اصطلاحات و مدخل ها
-
نفس الأمر (دین نفس الأمری)
2644 طبقهبندی نشده
آنچه در علم الهى و مشيّت ربانى براى هدايت انسان به سوى رستگارى وجود دارد، دين نفس الامرى است. به ديگر سخن؛ دين نفس الأمرى مسير بين مبدأ و منتهاى آدمى است. مبدأ انسان به گفته قرآن معرفت صفر است:
-
نکیر و منکر ، رومان، سؤال قبر
1801 طبقهبندی نشده
از رخدادهاى مهم و حتمى عالم برزخ، سؤال دو فرشتهی «نكير» و «منكر»، از انسان بعد از نماز جمعه
- نماز غفیله
1670 طبقهبندی نشدهيكى از نمازهاى مستحبّ نماز غفيله است كه بين نماز مغرب و عشا خوانده مىشود. نماز غفیله به دو رکعت نمازی گفته میشود که با آیات مشخصی از قرآن و قنوتی خاص بعد از نماز مغرب خوانده میشود. این نماز به ن
- نماز میت
2775 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نواب اربعه
2557 شخصیتهانوّاب اربعه به چهار تن از بزرگانی گفته میشود که در زمان غیبت صغرای امام مهدی (عج)
- نوم ، خواب ، رؤیا
10348 سرفصلهای قرآنی«نوم» ریشهای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام میکند.
هنگام خواب و استراحت، ق
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
12471 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- نیت
- واضح رومی
1365 شخصیتهادر میان سپاه امام حسین(ع) و شهدای کربلا نام غلامی رومی و یا ترک به نام واضح به
- والدین ، پدر ، مادر ، آباء ، أمهات
19015 سرفصلهای قرآنیپدر و مادر از مهمترین افرادی هستند که بر گردن انسانها حق داشته و در تمام مکاتب الهی و به ویژه دین مقدس اسلام بر احترام به والدین و مراقبت از آنان تأکید شده و توصیه شده که جز در مواردی مانند شرک ب
- وام، دَیْن، قرض، قرض الحسنه
3555 سرفصلهای قرآنییکی از کارهای خداپسندانهای که میتوان با آن، گرهای از کار فرو بسته انسانی گشود، دلی را شاد کرد و اسباب خرسندی خداوند را به فراهم نمود، قرض دادنی است که در آن از «ربا» خبری نباشد. قرض الحسنه از سن
- وجود ذهنی
2116 اصطلاحات فلسفی«وجود ذهنی» عبارت است از برداشت ذهنی از وجود خارجی و یا ماهیت و صورت حقیقیۀ اشیاء در مقایسه با وجودی که در خارج از ذهن دارند. یكی از مباحثی كه در فلسفه اسلامی مطرح است؛ مسئلۀ وجود ذهنی است که در آن
- وجود ربطی
1544 اصطلاحات فلسفی«وجود ربطی» در حکمت اسلامی به این معنا است که معلولها و ممکنها، هیچ وجود مستقلی از خود نداشته و نسبت به خداوند متعال تنها عین ربط و اضافه اشراقی هستند؛ و کاملاً وابسته به مبدأ فيض بوده، و با كسب
- وجود مقتضی و عدم مانع
1505 طبقهبندی نشدهحکیمان بر این باورند که هر چیزی برای به وجود آمدن نیاز به چهار علت دارد: 1. علت فاعلی، 2. علت مادی، 3. علت صوری، 4. علت غایی.
به عنوان مثال برای ساخت یک صندلی، «نجّار» علت فاعلی است، «چوب»
- وجود منبسط ، بسیط الحقیقة کل الحقیقة ، واجب الوجود کل الأشیاء
3017 اصطلاحات فلسفی«وجود منبسط»، اصطلاحی عرفانی- فلسفی، به معنای وجود عامّ گسترده است. از نگاه فلسفی، «وجود» در یک مرتبه از تحقق عینی(نه ذهنیِ) خود، دارای عموم سِعی است؛ بدین معنا که در عین تحصّل و تشخّص و وحدت و...،
- وجود و ماهیت
7235 اصطلاحات فلسفی«هستی» که معادل فارسی «وجود» است، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است، به گونهای که نمیتوان تعریفی حقیقی از آن ارائه کرد؛ و همهٔ تعاریف، شرح اسم و تبدیل واژهای به واژهای مترادف است. به عبارت
- وحدت وجود
2597 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- وحی
12690 سرفصلهای قرآنی«وحى» در لغت به معناى اشاره سريع است كه میتواند از جنس كلام، يا از باب رمزگويى، و يا به صورت صوت مجرّد از تركيب، و يا به صورت اشاره و امثال آن باشد.
اين كلمه در قرآن كريم مكرر به كار رفته
- ورزش
3111 طبقهبندی نشدهدر تعالیم اسلام عنوان «ورزش» به طور مستقل مورد بحث قرار نگرفته؛ اما موضوع سلامت بدن، از جنبههای مختلف مورد توجه قرار گرفت و به آن اهمیت داده شده است؛ از اینرو ورزش
- وسواس ، وسوسه
4827 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- وضع تخصّصی
1387 اصطلاحات فقهی - اصولیگاهى در ابتدا یک لفظ و یا عبارت براى معنایی وضع نشده است، ولى در آن معنا (بدون آنکه واضعی آن را وضع کرده باشد)، به اندازهای مورد استفاده قرار میگیرد که به تدریج مختص همان معنا شده و مورد استفاده
- وضع تخصیصی
1467 اصطلاحات فقهی - اصولی«وضع تخصیصى»، آن است که فرد وضعکننده لغت یا اصطلاح، صریحاً لفظ و یا عبارتی را براى دلالت بر معناى خاصّى مشخص و ارائه کند. نام دیگر این وضع، «وضع تعیینی» بوده و در مقابل آن، «وضع تخصصی» قرار دارد.<
- وضع تعیّنی
1411 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «وضع تخصّصی».
- وضع تعیینی
1265 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید : «وضع تخصیصی».
- وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
24997 سرفصلهای قرآنیقبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را میتوان به دو صورت انجام داد؛
الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام میشود:
- وعد و وعید ، میعاد
14844 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان معتقدند که واژهی «وعد» هم در «وعده خير» و هم در «وعده شرّ» كاربرد دارد، ولى «وعيد» فقط در وعدههای تهدیدآمیز مورد استفاده قرار میگیرد. وعظ ، موعظه ، پند
5057 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- وقار ، وقر
2097 سرفصلهای قرآنیواژه «وقار» در لغت عرب به معنای آرامش و سکون - البته آرامش بدنی و ظاهری - است.
لسان العرب درمعنای وقار و وقر و موارد استعمال آن در لغت عرب، میگوید: «وقر» به معنای چیز سنگین در گوش
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
8525 اصطلاحات فقهی - اصولی- ولایت، ولی ، مولی ، تولیت
15277 سرفصلهای قرآنی«ولايت» از ريشه لغوی «وَلِىَ» میباشد که دارای معانی گوناگونی بوده و در هر سخن، باید معنای آن را با قرائن و شواهد پیرامونی به دست آورد.
ولایت در درجات مختلفی ردهبندی میشود و از ولایت خداو
- ولی تابع
1783 اصطلاحات عرفانیاز نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته میشود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب
- هابیل و قابیل
2211 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
- هاجر
2069 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشهای تاریخی حضرت ابراهیم(ع) پس از تبعید از سوی نمرود و هنگام ورود به مصر، همسرش ساره را
- هانی بن عروه مرادی
پرسش های اتفاقی
-
عنوان مثبت «صادقان» که در قرآن بارها بدان اشاره شده به چه معنا است و در آیه «کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ»، آیا «مع» به معنای اطاعت و پیروی کردن از صادقان است؟
16432 تفسیر 1392/09/12«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ»؛[1] اى کسانى که ایمان آوردهاید، از خدا پروا کنید و با راستگویان باشید. کلمه «صدق» در اصل به معناى این است که گفتار و یا خبرى که داده مىشود مطابق خارج باشد، و ...
-
آیا در حدیثی آمده که آیة الکرسی از پنجاه کلمه و 175 حرف تشکیل شده است؟
8274 حدیث 1395/10/291. ابتدا باید گفت که گرچه از برخی قرائن استفاده میشود که «آیة الکرسیّ» مجموعاً سه آیه است، امّا بیشتر روایات نشانگر آن است که تنها آیه 255 که در آن لفظ «کرسی» آمده، آیة الکرسی به شمار میآید.[1] 2. با جستوجویی که در ...
-
آیا احادیثی درباره رفتار صحیح با خانواده همسر وجود دارد؟
7451 روابط مرد و زن و خانواده 1395/01/04گرچه شاید روایتی صریح وجود نداشته باشند که ویژه چگونگی رفتار صحیح با خانواده همسر و یا توصیه به آن باشد، اما میتوان لزوم چنین رفتاری را از چند راه ثابت کرد: الف. استفاده از عمومات و مطلقاتی که ما را به رفتار درست با دیگران بهویژه مؤمنان ...
-
استخاره در روایات بیشتر به چه معناست؟
19044 حدیث 1394/09/09استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند، و این اقسامی دارد. 1. به صورت دعا؛ بنده از خداوند میخواهد که راه رسیدن به چیزی که خیر است را بر او آسان گرداند. به عنوان مثال از خدا بخواهد اسباب سفر نظیر توشه و مرکب را برایش فراهم ...
-
پیامبر اسلام(ص) و اهلبیت(ع) از کدام گونه سبزیهایی در سفرهشان استفاده میکردند؟
8643 حدیث 1401/01/24تعریف سبزیبه هر گیاهی که زمین را سبز کند[1] و قابل خوردن باشد سبزی اطلاق میشود.[2] با توجه به این تعریف هر چیزی که از زمین بروید و قابل خوردن باشد میتواند تحت این عنوان قرار گیرد که البته درختان از زیرمجموعه ...
-
تفاوت «أعطی» و «آتی» در چیست؟
21943 تفسیر 1391/01/201. «أعطی» و «إعطاء» از ریشۀ «عَطو»، به معنای دادن چیزی به دیگری،[1] گرفتن و به یکدیگر بخشیدن،[2] است. عطاء هر چند مخصوص به بذل و احسان است، ولى در قرآن هم در بذل و هم در مطلق ...
-
آیا نوشتن زیارت نامه برای امام خمینی ره بدعت نیست؟
26795 بدعت 1388/11/08بدعت یعنی چیزی را که از دین نیست در دین وارد کنند و به اسم دین معرفی کنند. چنین عملی حرام است، اما اگر چیز تازه ابداع کنند و بدون این که بخواهند آنرا به دین منتسب نمایند بدعت نخواهد بود . بعد از رحلت ...
-
آیا پیامبر اکرم و ائمه اطهار (ع) بین نماز ظهر و عصر جمع می کردند؟
27836 Laws and Jurisprudence 1387/08/08با توجه به روایاتی که از شیعه و اهل تسنن به ما رسیده است، پیامبر اکرم (ص) هم نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را جمع می کردند و هم جداگانه می خواندند.پیامبر اسلام (ص) به جهت راحتی مردم بعضی از مواقع نمازها را جمع می خواندند.
-
در قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
30439 علوم قرآنی 1390/07/16واژه "طیب" بنابر نقل صحاح اللغه،[1] به چیزهای پاکیزه گفته می شود. ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می شود ...
-
آیا اصلاح نکردن ریش به جهت فوت نزدیکان، اشکال دارد؟
43539 بیشتر بدانیم 1394/11/10در ابتدا باید گفت که؛ در جواز اصلاح کامل ریش - حتی در حالت عادی – اختلافنظر وجود دارد.[1] با این وجود، در اسلام توصیهای در مورد اصلاح نکردن ریش و رفتارهایی از این دست بعد از مرگ بستگان وجود ندارد، اگرچه انجام آن ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884056 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
752777 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
730619 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643188 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
642783 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
638916 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
576527 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576488 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558738 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558646 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- نماز غفیله