اصطلاحات و مدخل ها
-
جوان ، جوانمردی ، فتی ، فتوت
3822 سرفصلهای قرآنی
واژهی «فتوت» به معنای «جوانمردی» و «جوانی» از ریشه «فتی» به معنای جوان، و یا جوان قوی میباشد. این واژه و مشتقات آن در قرآن به صورت «
- جود ، سخاوت
2106 اصطلاحات اخلاقی«جود» و سخاوت عبارتند از: بخشش داراییها خواه مال باشد و خواه علم.
جود و سخاوت یکی از فضایل اخلاقی است که در دین اسلام فراوان بر
- جودی
- جون
1995 شخصیتهاجون، بردهای سیاه پوست از اهل نوبه و غلام ابوذر غفاری بود. او بعد از رحلت ابوذر، همواره در کنار اهل بیت پیامبر اسلام(ص) بوده و در نهایت هم
- جوین بن مالک
1687 شخصیتها«جوین بن مالک» نام یکی از شهدای کربلا است که در روز عاشورا و در رکاب امام حسین(ع)
- جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد
17639 سرفصلهای قرآنینبرد و جنگ در زبان عربی و در قرآن کریم با واژههای گوناگونی چون «جهاد»، «حرب»، «قتال» و ... بیان شده است که از این میان، واژه «جهاد» در بیشتر موارد، نوعی تقدس را به
- جهل ، نادانی
4414 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- جهل بسیط ، جهل مرکب
1493 اصطلاحات منطقیجهنم (دوزخ)
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
34158 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- چشم برزخی
1116 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «برزخ».
- چشم دل
1938 اصطلاحات عرفانیمراد از «چشم دل»، ادراک شهودی و دریافت با دل و قلب است که در مقابل دیدن با چشمهای ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد.
- چلهنشینی
1517 اصطلاحات عرفانیمنظور از چلهنشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اسا
- حادث و قدیم
4168 اصطلاحات فلسفیحادث، از ریشه "ح د ث" و به معنای نوپدید آمده است؛ قدیم نیز از ریشه "ق د م" گرفته شده، و به معنای کهنه و باسابقه است. بنابر این در لغت و کاربرد عرف، هرگاه زمانی که از پیدایش چیزی گذشته است بیشتر از
- حارث بن امرئ القیس
1382 شخصیتهابر اساس برخی از گزارشها، یکی از شهدای کربلا که روز عاشورا در کنار امام حسین(ع)
- حارث بن نبهان
1292 شخصیتهابرخی منابع کهن در میان شهدای کربلا از شهیدی به نام حارث بن نبهان یاد کردهاند که غلام حال
2105 اصطلاحات عرفانی«حال»، بر عکس مقام است؛ یعنی نوعى کیفیت و دگرگونى است که با طی مقامات بدون اختیار بر قلب عارف، حادث میشود. همانگونه که ممکن است به صورت دفعى به وجود آید، به صورت دفعى نیز زایل میشود. پس «حال»، ک
- حال دائم
1496 اصطلاحات عرفانیرجوع کنید: «آن دائم».
- حبل
2924 سرفصلهای قرآنی«حَبْل» در لغت، به معنای ریسمانی طولانی و محکم است که با آن چیزی را میبندند. در نگاهی دیگر، «حبل» عبارت است از وسیلهای کشیده و طولانی که برای رسیدن به مقصود به آن چنگ میاندازند. و این وسیلهای ا
- حبل الله
882 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «حبل».
- حبل المتین
- حبّة القلب
1755 اصطلاحات عرفانیدر منابع عرفانی، به طور پنجم از «اطوار سبعه»، «حبّة القلب» میگویند که مرکز محبت حضرت الوهیت بوده و مخصوص به خواص بارگاه الهى است که محبّت احدى در آنجا راه ندارد. رجوع کنید: «اطوار سبعه».
- حبیب بن مظاهر
3338 شخصیتهاحبیب بن مظاهر یکی از برجستهترین شهدای کربلا میباشد که در زمان نبوت پیامبر اسلام(ص
- حتوف بن حارث
1290 شخصیتهایکی از شهدای کربلا که روز عاشورا که در رکاب امام حسین(ع) به حج
4928 سرفصلهای قرآنی«حج» در لغت، قصد كردن چيزى را گويند. و در اصطلاح شرعی، حج عبادت مخصوصى است كه در زمان و مكان معين، و به شكل خاصى، در جوار بيت الله الحرام به منظور اطاعت و تقرّب به
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
16527 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حجاب ظلمانی
1316 اصطلاحات عرفانیسالک الی الله، در مسیر سیر و سلوک با دو نوع حجاب روبرو است. حجابهای ظلمانی و حجابهای نورانی؛ حجابهای ظلمانی همان خواستههای نفسانی، شهوا
- حجاب نورانی
2221 اصطلاحات عرفانیحجاب های نورانی فراتر از امور مادی بوده و مربوط به تجلیات نوری و آیات غیبی حق تعالی است که در عین حال مانع از شهود ذات او است. همچنان که گفته اند خداوند از شدت ظهور در حجاب است. و این نوع حجاب ها ح
- حجاج بن بدر (زید ،یزید)
1512 شخصیتها«حجاج بن بدر» نام یکی از شهدای کربلا از قبیله سعد بن بکر است که در روز عاشورا و در رکاب حجاج بن مسروق جعفی
1246 شخصیتها- حجاج بن یوسف ثقفی
1676 شخصیتهاحجاج بن یوسف ثقفی با کنیهی ابومحمد، از فرمانروایان دستنشانده خاندان اموی در منطقهی حجاز و عراق و از دشمنان سرسخت شیعیان و حجیر بن جندب
1355 شخصیتهادر برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر میکنند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد شده که روز عاشورا در راه مکتب حد تام ، حد ناقص ، رسم تام ، رسم ناقص
10359 اصطلاحات منطقی- هر گاه تعریفی بتواند تمام اجزای ماهیت یک مفهوم را بیان کند و روشنگر کنه ذات آن باشد، در این صورت به آن «حد تام» میگویند؛ مانند اینکه در تعریف
حدیبیه ، صلح حدیبیه
1989 سرفصلهای قرآنی
پیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. ه
-
حدیث ، روایت
14141 اصطلاحات فقهی - اصولی
«حدیث» در لغت به معنای سخن، کلام و داستان میباشد و آنچه در قرآن کریم از این واژه مورد استفاده قرار گرفته است، ناظر به همین معانی یادشده میباشد، اما «حدیث» معنای اصطلاحی دیگری دارد و به کلامی گفته
پرسش های اتفاقی
-
عبارت «علیکم منی سلام الله» در زیارت عاشورا، آیا نشانگر آن است که مؤمنان خود را شایسته سلامدادن به امام حسین(ع) ندانسته و به همین دلیل از طرف خداوند به حضرتشان سلام میدهند؟!
2389 حدیث 1401/09/23نخست در تفسیر کلمه «سلام» باید گفت؛ این واژه را میتوان توصیف برای افراد در نظر گرفت، یعنی معنایش بیان ویژگی کسى است که با سلام و عافیت با تو برخورد کند، نه با جنگ و ستیز، و یا شر و ضرر.[1]و شاید به همین جهت باشد که ...
-
مختصری از زندگینامه عمر بن عبدالعزیز را بیان نموده و دلیل تمایز او با دیگر خلفای اموی را بنویسید؟
10162 تاريخ بزرگان 1400/08/16أبوحفص[1] عمر بن عبدالعزیز بن مروان بن حکم بن ابی عاص بن امیه بن عبد شمس،[2] قرشی،[3] هشتمین خلیفه از دودمان بنی امیه بود[4] که او را شجاعترین فرد بنیمروان میدانستند.[5]نام مادرش ام عاصم لیلی ...
-
هنگام میلاد امام علی(ع)، کعبه مسقف نبوده و دیوارش نیز کوتاه بود. پس اگر ادعا شود که دیوار کعبه برای مادر امام شکافته شد، این پرسش وجود دارد که چگونه مردم مکه در این چند روز – و تا زمان میلاد علی ع - نگران گرسنگی و تشنگی آنان نبوده ...
8203 خصوصیات و مناقب 1396/04/03تولد امام علی(ع) در کعبه در کتابهای تاریخی و روایی فراوانی ذکر شده و آنچه در پرسش به عنوان یک ابهام مطرح شده است نیز دارای پاسخ میباشد. در همین راستا باید گفت که شیعیان در مورد چنین میلادی اتفاق نظر دارند و بسیاری از علمای اهل سنت ...
-
احکام مسافر مریض چیست؟
7503 Laws and Jurisprudence 1388/01/24مسافر (مریض یا غیر مریض) از نظر انجام واجبات احکامی دارد مثل اینکه باید نمازش را به صورت قصر (نماز های چهار رکعتی را دو رکعتی بخواند.) و روزه اش را باید افطار کند. همچنین مریض (مسافر یا غیر مسافر) با توجه به نوع بیماری و ...
-
آیا طبق روایات اگر قومی باشند که تمام احکام خدا را انجام دهند، خدا آنان را نابود کرده و گروهی دیگر را جایگزین مینماید تا مرتکب گناه شده و سپس توبه کنند؟
9799 درایه الحدیث 1393/02/21اولاً: حدیثی که صریح در مضمون پرسش باشد، در منابع حدیثی معتبر یافت نشد. ثانیاً: حتی اگر حدیثی با این مضمون یافت شود؛ بر اساس معیارهایی که برای پذیرش احادیث وجود دارد قابل پذیرش نیست؛[1] زیرا حدیثشناسان با استناد به سخنان معصومان، اولین شرط ...
-
بر اساس آیات قرآنی و به ویژه «آیه عرض امانت»، آیا آسمانها، زمین و کوهها نیز مانند انسانها دارای قدرت تعقل و اختیار در انتخاب هستند؟!
5881 تفسیر 1395/12/16از نظر قرآن کریم و بر اساس مبانی فلسفه و عرفان، تمام موجودات - چه انسان و چه غیر انسان - دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیتهایی که از طرف خدا به آنها داده شده، این شعور و ادراک دارای درجات ...
-
پیامبر اسلام(ص) برای افرادی مانند ابوسفیان از بیت المال هزینه میکردد، تا آنان جذب اسلام شوند؛ پس چرا حضرت علی(ع) مشابه چنین رفتاری را در مورد افرادی مانند معاویه انجام نداد؟!
3007 سیره 1401/02/29در گزارشهای تاریخی آمده است، پیامبر اسلام(ص) پس از تسلیمشدن و اسلام آوردن ابوسفیان که سرکرده مشرکان مکه بود، بخشی از غنائم جنگ حنین را به عنوان «مؤلفة قلوبهم» به وی، یا کسانی که تلاش برای جذب آنان وجود داشت بخشید.[1]اما ...
-
مراد از «قاعده علی الید ما اخذت» و مستند آن چیست؟ این قاعده چه تفاوتی با «قاعده ید» دارد؟
2817 1402/02/04مفاد قاعده علی الیدیکی از قواعد مهمی که در مباحث فقهی و حقوقی مورد استفاده میگیرد، قاعده «علی الید» است. مفاد این قاعده آن است که هر کسی بر مال دیگری تسلّط پیدا کند، ضامن آن بوده و نگهداری آن مال بر عهده او است و تا زمانی که آنرا به ...
-
آیا ازدواج مردان مسلمان، با زنان غیر مسلمان جایز است؟ اگر مرد همسر اولیش را طلاق صوری دهد آیا باز هم با او می تواند زندگی کند؟
16926 Laws and Jurisprudence 1391/05/021. ازدواج و طلاق کاغذی بدون عقد شرعی و بدون رعایت شرایط آن، اعتباری ندارد. 2. دربارۀ ازدواج با زنان غیر مسلمان می توانید به نمایۀ «ازدواج با زنان غیر مسلمان»، سؤال 842 مراجعه نمایید. 3. نسبت به همسر اول، اگر واقعاً ...
-
مقصود از «اسراف بر نفس» در قرآن چیست؟
10468 تفسیر 1393/11/19این سؤال، اشاره به آیهای از قرآن دارد که میفرماید: «بگو: اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را میآمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است».[1] برخی از مفسران در توضیح ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884185 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753026 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
731004 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643427 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
643216 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639114 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
576865 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576554 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558845 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558731 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- جود ، سخاوت