«اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار میگیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا
- تصوف
3020 اصطلاحات عرفانیتصوف شیوه خاصی از سیر و سلوک است که در آن صوفی تلاش میکند تا با زندگی اخلاقمدارانه و زاهدانه و همراه با سختگیری بر نفس حیوانی خود و ترک دنیا و دروننگری و مراقبه، به تعالی روح خود و طی مقامات و
- چلهنشینی
2006 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حجاب ظلمانی
1657 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- سیر و سلوک
3987 اصطلاحات عرفانیسیر و سلوک عبارت است از: پیمودن مسیر ترسیم شده در عرفان عملی برای رسیدن به وصال حضرت حق و فانی شدن در خداوند. بنابراین، سیر و سلوک، بخش عم
- صوفی
1888 اصطلاحات عرفانیبه فردی که تلاش میکند بر اساس موازین و معیارهای تصوف به خودسازی بپردازد، «صوفی» میگویند. رجوع کنید: «تصوف».
- عرفان ، عارف
6126 اصطلاحات عرفانیواژۀ «عرفان» در لغت به معناى شناختن است. و در اصطلاح، به شناخت ويژهاى اختصاص يافته كه از راه شهود درونى و يافت باطنى به دست میآید. ب
- عرفان عملی
2164 اصطلاحات عرفانیعرفان عملی که در برابر عرفان نظری قرار میگیرد خود دارای دو بخش است. یک بخش علمی و دیگری عملی:
بخش علمی عرفان عملی عبارت است از: م
- عرفان نظری
1824 اصطلاحات عرفانیعرفان نظری که در برابر عرفان عملی قرار میگیرد عبارت است از: مجموعهای از دریافتهای باطنی از طریق عشق
6118 اصطلاحات عرفانیواژه «عشق» به معناى دوستى شدید، شوق مفرط و میل شدید به چیزی است. یعنی فرط حبّ و دوستی! در همین راستا، واژه «عَشَقه» به معنای گیاه پیچک است که درخت را احاطه و در نهایت راه تنفس را بر او میبندد و د
- علم حصولی
2252 اصطلاحات عرفانیعلم حصولی دانشی است که با استفاده از واسطههایی چون منطق و استدلال به دست میآید بر خلاف «علم حضوری» که برای به دست آوردن آن نیاز به هیچ و
- علم حضوری
3024 اصطلاحات عرفانیعلم حضوری دانشی است که عین واقعیت معلوم بدون هیچ واسطهای نزد عالِم حاضرباشد؛ مانند علم انسان به ذات و حالات وجدانی و ذهنی خود. در برابر این نوع از علم، «علم حصولی»
- فتح مبین
4643 اصطلاحات عرفانیمفسران قرآن کریم برای «فتح مبین» که در آیه ابتدایی سوره فتح بدان اشاره شده است، تفاسیر متعددی ارائه کرده و وقایعی چون «فتح مکه» و «صلح حدیبیه» را از مصادیق آن برشمردهاند. در تفسیری عرفانی از «فتح
- کشف و شهود، مکاشفه
8566 اصطلاحات عرفانیکشف در لغت، به معنای برداشتن پرده و حجاب از روی چیزى است؛ شهود نیز در لغت به معنای دیدن، معاینه و حضور است.
کشف و شهود یاهمان مکاشفه و مشاهده، از اصطلاحات عرفانی
- مقام امن
2210 اصطلاحات عرفانیپرهیزکاران به پاس ایمان و تسلیم در برابر حق، در قیامت در پیشگاه خدای متعال مقامی خواهند داشت که از آن به «مقام امن» یا «مقام امین» تعبیر میشود.
- مقام امین
2122 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «مقام امن».
- مقام ترک سؤال
8220 اصطلاحات عرفانیمراد از «ترک سؤال» که به عنوان مقامی عرفانی مورد گفتگو قرار میگیرد، به معنای مقامی است که عارف در آن تلاش میکند تا هیچ درخواست مساعدت مالی و مادی از دیگران نداشته باشد. به زبانی دیگر، یک عارف گرچ
- مقام رب
1950 اصطلاحات عرفانی«مقام رب» که در قرآن کریم به آن اشاره شده است به معنای صفت ربوبيت و ساير صفات كريمه حق تعالی(مانند علم، قدرت، قهر، رحمت و غضب) میباشد كه همگی از لوازم ربوبيت او است.
- وحدت وجود
3355 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- هجرت
8542 اصطلاحات عرفانیيكى از مفاهيمی كه از نگاه ارزشی در قرآن كريم و آموزههای دینی به صورت وسيعى انعکاس يافته، مفهوم «هجرت» است. قرآن كريم در موارد بسیاری و با تعابیر گوناگون از هجرت سخن به ميان آورده است. همچنین در
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- اعیان ثابته
پرسش های اتفاقی
-
تفسیری از آیه 166 سوره نساء و استدراک موجود در آن ارائه کنید؟
8033 تفسیر 1394/03/25«استدراک» در لغت از «درک» به معنای رفع پوشیدگى یا ابهام از سخنى است که قبلاً گفته شده باشد. و استدراک برای رفع توهم شنونده است چه از جهت مثبت و چه از جهت منفی. منظور از استدراک در آیه 166 سوره نساء، دفع توهم مخاطب نسبت به ...
-
آیا شایسته است که پدر و پسری زبان در زبان هم بگذارند که امام حسین(ع) و علی اکبر(ع) در روز عاشورا چنین کاری را انجام دادند؟! آیا این کار از روابط زن و شوهری نیست؟!
9171 حوادث روز عاشورا 1396/09/14علی اکبر(ع) پس از مدتی جنگیدن پیش پدر خود امام حسین(ع) آمد و گفت: «پدرم! شدّت تشنگى جانم را به لب رسانده...»،[1] در ادامه، برخی از مقتلنویسان مانند موفق بن احمد خوارزمی (م 568ق)[2] نقل کردهاند که در این هنگام، ...
-
اگر کار نیکی را با نیّت خالص انجام دهیم، و تلاشمان آن باشد که اطلاع دیگران، تأثیری بر ما نداشته باشد، اما به صورت ناخودآگاه از آن خوشحال شویم، آیا ریا محسوب می شود؟
22701 ریا 1390/02/28کارهای خوبی که انسان انجام می دهد، اگر به گونه ای باشد که بودن یا نبودن دیگران در انجام آن کار خوب تأثیر و نقشی نداشته باشد، حتی اگر در حضور دیگران انجام شود، ایرادی نداشته و در مراتب مقدماتی معنویت، ریا محسوب نمی شود؛ هر چند در ...
-
«پروردگار، زیبایی و زیباسازی را دوست دارد». آیا این عبارت، حدیث و یا برگرفته از روایت است؟
12480 درایه الحدیث 1395/11/06خداوند متعال در آیهای از قرآن میفرماید: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ ...»؛[1] بگو چه کسی زینتهایی که خدا در اختیار بندگانش قرار داده و نیز خوراکهای پاکیزه را حرام اعلام کرده؟! اسلام با آنکه ...
-
آیا اگر شوهر قبل از دخول به همسر بمیرد مهریه وی نصف خواهد شد؟
8956 Laws and Jurisprudence 1388/05/24سؤال مذکور را به دفاتر حضرات آیات ارسال و در ذیل پاسخ استفتاءات تعدادی از آنها را که تا کنون دریافت نموده ایم، تقدیم حضور می گردد:دفتر حضرت آیت الله مقام معظم رهبری (مد ظله العالی):مهریه نصف می شود.دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی (مد ظله العالی):مهریه ...
-
اگر زنی در حال سجده، حائلی مثل چادر بین مهر و پیشانیاش قرار گرفته باشد، آیا نمازش را باید دوباره بخواند؟
14972 دو سجده 1397/09/10ابتدا باید گفت، اگر بدون آنکه در شناخت احکام دینی کوتاهی کرده باشید، اساساً هیچ احتمال نمیدادید که وجود چنین مانعی مبطل نماز باشد، به نظر بیشتر مراجع نمازهای گذشته شما صحیح است، اما اگر حکم را میدانستید، مسئله چند صورت پیدا میکند: 1. اگر نسبت به وجود ...
-
بشر حافی که بود؟ ماجرای توبهاش چه بود؟ آیا او یک صوفی پیرو امام کاظم(ع) بود؟
35162 تاريخ بزرگان 1397/01/11«بشر حافی» در شهر مرو به دنیا آمد، و در بغداد ساکن شد و به دلیل اینکه کفش نمیپوشید به «حافی»(پابرهنه) مشهور شد. بشر حافی را از مشایخ صوفیه دانستهاند. گفته میشود که او ابتدا مقید به رعایت مسائل شرعی نبود، اما بعدها توبه کرده است. در مورد ...
-
گزارشی که در مورد تطهیر مخرج مدفوع با پارچه توسط امام حسین(ع) وجود دارد، آیا با شأن ایشان و نیز با پاکی و بهداشت منافات ندارد؟!
8175 مطهرات 1398/07/15از لحاظ قوانین اسلامی، مخرج مدفوع را میتوان با غیر آب(سنگ، دستمال کاغذی، پارچه و...) پاک کرد، اما مخرج بول تنها با آب پاک میشود.[1] و این موضوع مشروط به حالت اضطرار هم نیست؛ از اینرو اگر امامی نیز اینگونه عمل کرده و نجاست و آثار ...
-
آیا دستورات شارع مخصوص مشافهان و مخاطبان است و یا شامل دیگران نیز میشود؟
5606 General Terms 1398/03/19یکی از مباحثی که در علم اصول مورد تحقیق و بررسی قرار میگیرد، موضوعی به نام «تکلیف معدومین» است. منظور از معدومین کسانی هستند که در زمان صدور دستور و خطاب، حضور نداشته و در سالهای بعد به دنیا آمدهاند. منظور از مشافهین نیز کسانی ...
-
کارگزاران خلیفه دوم در ایران چه افرادی بودند؟
18113 تاریخ 1394/08/19با تحقیق و جستوجویی که در منابع تاریخی انجام گرفت، به نام برخی از فرمانداران و کارگزاران عمر بن خطاب (خلیفه دوم) دست یافتیم. این افراد عبارتاند از: 1. «سلمان فارسی»: فرماندار مدائن.[1] مدائن؛ به مجموعه هفت شهر در کنار ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892384 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
795593 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
758446 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
682389 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
659919 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649401 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
601666 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580383 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
565869 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565258 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...