اصطلاحات و مدخل ها
-
نفس ، روح
31605 سرفصلهای قرآنی
«نفس» هم به معنای «خود» استفاده شده و هم به نوعی مترادف و یا مرتبط با «روح» در نظر گرفته میشود. حقیقت «روح» چیزی است که به تصریح قرآن کریم در آیه 85 سوره اسراء
-
نفس الأمر (دین نفس الأمری)
2918 طبقهبندی نشده
آنچه در علم الهى و مشيّت ربانى براى هدايت انسان به سوى رستگارى وجود دارد، دين نفس الامرى است. به ديگر سخن؛ دين نفس الأمرى مسير بين مبدأ و منتهاى آدمى است. مبدأ انسان به گفته قرآن معرفت صفر است:
-
نکیر و منکر ، رومان، سؤال قبر
2104 طبقهبندی نشده
از رخدادهاى مهم و حتمى عالم برزخ، سؤال دو فرشتهی «نكير» و «منكر»، از انسان بعد از نماز جمعه
- نماز غفیله
1887 طبقهبندی نشدهيكى از نمازهاى مستحبّ نماز غفيله است كه بين نماز مغرب و عشا خوانده مىشود. نماز غفیله به دو رکعت نمازی گفته میشود که با آیات مشخصی از قرآن و قنوتی خاص بعد از نماز مغرب خوانده میشود. این نماز به ن
- نماز میت
3133 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نواب اربعه
2871 شخصیتهانوّاب اربعه به چهار تن از بزرگانی گفته میشود که در زمان غیبت صغرای امام مهدی (عج)
- نوم ، خواب ، رؤیا
11586 سرفصلهای قرآنی«نوم» ریشهای لغوی به معنای خواب است که قرآن کریم بارها مشتقات مختلف آن را مورد استفاده قرار داده و در مواردی خواب را به عنوان نعمتی الهی به بندگان خود اعلام میکند.
هنگام خواب و استراحت، ق
- نهر ، بحر ، رود ، دریا ، یمّ
13766 سرفصلهای قرآنیواژههای «بحر، بحار»، «یم» و «نهر، انهار» به معنای رودها و دریاها به مناسبتهای مختلف بارها در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است که در هر مورد اشاره به نعمت ویژه
- نیت
- واضح رومی
1548 شخصیتهادر میان سپاه امام حسین(ع) و شهدای کربلا نام غلامی رومی و یا ترک به نام واضح به
- والدین ، پدر ، مادر ، آباء ، أمهات
21144 سرفصلهای قرآنیپدر و مادر از مهمترین افرادی هستند که بر گردن انسانها حق داشته و در تمام مکاتب الهی و به ویژه دین مقدس اسلام بر احترام به والدین و مراقبت از آنان تأکید شده و توصیه شده که جز در مواردی مانند شرک ب
- وام، دَیْن، قرض، قرض الحسنه
3930 سرفصلهای قرآنییکی از کارهای خداپسندانهای که میتوان با آن، گرهای از کار فرو بسته انسانی گشود، دلی را شاد کرد و اسباب خرسندی خداوند را به فراهم نمود، قرض دادنی است که در آن از «ربا» خبری نباشد. قرض الحسنه از سن
- وجود ذهنی
2343 اصطلاحات فلسفی«وجود ذهنی» عبارت است از برداشت ذهنی از وجود خارجی و یا ماهیت و صورت حقیقیۀ اشیاء در مقایسه با وجودی که در خارج از ذهن دارند. یكی از مباحثی كه در فلسفه اسلامی مطرح است؛ مسئلۀ وجود ذهنی است که در آن
- وجود ربطی
1810 اصطلاحات فلسفی«وجود ربطی» در حکمت اسلامی به این معنا است که معلولها و ممکنها، هیچ وجود مستقلی از خود نداشته و نسبت به خداوند متعال تنها عین ربط و اضافه اشراقی هستند؛ و کاملاً وابسته به مبدأ فيض بوده، و با كسب
- وجود مقتضی و عدم مانع
1826 طبقهبندی نشدهحکیمان بر این باورند که هر چیزی برای به وجود آمدن نیاز به چهار علت دارد: 1. علت فاعلی، 2. علت مادی، 3. علت صوری، 4. علت غایی.
به عنوان مثال برای ساخت یک صندلی، «نجّار» علت فاعلی است، «چوب»
- وجود منبسط ، بسیط الحقیقة کل الحقیقة ، واجب الوجود کل الأشیاء
3454 اصطلاحات فلسفی«وجود منبسط»، اصطلاحی عرفانی- فلسفی، به معنای وجود عامّ گسترده است. از نگاه فلسفی، «وجود» در یک مرتبه از تحقق عینی(نه ذهنیِ) خود، دارای عموم سِعی است؛ بدین معنا که در عین تحصّل و تشخّص و وحدت و...،
- وجود و ماهیت
8109 اصطلاحات فلسفی«هستی» که معادل فارسی «وجود» است، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است، به گونهای که نمیتوان تعریفی حقیقی از آن ارائه کرد؛ و همهٔ تعاریف، شرح اسم و تبدیل واژهای به واژهای مترادف است. به عبارت
- وحدت وجود
3022 اصطلاحات عرفانیمقصود از وحدت وجود این نیست که مجموعۀ جهان هستی خدا است؛ زیرا مجموع، وجود و وحدت حقیقی ندارد، همچنین مقصود اتحاد خداوند با موجودات نیست؛ چون اتحاد (به این معنا که دو چیز بدون از دست دادن شیئیت و د
- وحی
13739 سرفصلهای قرآنی«وحى» در لغت به معناى اشاره سريع است كه میتواند از جنس كلام، يا از باب رمزگويى، و يا به صورت صوت مجرّد از تركيب، و يا به صورت اشاره و امثال آن باشد.
اين كلمه در قرآن كريم مكرر به كار رفته
- ورزش
3782 طبقهبندی نشدهدر تعالیم اسلام عنوان «ورزش» به طور مستقل مورد بحث قرار نگرفته؛ اما موضوع سلامت بدن، از جنبههای مختلف مورد توجه قرار گرفت و به آن اهمیت داده شده است؛ از اینرو ورزش
- وسواس ، وسوسه
5470 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- وضع تخصّصی
1534 اصطلاحات فقهی - اصولیگاهى در ابتدا یک لفظ و یا عبارت براى معنایی وضع نشده است، ولى در آن معنا (بدون آنکه واضعی آن را وضع کرده باشد)، به اندازهای مورد استفاده قرار میگیرد که به تدریج مختص همان معنا شده و مورد استفاده
- وضع تخصیصی
1698 اصطلاحات فقهی - اصولی«وضع تخصیصى»، آن است که فرد وضعکننده لغت یا اصطلاح، صریحاً لفظ و یا عبارتی را براى دلالت بر معناى خاصّى مشخص و ارائه کند. نام دیگر این وضع، «وضع تعیینی» بوده و در مقابل آن، «وضع تخصصی» قرار دارد.<
- وضع تعیّنی
1576 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «وضع تخصّصی».
- وضع تعیینی
1413 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید : «وضع تخصیصی».
- وضو (ترتیبی ، ارتماسی ، جبیره)
30404 سرفصلهای قرآنیقبل از این که نمازگزار به خواندن نماز مشغول شود، واجب است عملی بنام وضو انجام دهد. وضو را میتوان به دو صورت انجام داد؛
الف: ترتیبی؛ که اینگونه انجام میشود:
- وعد و وعید ، میعاد
16369 سرفصلهای قرآنیلغتشناسان معتقدند که واژهی «وعد» هم در «وعده خير» و هم در «وعده شرّ» كاربرد دارد، ولى «وعيد» فقط در وعدههای تهدیدآمیز مورد استفاده قرار میگیرد. وعظ ، موعظه ، پند
5623 سرفصلهای قرآنی«وعظ» و «موعظه»؛ يعنى بیان کردن چيزهایى که دل شنونده را نرم کند؛ مانند: بیان ثواب و عقاب. این موعظه و اندرز دادن، نصيحتى است که شفا دهنده
- وقار ، وقر
2415 سرفصلهای قرآنیواژه «وقار» در لغت عرب به معنای آرامش و سکون - البته آرامش بدنی و ظاهری - است.
لسان العرب درمعنای وقار و وقر و موارد استعمال آن در لغت عرب، میگوید: «وقر» به معنای چیز سنگین در گوش
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
9642 اصطلاحات فقهی - اصولی- ولایت، ولی ، مولی ، تولیت
16735 سرفصلهای قرآنی«ولايت» از ريشه لغوی «وَلِىَ» میباشد که دارای معانی گوناگونی بوده و در هر سخن، باید معنای آن را با قرائن و شواهد پیرامونی به دست آورد.
ولایت در درجات مختلفی ردهبندی میشود و از ولایت خداو
- ولی تابع
1966 اصطلاحات عرفانیاز نظر اهل عرفان اگر کسی صاحب ولایت بوده، اما دارای مقام نبوت نباشد حتماً تابع یکی از انبیای الهی است. به چنین فردی «ولی تابع» گفته میشود. البته ممکن است فردی پیامبر هم باشد اما تابع پیامبر دیگر ب
- وهب بن عبد الله بن عمیر کلبی
136 شخصیتها- هابیل و قابیل
2520 سرفصلهای قرآنیهابیل و قابیل، دو برادر از فرزندان حضرت آدم(ع) بودند که داستان درگیری آنها و کشته شدن هابیل به دست قابیل در قرآن آمده است.
البته ا
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- نماز غفیله
پرسش های اتفاقی
-
چرا در ایران رؤیت هلال ماه با مشکل مواجه است؟
20748 Laws and Jurisprudence 1388/08/03مسأله رؤیت هلال و تشخیص روز اول ماه بر اساس موارد زیر مورد اتفاق یا اختلاف نظر فقها و دانشمندان شیعه و سنی قرار می گیرد:1. آیا دیدن ماه باید حتماً با چشم غیر مسلح باشد یا دیدن با چشم مسلح با تلسکوپ و دوربین ...
-
سند، ترجمه و توضیح «حدیث حقیقت» که پاسخ امام علی(ع) به پرسشهای کمیل را میخواستم؟
35106 تجلی ذاتی 1393/09/12گرچه در منابع متداول روایی این حدیث را نمیتوان مشاهده کرد اما از دیرباز این روایت در کتابهای متعدد عرفانی نقل شده است؛ و برخی عارفان به شرح و تفسیر آن پرداختهاند.[1] شرح تفصیلی این روایت در این مختصر مقدور نیست؛ برای آگاهی بیشتر ...
-
آیا محمد بن ابیبکر از نزدیکان و پیروان امام علی(ع) بود؟ چگونه فرزند ابوبکر در دامان علی(ع) بزرگ شد؟ در صورت امکان زندگینامه وی را بیان کنید؟
25654 تاريخ بزرگان 1392/02/31محمد فرزند ابوبکر(خلیفه اول) در سال حجة الوداع در مسیر مدینه به مکه به دنیا آمد. مادرش اسماء بنت عمیس، ابتدا با جعفر بن ابیطالب ازدواج کرد. بعد از شهادت جعفر، به همسری ابوبکر در آمد. ثمره این ازدواج، تولد محمد بود. محمد در دوران کودکی پدرش را ...
-
۱. آیا در شبهای قدر ترجمه قرآن را میتوان بر بالای سر گرفت یا نه؟ ۲. آیا اگر کسی از سه شب قدر فقط یک شب را بیدار بماند و عبادت کند، ولی دو شب دیگر را نتواند بیدار بماند و عبادت کند. آیا گناه کرده است؟
7733 احترام به نام خدا، قرآن، پیشوایان 1392/09/091. ترجمه قرآن در حکم قرآن نیست تا در شبهای قدر برای انجام اعمال مخصوصی که سفارش به قرار دادن قرآن بالای سر شده، از آن استفاده کنیم و آنرا بالای سر بگذاریم، ولی اگر متن عربی و ترجمه با هم باشد ایرادی ندارد و میتوان برای انجام ...
-
اسلام به نرمی در گفتار توصیه کرده است. مراد از اینگونه سخنگفتن چیست و چه تأثیری بر مخاطبان دارد؟
10602 تعلیم و تربیت 1395/11/30مقصود از نرمی در گفتار این است که؛ انسان براى بیان مقاصد خود از سخنان ملایم و گفتار محترمانه استفاده کند و از خشونت و تندى بیمورد بپرهیزد. ملایمت و نرمزبانی – البته با شرایط خاصّ و در حدّ اعتدال - یکی از شیوههای مهم تربیتی و هدایتی ...
-
آیا در بهشت خوابیدن امکان دارد؟
41934 بهشت و جهنم 1388/07/19خواب، پاسخ طبیعی بدن به خستگی هایی است که متحمل آن می شود و می دانیم که انسانهای نیکوکاری که وارد بهشت شده اند، به تصریح قرآن کریم در آنجا دچار هیچ نوع خستگی نخواهند شد و به همین دلیل است که در روایات، بیان شده ...
-
حکم پولی که موقع رقصیدن عروس و داماد، مهمانان به عنوان شاد باش به آنها می دهند، چیست؟
21685 Laws and Jurisprudence 1389/12/15نظر برخی از مراجع تقلید درباره پولی که هنگام رقصیدن عروس و داماد، مهمانان به عنوان شاد باش، به صورت نقدی به آنها می دهند، این گونه است:دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):اگر در مقابل رقص حرام باشد، دریافت آن جایز نیست.دفتر حضرت ...
-
آیا فرشتگان، یا مخلوقات دیگری بودند که به جهت داشتن مقام والا، خداوند آنان را از سجده بر آدم(ع) معاف کرده باشد؟
6773 حدیث 1397/04/24در آیاتی از قرآن به خودداری شیطان از سجده تصریح شده است؛[1] مانند این آیه شریفه: «قالَ یا إِبْلِیسُ ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ»؛[2] گفت: اى ابلیس! چه چیز مانع تو شد که ...
-
علم حجاب اکبر است یعنی چه؟
18789 حجاب های نورانی 1392/07/10مقصود از اینکه علم حجاب اکبر است، به نظر میرسد همان چیزی است که در برخی روایات و سخنان اهل عرفان از آن به حجاب نورانی تعبیر شده است. مقصود از حجاب نورانی عبارت است از هر مرحله از مراحل سیر و سلوک روحانی که توقف سالک در ...
-
آیا هنگام ورود امام حسین(ع) به کربلا، اسب ایشان چندین بار از حرکت باز ایستاد و امام او را وادار به حرکت کرد؟ در این صورت، اسب امام(ع) از حقایقی آگاه بود که امام نمیدانست؟!
9910 تاریخ 1395/08/29الف. بررسی روایت بنابر تحقیق و جستوجو؛ چنین نقلی در منابع متقدم نیافتیم، مگر در کتاب روضة الشهداء کاشفی سبزواری(متوفای 910ق)[i] که عبارتشان چنین است: «اسب امام حسین(ع) به زمین هولناک رسیده بایستاد، و هر چند امام تازیانه میزد گام از گام بر نمیداشت. ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
888818 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
772663 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
746789 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
667626 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
652975 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
645172 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
591252 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
578625 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
562300 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
562256 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...