اصطلاحات و مدخل ها
-
جوان ، جوانمردی ، فتی ، فتوت
5603 سرفصلهای قرآنی
واژهی «فتوت» به معنای «جوانمردی» و «جوانی» از ریشه «فتی» به معنای جوان، و یا جوان قوی میباشد. این واژه و مشتقات آن در قرآن به صورت «
- جود ، سخاوت
2898 اصطلاحات اخلاقی«جود» و سخاوت عبارتند از: بخشش داراییها خواه مال باشد و خواه علم.
جود و سخاوت یکی از فضایل اخلاقی است که در دین اسلام فراوان بر
- جودی
- جون
2520 شخصیتهاجون، بردهای سیاه پوست از اهل نوبه و غلام ابوذر غفاری بود. او بعد از رحلت ابوذر، همواره در کنار اهل بیت پیامبر اسلام(ص) بوده و در نهایت هم
- جوین بن مالک
2196 شخصیتها«جوین بن مالک» نام یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع)
- جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد
23502 سرفصلهای قرآنینبرد و جنگ در زبان عربی و در قرآن کریم با واژههای گوناگونی چون «جهاد»، «حرب»، «قتال» و ... بیان شده است که از این میان، واژه «جهاد» در بیشتر موارد، نوعی تقدس را به
- جهل ، نادانی
6283 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- جهل بسیط ، جهل مرکب
2065 اصطلاحات منطقیجهنم (دوزخ)
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
46386 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- چشم برزخی
1491 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «برزخ».
- چشم دل
2555 اصطلاحات عرفانیمراد از «چشم دل»، ادراک شهودی و دریافت با دل و قلب است که در مقابل دیدن با چشمهای ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد.
- چلهنشینی
2076 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حادث و قدیم
5376 اصطلاحات فلسفیحادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از
- حارث بن امرئ القیس
1864 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، یکی از شهدای کربلا که روز عاشورا در کنار امام حسین(ع)
- حارث بن نبهان
1683 شخصیتهابرخی منابع کهن در میان شهدای کربلا از شهیدی به نام حارث بن نبهان یاد کردهاند که غلام حال
2522 اصطلاحات عرفانی«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث میشود. همانگونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل میشود. پس «حال»، ک
- حال دائم
1886 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «آن دائم».
- حبل
3752 سرفصلهای قرآنی«حَبْل» در لغت، به معنای ریسمانی طولانی و محکم است که با آن چیزی را میبندند. در نگاهی دیگر، «حبل» عبارت است از وسیلهای کشیده و طولانی که برای رسیدن به مقصود به آن چنگ میاندازند. و این وسیلهای ا
- حبل الله
1187 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «حبل».
- حبل المتین
- حبّة القلب
2208 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، به طور پنجم از «اطوار سبعه»، «حبّة القلب» میگویند که مرکز محبت حضرت الوهیت بوده و مخصوص به خواص بارگاه الهى است که محبّت احدى در آنجا راه ندارد. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- حبیب بن مظاهر
4127 شخصیتهاحبیب بن مظاهر یکی از برجستهترین شهدای کربلا میباشد که در زمان نبوت پیامبر اسلام(ص
- حتوف بن حارث
1774 شخصیتهایکی از شهدای کربلا که روز عاشورا که در رکاب امام حسین(ع) به حج
6906 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
22644 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حجاب ظلمانی
1713 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- حجاب نورانی
2765 اصطلاحات عرفانیحجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح
- حجاج بن بدر (زید ،یزید)
1976 شخصیتها«حجاج بن بدر» نام یکی از شهدای کربلا از قبیله سعد بن بکر است که در روز عاشورا و در رکاب حجاج بن مسروق جعفی
1766 شخصیتها- حجاج بن یوسف ثقفی
2354 شخصیتهاحجاج بن یوسف ثقفی با کنیهی ابومحمد، از فرمانروایان دستنشانده خاندان اموی در منطقهی حجاز و عراق و از دشمنان سرسخت شیعیان و حجیر بن جندب
1782 شخصیتهادر برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر میکنند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد شده که روز عاشورا در راه مکتب حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
14978 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حدیبیه ، صلح حدیبیه
2474 سرفصلهای قرآنی
پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. هنگامی که آنان به منطقهی حُدیبیّه رسیدند، حدیث ، روایت
19342 اصطلاحات فقهی - اصولی«حدیث» در لغت به معنای سخن، کلام و داستان میباشد و آنچه در قرآن کریم از این واژه مورد استفاده قرار گرفته است، ناظر به همین معانی یادشده میباشد، اما «حدیث» معنای اصطلاحی دیگری دارد و به کلامی گفته
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
حرف جر «واو» به چه معنا است و چه کاربردی دارد؟
956 صرف و نحو 1403/10/19«حروف جاره» یا «حروف جر» حرفهایی هستند که تنها بر سر اسمها در میآیند، و اگر بر سر اسمى درآیند، آنرا مجرور میکنند.حروف جر بنابر نظر مشهور، هفده حرفاند که یکی از آنها حرف «واو» است.حرف واو، غیر از حرف جر، کاربردهای دیگری مانند، عطف، استیناف، حال و ... دارد؛ ...
-
چگونه میتوان رسول خدا(ص) را در خواب دید؟
78120 خواب 1386/02/04در مفاتیح الجنان اذکار و اعمالی برای دیدن اولیای الهی در خواب بیان شده است، اما باید توجه داشت که اینراهها به تنهایی کافی برای موفقیت در دیدن خواب اشخاص مورد نظر نیست؛ یعنی اینگونه نیست که تا هر کس به آنها عمل کرد، به طور حتم پیامبر ...
-
فرق اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه» چیست؟
30211 کلیات 1393/11/08اصطلاح «تصور و تصدیق» و اصطلاح «مبادی تصوری و تصدیقی»، هر دو از اصطلاحات منطقیاند، ولی با این تفاوت که اصطلاح «تصور و تصدیق» در نظر اهل منطق مربوط به انواع علوم است؛ یعنی علم به معنای مصدری،[1] دانستن و حصول صورتی ...
-
آیا بر مرجع تقلید پاسخ به استفتائات واجب است؟
6789 امر به معروف و نهی از منکر 1393/06/17ارشاد جاهل و بیان مسائل بر مرجع تقلید تکلیف و واجب است، مگر اینکه شخصی که از وی سؤال شده، معذور از جواب باشد.[1] [1]. فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج2، ص ...
-
قرآن در آیاتی شرک را گناهی نابخشودنی عنوان کرده است، آیا ابراهیم(ع) با پرستش ماه و خورشید و ستاره به عنوان خدایش دچار شرک نشد؟!
12805 تفسیر 1393/04/111. بر اساس اعتقاد شیعیان، این گفتار حضرت ابراهیم(ع) نشانگر اعتقاد واقعی ایشان نبوده، بلکه برای بیدار کردن وجدانهای خفته مشرکان بوده است. چنانکه در روایتی منقول از امام رضا(ع) در جواب مأمون به همین مطلب به شرح زیر تصریح شده است: «مأمون از امام رضا(ع) پرسید، یا ...
-
معنای لغوی و اصطلاحی سه واژه وصی، وحی و رسول چیست؟
32674 پیمان پروردگار با مردم 1387/12/071. وصی در لغت به معنای: اندرز دهنده، وصیت کننده، سفارش کننده و ... آمده است. و در اصطلاح فقه؛ کسی که موافق سفارش و وصیت کسی پس از مرگ وی در امور و اموال وی دخالت و تصرف کند.[1]به بیان دیگر، وصی ...
-
مراد از اسم مکنون و مستأثر خداوند چیست؟
35836 عرفان و اخلاق 1388/02/27از احادیث و دعاهای صادر شدهی از اهلبیت(ع) استفاده میشود که خدای متعال اسمهایی دارد که آنها را برای خویش برگزیده است و هیچکس از آنها آگاه نیست. این اسماء به «اسماء مستأثره» معروف شدهاند. از روایات استفاده میشود که اسماء مستأثره از مراتب غیبی اسم اعظم هستند ...
-
چرا در اسلام مادامی که زن از همسرش اطاعت کند، قابل تمجید و ستایش است؟
37486 Practical 1386/12/25قوام، تحکیم و استمرار زندگی زناشویی به محبت، دوستی، تفاهم، احترام متقابل و به رسمیت شناختن و رعایت حقوق یکدیگر است. دین اسلام برای آنکه محیط و اجتماع کوچکِ خانواده قوام پیدا کند و تداوم یابد، برای هر یک از زن و شوهر حقوقی در نظر گرفته و در مقابل ...
-
در فیلمهای تولیدشده در برخی کشورهای اسلامی بازیگرانی را مشاهده میکنیم که هیچ توجهی به حجاب و روابط زن و مرد ندارند. آیا ممکن است آنان پیرو فرقهای اسلامی باشند که معتقد به حجاب نیست؟!
6357 حجاب 1396/05/05حجاب به معناى پوشاندن بدن زن در برابر نامحرم، از احکام ضرورى دین اسلام به شمار آمده و آیات متعددی از قرآن کریم - از جمله آیاتی از سوره احزاب و نور - درباره آن نازل شده است. پوشش زن در اسلام این است که وی در معاشرت ...
-
اگر شخصی فرزند خردسال خود را بزند، به نحوی که تا چند دقیقه جای آن سرخ شود، آیا واجب است دیه دهد؟ اگر جای آن سرخی پایدار یا کبود شود چطور؟ و آن را به چه کسی باید داد؟
19503 Laws and Jurisprudence 1390/04/08دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):ج1و2) در فرض سؤال دیه واجب است و دیه آن باید به ولیّ داده شود و اگر ضارب خود ولی است دیه را باید برای کودک نگه داری کند.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):1ـ ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894075 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
802384 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
769367 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
689382 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663179 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
650924 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
606438 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
589387 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581211 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
566354 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- جود ، سخاوت