اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات فقهی - اصولی)
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
3750 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
اخباریگری ، اخباریون
2747 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اخباریه» كه همان اصحاب حدیث هستند، در شیعه آنها را اخبارىها و یا اخباریون مینامند. پیروان این مکتب، اجتهاد را باطل دانسته و ادعا میکنند که تنها از اخبار و اصول فقه
1448 اصطلاحات فقهی - اصولیاصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث میشود که نتیجهی آن قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفادهی فقیه قرار میگیرد.
پیشین
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1826 اصطلاحات فقهی - اصولیاین قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- امانت ، امین
4997 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع انقیاد ، منقاد
1330 اصطلاحات فقهی - اصولیانقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
- بیت المال
3079 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- تجری ، متجری
1608 اصطلاحات فقهی - اصولیتجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
- حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2681 اصطلاحات فقهی - اصولیاصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
- حیله شرعی
1337 اصطلاحات فقهی - اصولیواژۀ حيله، به معناى چاره است كه شخص در تدبير كارش به آن منتقل میشود و آن يک نوع تغيّر و انفصال از حال اوّلى است. در واقع، این واژه، بر اثر گذشت زمان، معناى دوّمى نيز پيدا كرده، و آن عبارت است از:
- رکوع
4596 اصطلاحات فقهی - اصولی«رکوع» یک واژهی قرآنی است که در آیات مختلف با تعابیر گوناگون آمده است. البته این رکوع در آیات قرآن کریم میتواند به معنای تمام زکات
- سجده ، سجود
- طمث ، حیض ، قرء ،پریود ، عادت ماهانه
3277 اصطلاحات فقهی - اصولی«حیض» به خونى گفته میشود كه پس از بلوغ، به صورت عادت ماهانه، در ایامى خاص از رحم زن بیرون میآید. از حیض به «طمث» و «قرء» هم تعبیر میشود، و به بانوانی كه در حالت ح
- عرف
1775 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- غناء ، رقص، موسیقی
3094 اصطلاحات فقهی - اصولی- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
11328 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- قاعده فراغ ، قاعده تجاوز
1933 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از قواعد فقهی پُرکاربرد در ابواب مختلف فقه؛ «قاعدهی فراغ» است. معنا و مفهوم این قاعده آن است که انسان عاقل و آگاه هرگاه عملى را انجام داده و سپس در كيفيت آن شک كند كه آيا آن عمل را صحيح به جا
- قبح عقاب بلا بیان
1646 اصطلاحات فقهی - اصولیقاعده «قبح عقاب بلا بيان»، قاعدهای عقلى بوده و مبتنى بر پذيرش «حسن و قبح عقلى» میباشد و معنایش آن است كه كيفر و مجازات كسى كه اطلاع از د
- قرعه ، قرعهکشی
2269 اصطلاحات فقهی - اصولیقرعه از جمله قواعد معروفی است كه در بسيارى از ابواب فقه - چه در منازعات چه در غير منازعات - به كار میرود و اندیشمندان دانش فقه در موارد فراوانی به آن تمسک کردهاند.
اين قاعده، هم داراى م
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
4124 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- مضاربه
417 اصطلاحات فقهی - اصولیمضاربه نوعی قرارداد در فقه اسلامی است که به موجب آن، شخص مالک، سرمایه خود را در اختیار شخصی دیگر (عامل) قرار میدهد تا با آن تجارت کرده و در نهایت، هر دو در سود آن شریک باشند.
- نشوز
3405 اصطلاحات فقهی - اصولی«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مىشود كه حقوق
- نماز جمعه
- نماز میت
3394 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نیت
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
10421 اصطلاحات فقهی - اصولیطبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
تفسیر آیه 137 سوره مبارکه نساء چیست؟
12004 تفسیر 1393/02/04تغییر انسانها از بدی به خوبی و از بیراهه به راه راست رفتن؛ یقیناً امری خردپسند و تحسین برانگیز است. به همان اندازه سیر از حقیقت و درستی به پلیدی، امری نکوهیده و مذموم میباشد. حال بسیاری از انسانها با علم به حقیقت و درستی، راه باطل را ...
-
چرا امام علی(ع) موهای خویش را رنگ نمیکرد؟ آیا به دلیل فقدان همسرش حضرت زهرا(س) بود؟
15549 حدیث 1397/02/30با آنکه امام علی(ع) در مصیبت همسرش حضرت زهرا(س) اعلام میکند که اندوه او از فراق همسرش هرگز پایان نخواهد یافت،[1] اما در منابع معتبر و یا قابل استناد؛ گزارش صریحی وجود ندارد که دلیل خضاب نکردن امام علی(ع) را مصیبت حضرت فاطمه(س) بداند؛ ...
-
آیا در برزخ و بهشت، دفع ادرار و مدفوع و غسل جنابت وجود دارد؟
34052 حدیث 1397/07/14جسم برزخی از این فضولات مادی ندارد و همچنین جنابت در بهشت معنا ندارد.[1] امام کاظم(ع) در این ارتباط فرمودند: «همانگونه بچه در رحم مادر تغذیه میشود، اما ادرار و مدفوع نمیکند، بهشتیان نیز غذا میخورند، اما ادرار و مدفوع ندارند».
-
لطفا خلاصهای از زندگی سام بن نوح(ع) را بیان کنید. و آیا ایشان پیامبر بود؟
28015 حدیث 1393/09/13سام فرزند نوح نبی(ع)، نام مادرش «عروه بنت یرالیک بن محول بن اخنوخ»[1] و یا «عمذرة ابنة براکیل بن محویل بن خنوخ بن قین بن آدم» بود.[2] بر اساس برخی گزارشهای تاریخی وی دو همسر داشت؛ به نامهای، «صلیب بنت سامیل بن قدیم»
-
شخصیت انسان چگونه شکل میگیرد و آیا او میتواند شخصیتش را فراموش کند؟
18349 انسان شناسی 1394/01/10واژه «شخصیت» در برخی فرهنگهای لغت به معنای «مجموعهی خصایص باطنی و رفتارهای اجتماعی یک شخص»،[1] است؛ و در اصطلاح روانشناسی، شخصیت یعنی «مجموعهای از رفتار و شیوههای تفکر شخص در زندگی روزمره که با ویژگیهای بیهمتا بودن، ثبات (پایداری) و قابلیت پیشبینی، مشخص ...
-
اگر پدر دختر در ضمن عقد موقت گفته باشد که عقد فقط در حد حرف زدن باشد ولی خود زوجین شرطی نداشته باشند اشکالی دارد؟ راه حل چیست؟
20009 Laws and Jurisprudence 1391/07/08چنانچه صیغه عقد خوانده شده باشد و پدر دختر در عقد، شرط عدم ازاله کرده باشد، ازاله بکارت خلاف شرع بوده است. ولی در حال حاضر عقد صحیح بوده و وظیفهای ندارند و از این پس به شرط عمل کنند. در عین حال برخی از فقها
-
«اجرة المسمی» و «اجرة المثل» چه تفاوتی با هم دارند؟
2144 1401/10/05در متون فقهی و حقوقی، از یک نگاه اجرت و یا کارمزد را به دو قسم «اجرة المثل» و «اجرة المسمی» تقسیم میکنند که معنایشان از قرار زیر است: اجرة المسمی: اجرة المسمی کارمزدی است که عقد و قرارداد بر اساس آن بسته میشود، یا مورد نظر دو طرف در ...
-
حرف جر «باء» در ادبیات عرب دارای چه معانی و کاربردهایی است؟
302 صرف و نحو 1403/11/07«حروف جاره» یا «حروف جر» حرفهایی هستند که تنها بر سر اسم در میآیند، و اگر بر سر اسمى درآیند، آنرا مجرور میکنند. حروف جر بنابر نظر مشهور، هفده حرفاند که یکی از آنها، حرف جر «باء» است.«باء» و معانى آن:ادیبان عرب، معانی و کاربردهای گوناگونی را برای حرف جر ...
-
ماجرای جنگ احد چه بود و چرا مسلمانان در این نبرد شکست خوردند؟
103303 تاریخ 1394/07/15شکست مشرکان مکه در جنگ بدر، سبب شکلگیری جنگ دیگری شد که به «جنگ احد» معروف گشت. پیامبر اسلام(ص) خود تصمیم داشت که از مدینه بیرون نرود و در داخل شهر مدینه با مشرکان مکه بجنگد. جنگ شهری مزایای بسیاری برای مسلمانان داشت، بویژه در زمان نابرابری در ...
-
در روایتی، زنان مؤمن به کلاغ دارای پای سفید تشبیه شدهاند! آیا این توهین به زنان مؤمن نیست؟!
8645 حدیث 1399/08/28آنچه در پرسش آمده برگرفته از روایتی است که از رسول خدا(ص) نقل شده است:«إِنَّمَا مَثَلُ الْمَرْأَةِ الصَّالِحَةِ مَثَلُ الْغُرَابِ الْأَعْصَمِ الَّذِی لَا یَکَادُ یُقْدَرُ عَلَیْهِ قِیلَ وَ مَا الْغُرَابُ الْأَعْصَمُ الَّذِی لَا یَکَادُ یُقْدَرُ عَلَیْهِ قَالَ الْأَبْیَضُ إِحْدَى رِجْلَیْهِ»؛[1] زن صالح و ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
890876 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
788939 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
753763 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
676135 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
656861 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
647378 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
597953 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579613 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
563993 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563558 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح