جستجوی پیشرفته

اصطلاحات و مدخل ها

  • اسباب و مسببات
    4079 اصطلاحات فلسفی

    «اسباب و مسبّبات» اصطلاحی فلسفی و اصولی است؛ بدین معنا که در نظام هستی، هر سببی از مسبّب خود پیروی می‌کند؛ مانند قانون ریاضی که مثلاً نتیجه دو ضرب در دو، به طور اتوماتیک و خودکار می‌شود چهار، و این

  • استحاضه
    1571 اصطلاحات فقهی - اصولی

    خونی که از رحم بانوان خارج می‌شود از دیدگاه فقهی به سه گروه «حیض»، «نفاس» و «استحاضه» تقسیم می‌شود و «خون استحاضه» به هر خونی گفته می‌شود که از رحِم زن خارج شده و خون زخم و جراحت نبوده و نیز خون حی

  • استحباب ، مستحب
    3209 سرفصل‌های قرآنی

    استحباب در لغت به معنای دوست داشتن و برتری‌دادن یک چیز بر چیز دیگر است و در قرآن کریم نیز به همین معنا آمده است؛ اما در فقه، به عنوان یکی

  • استخاره
    2527 روایات و ادعیه

    استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند. به عبارت روشن‌تر، استخاره یعنی آنکه انسان در هر كارى که تصمیم به انجام آن را دارد، از خداوند طلب خير کند و بخواهد كه خدا خوبى دنیا و استدراج، املاء، امهال (مهلت‌دادن)

    5851 سرفصل‌های قرآنی

    «استدراج»، عبارت از آن است كه شخص به تدريج و مرحله به مرحله گرفتار شود، بدون آنکه خودش متوجه این انحطاط شود. يكى از سنت‌هاى الهى در مقابله‌ی با بدكاران استدراج است. بدين معنا كه آن

  • استصحاب
    2428 اصطلاحات فقهی - اصولی

    یکی از مباحث مهم اصول فقه، اصول عملیه است و اصل «استصحاب» در میان این اصول از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

    «استصحاب» از ماده «صحب» در لغت به معنای همراه داشتن است. حکم به ا

  • استغاثه
    1394 سرفصل‌های قرآنی

    واژه «اِستغاثه» مصدر باب استفعال از ريشه «غ،و،ث» به ‌معناى طلب یار و فرياد‌رس و  استمداد در حال شدّت و محنت، و كمک‌‌خواهى از خدا و نیز بندگان او ، هنگام بلا و رنج و گرفتارى است.

     همچنین «اس

  • استغفار
    9759 سرفصل‌های قرآنی

    «استغفار» از ریشه «غفر» در لغت به معنای «پوشش»، «محو» و «پاک» کردن است، اما در اصطلاح معارف دینی به معنای درخواست زبانی یا عملی آمرزش و تقاضای پاک کردن گناهان از پیش‌گاه خداوند می‌باشد که در نهایت

  • استقراء ، استقراء تام ، استقراء ناقص
    2246 اصطلاحات منطقی

    «استقراء» يكى از اقسام سه‌‏گانه حجت و استدلال است. و آن استدلالى است كه در آن از مطالعه‌ی امور جزئى به نتيجه‌‏اى كلى دست‌يابند. مثلا از ملاحظه‌ی حيوانات مختلف كه هريک هنگام جويدن غذا فکّ پایین را ح

  • اسحاق بن مالک (اشتر)
    1270 شخصیت‌ها

    تنها در برخی منابع متأخر ادعا شده که مالک اشتر فرزندی به نام اسحاق داشت که در میان

  • اسراف ، تبذیر
    5499 سرفصل‌های قرآنی

    اسلام دینی است که برای تمام زوایای زندگی بشر برنامه دارد و تعادل در همه‌ی امور را به پیروان خود توصیه می‌نماید. از طرفی استفاده و بهره‌ی‏ مشروع از نعمت‌هاى الاهى و زیبایی‌هاى زندگى را جایز دانسته،

  • اسطوره ، اساطیر
    1654 سرفصل‌های قرآنی

    واژه‌ی«اساطير» در لغت به معناى سخنان باطل و احاديث خرافى، و مفرد آن «اسطوره» است. اسطوره امّا در اصطلاح، به افسانه‌‏هاى بدون حقيقت كه از گذشتگان نقل و در كتاب‌ها ثبت و ضبط شده است، گفته می‌شود. به

  • اسفار اربعه (سفرهای چهارگانه)
    1860 اصطلاحات عرفانی

    عارفان سفر معنوی را دارای چهار مرحله می‌دانند؛ این مراحل به «اسفار اربعه» معروف است؛ سفر اول: سفر از خلق به سوی حق است؛ به این معنا که اسلام ، مسلم ، مسلمان

    13518 سرفصل‌های قرآنی

    اسلام در قرآن کریم و دیگر منابع دینی به معنای پذیرفتن و گردن‌نهادن در برابر حق و حقیقت است که در مقابل « اسم اعظم

    3497 اصطلاحات عرفانی

    «اسم اعظم» بزرگ‌ترین نام خدای متعال است. در این‌که حقیقت «اسم اعظم»، چیست؟ برخی آن‌را از جنس حروف و الفاظ دانسته‌، اما بسیاری از اندیشمندان دینی معتقدند که علم به «اسم اعظم» تنها به معنای دانستن و

  • اشاعره
    2156 فرقه‌ها، مذهب‌ها، گروه‌ها

    به پیروان مکتب فکری ابوالحسن اشعری «اشاعره» گفته می‌شود. در اواخر قرن چهارم هجری ابوالحسن اشعری به دلایلی؛ از جمله ناتوانی معتزله از پاسخ‌

  • اصحاب الفیل ، عام الفیل
    477 سرفصل‌های قرآنی

    چند دهه قبل از ظهور اسلام و به نقل مشهور در سال تولد پیامبر اسلام(ص)، شخصی به نام ابرهه که سپاهیان او فیل‌سوار بودند، به قصد تخریب

  • اصحاب أخدود
    2012 سرفصل‌های قرآنی

    «اخدود» به معناى گودال بزرگ يا «خندق» است. در قرآن کریم به «اصحاب اخدود» اشاره شده که مفسران در ارتباط با آن معتقدند که کافران شکنجه‌گر، خندق‌هاى بزرگی مملو از آتش ایجاد می‌کردند تا مؤمنان را در آن

  • اصحاب شمال
    4530 سرفصل‌های قرآنی

    «اصحاب شمال» در اصطلاح قرآنی به کسانی گفته می‌شود که کردارشان زشت بوده و در نتیجه، نامه اعمالشان در روز قیامت به دست چپشان داده می‌شود.«

    در قرآن کریم و دیگر منابع اسلامی، ویژگی‌ها و مجازات‌

  • اصحاب صفّه
    2724 فرقه‌ها، مذهب‌ها، گروه‌ها

    «اصحاب صفه»، یا «اهل صفه»، گروهی از مهاجران فقیر بودند که به دلیل نداشتن خانه و

  • اصحاب یمین
    5075 سرفصل‌های قرآنی

    «اصحاب يمين» در اصطلاح قرآنی به کسانی گفته می‌شود که کردارشان نیک بوده و در نتیجه، نامه اعمالشان در روز قیامت به دست راستشان داده می‌شود.

    از این افراد با عنوان «أصحاب المیمنة» نیز یاد شده و

  • اصل تیغ اوکام
    1696 اصطلاحات فلسفی

    اصل «تیغ اوکام»، اصلی منسوب به «ویلیام اوکام»، منطق‌دان و فیلسوف انگلیسی است. اوکام در قرن ۱۴ میلادی، اصلی را مطرح کرد که به نام «تیغ اوکام»، «اُستُرهٔ اوکام»، «اصل امساک»، یا «اصل اختصار تبیین» شن

  • اصول فقه
    1104 اصطلاحات فقهی - اصولی

    اصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث می‌شود که نتیجه‌ی آن‌ قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفاده‌ی فقیه قرار می‌گیرد.

    پیشین

  • اطاعت
    9481 سرفصل‌های قرآنی

    در فرهنگ قرآنی اطاعت به معنای پيروى‌نمودن از اوامر و نواهى خداوند است.

    اطاعت ظاهری گاه حتی بدون قصد قربت نیز امکان‌پذیر است، اما مراد از «امتثال» که در اصول ف

  • اطلاعات ، جاسوسی
    1290 سرفصل‌های قرآنی

    «جاسوس»، از ماده‌ی «جسّ»، در لغت به معنای تفتیش و باخبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیاء و کارهای مردم، همراه با دقت و ظرافت خاص است. و غالباً نیز در شر و بدی استعمال می‌شود؛ به همین دلیل

  • اطوار دل
    1622 اصطلاحات عرفانی

    رجوع کنید: «اطوار سبعه».

  • اطوار سبعه
    2561 اصطلاحات عرفانی

    «اطوار» جمع «طَوْر» به ‌معنای حالت‌ و کیفیت‌ است که در اصطلاح عرفانی به جلوه‌ها و مظاهر دل گفته می‌شود و از این رو به «اطوار دل» نیز مشهور است.

    این اصطلاح برگرفته از آیه 14 سوره نوح است.

  • اعتکاف
    3151 اصطلاحات فقهی - اصولی

    «اعتکاف» در لغت به معنای اقامت کردن و ماندن در جایی و ملازم بودن با چیزی است که می‌تواند در مسیری مثبت و یا منفی مورد استفاده قرار گیرد. در شرع مقدس اسلام، اعتکاف به معنای اقامت در مکانی مقدس به م

  • اعجاز ، معجزه
    28889 سرفصل‌های قرآنی

    بیشتر آنچه خداوند در اختیار بشر قرار داده، حاوی نوعی اعجاز بوده و آنان توانایی آوردن مشابه آن را ندارند و از این رو به عنوان نمونه پروردگار در سوره روم، مواردی چون ازدواج، اعجاز قرآن

    519 سرفصل‌های قرآنی

    قرآن کریم کتابی است که از طرف خداوند و برای هدایت مردم بر حضرت محمد(ص) نازل شده است.

    این کتاب

  • اعیان ثابته
    1992 اصطلاحات عرفانی

    «اعیان ثابته» همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در «تعیّن ثانی»، معلوم حق قرار می‌گیرند. به بیان دیگر؛ صور علمی حق در «تعیّن ثانی» را که به نحو معلومات تفصیلی‌ بوده و در واقع چیزی جز همان ماهیا

  • افعال قلوب
    1783 ادبیات

    از نواسخ مبتدا و خبر -که سبب تغییر معنایی و اعرابی آنها می‌شوند-، افعال قلوب‌اند. دلیل نام‌گذاری این افعال به «افعال قلوب» آن است که معنایشان وابسته به قلب (تغییر) است؛ یعنی این اف

  • افعال مقاربه
    1601 ادبیات

    در ادبیات عرب به افعال «کَادَ- کَربَ- أَوشَکَ- عَسَى- حَرَى- اخْلَوْلَقَ- أنْشَأَ- طَفِقَ- عَلِقَ- أَخَذَ- هَبَّ- بَدَأ- ابْتَدَأ- جَعَل- قَامَ– انْبَرَى» افعال مقاربه که به معنای

  • افعال ناقصه
    2642 ادبیات

    «فعل ناقص» به فعلی گفته می‌شود که به تنهایی دلالتش تامّ نبوده و نیازمند جزء دیگری است که دلالت آن‌را تمام نموده و به آن معنا ببخشد. به عبارت دیگر، «فعل ناقص» را می‌توان فعلی دانست

  • افق اعلی
    1168 سرفصل‌های قرآنی

    «افق اعلى» اصطلاحی قرآنی است که تنها یک‌بار در سوره نجم آمده، و بر اساس برخی تفاسیر، منظور از آن، افق مشرق است.

    می‌گويند: جبرئيل هميشه به صورت انسان‌ بر پیامبر(ص) نازل می‌شد، حضرت از او خوا

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    752796 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    730667 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    643220 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    642832 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    638936 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    576568 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    576504 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    558756 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    558658 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    544544 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...