اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات فقهی - اصولی)
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
4000 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
اخباریگری ، اخباریون
2976 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اخباریه» كه همان اصحاب حدیث هستند، در شیعه آنها را اخبارىها و یا اخباریون مینامند. پیروان این مکتب، اجتهاد را باطل دانسته و ادعا میکنند که تنها از اخبار و اصول فقه
1593 اصطلاحات فقهی - اصولیاصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث میشود که نتیجهی آن قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفادهی فقیه قرار میگیرد.
پیشین
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1942 اصطلاحات فقهی - اصولیاین قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- امانت ، امین
5433 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع انقیاد ، منقاد
1427 اصطلاحات فقهی - اصولیانقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
- بیت المال
3322 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- تجری ، متجری
1751 اصطلاحات فقهی - اصولیتجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
- حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
2973 اصطلاحات فقهی - اصولیاصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
- حیله شرعی
1431 اصطلاحات فقهی - اصولیواژۀ حيله، به معناى چاره است كه شخص در تدبير كارش به آن منتقل میشود و آن يک نوع تغيّر و انفصال از حال اوّلى است. در واقع، این واژه، بر اثر گذشت زمان، معناى دوّمى نيز پيدا كرده، و آن عبارت است از:
- رکوع
- زکات
- سجده ، سجود
- طمث ، حیض ، قرء ،پریود ، عادت ماهانه
3586 اصطلاحات فقهی - اصولی«حیض» به خونى گفته میشود كه پس از بلوغ، به صورت عادت ماهانه، در ایامى خاص از رحم زن بیرون میآید. از حیض به «طمث» و «قرء» هم تعبیر میشود، و به بانوانی كه در حالت ح
- عرف
1913 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- غناء ، رقص، موسیقی
3315 اصطلاحات فقهی - اصولی- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
12287 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- قاعده فراغ ، قاعده تجاوز
2079 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از قواعد فقهی پُرکاربرد در ابواب مختلف فقه؛ «قاعدهی فراغ» است. معنا و مفهوم این قاعده آن است که انسان عاقل و آگاه هرگاه عملى را انجام داده و سپس در كيفيت آن شک كند كه آيا آن عمل را صحيح به جا
- قبح عقاب بلا بیان
1787 اصطلاحات فقهی - اصولیقاعده «قبح عقاب بلا بيان»، قاعدهای عقلى بوده و مبتنى بر پذيرش «حسن و قبح عقلى» میباشد و معنایش آن است كه كيفر و مجازات كسى كه اطلاع از د
- قرعه ، قرعهکشی
2481 اصطلاحات فقهی - اصولیقرعه از جمله قواعد معروفی است كه در بسيارى از ابواب فقه - چه در منازعات چه در غير منازعات - به كار میرود و اندیشمندان دانش فقه در موارد فراوانی به آن تمسک کردهاند.
اين قاعده، هم داراى م
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
4464 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- مضاربه
649 اصطلاحات فقهی - اصولیمضاربه نوعی قرارداد در فقه اسلامی است که به موجب آن، شخص مالک، سرمایه خود را در اختیار شخصی دیگر (عامل) قرار میدهد تا با آن تجارت کرده و در نهایت، هر دو در سود آن شریک باشند.
- نشوز
3642 اصطلاحات فقهی - اصولی«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مىشود كه حقوق
- نماز جمعه
- نماز میت
3646 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نیت
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
11422 اصطلاحات فقهی - اصولیطبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
پرسش های اتفاقی
-
من طراح انیمیشن هستم و روی پروژهای برای یک تهیهکننده کار کردم. جهت نشان دادن توانائیهای کاریم و ارائه به مشتریان، از تهیه کننده درخواست یک نمونه از کاری را که انجام دادهام، کردم، اما او حاضر نیست نمونه کاری را به من دهد. آیا من میتوانم بدون اجازه تهیه ...
8679 حقوق معنوی و کپی برداری ها 1392/09/28با توجه به اینکه تهیه کننده، صاحب کار به شمار میآید، هرگونه استفاده از پروژهی مذکور باید با رضایت وی صورت پذیرد. البته برخی[1] از فقها در این باره میگویند، تنها در صورتی این موضوع دارای اشکال است که تهیه کننده از ابتدا در ...
-
حکم رهن در اسلام چیست؟
24877 Laws and Jurisprudence 1389/05/18رهن (گرو گذاردن) یکی از عقود اسلامی است و به معنای آن است که بدهکار با طلبکار قرار می گذارد که مقدارى از مال خود را نزد او (طلبکار) بگذارد (رهن در دست گرو گیرنده امانت است) که اگر طلب او را به موقع ندهد ...
-
آیا بیشتر دوزخیان را زنان تشکیل میدهند؟
27495 درایه الحدیث 1391/09/01با آنکه در برخی از روایات مرسل، عباراتی وجود دارد که گویا بیشتر دوزخیان از زنان هستند، اما این موضوع به صورت کلی قابل پذیرش نیست؛ چراکه روایات دیگری نیز در نقض آنها وجود دارد، به عنوان نمونه:1. فضیل میگوید: به امام صادق(ع) عرض ...
-
آیا میتوان قضای نماز شب را بجا آورد؟
35247 نماز شب و نوافل یومیه 1392/01/19از جمله نمازهای مستحبی که در قرآن و روایات بر آن تأکید زیادی شده، نافلههای شبانه روزی، بویژه نافلۀ شب است. نماز شب را میتوان بعد از گذشت وقت آن، به عنوان قضا بجا آورد و پاداش فراوانی هم برای آن در نظر گرفته شده است. پروردگار عالم ...
-
لطفا در مورد زندگی آمنه بنت وهب مادر پیامبر اسلام(ص) توضیح دهید.
31791 تاريخ بزرگان 1393/08/25آمنه(س) دختر وهب بن عبد مناف از مادری به نام «بره» متولد شد. عبدالمطلب او را برای فرزندش عبدالله در نظر گرفت و در نهایت او را به عقدش در آورد. آمنه از عبدالله پیامبر اسلام(ص) را حامله شد، و خود میگوید که در این حاملگی و زایمان درد و ...
-
آیا موی جوجه تیغی -که از بدن این حیوان جدا میشود- مردار به حساب میآید؟
25987 مردار 1391/08/251. به طور کلی؛ اجزایی از مردار که روح ندارند؛ مانند پشم، مو، کرک، دندان (غیر سگ و خوک)، پاک اند.[1] و حکم مردار را ندارند.[2]2. اگر از بدن انسان یا حیوانى که خون جهنده دارد (در حالى که زنده است) ...
-
اشکالات علمی در آیات 5، 6 و 7 سوره طارق در ارتباط با «صلب» و «ترائب» چگونه پاسخ داده میشود؟
63383 تفسیر 1392/04/22دو پاسخ در این ارتباط قابل طرح است: 1. مراد از اینکه نطفهی انسان از پشت مرد و سینه زنخارج میشود این است که نشو و نمای انسان ابتدا از پشت مرد آغاز شده و سپس با شیردهی توسط زن تکمیل میشود. 2. تفسیر دیگر آنکه نطفه از ...
-
کاربرد اصالة الحقیقه (اصل حقیقت) در علم اصول چیست؟
1426 1402/06/16کاربرد این اصل در جایی است که در کلام گوینده و یا در یک نوشتار با لفظ و واژهای برخورد کنیم که داراى یک معناى حقیقى و یک یا چند معنای مجازى باشد، و شنونده و یا خواننده نسبت به هر دو معنا آگاه باشد؛ اما احتمال میدهد قرینهای از ...
-
واژگانهای زیرمجموعه «تَوَلَّی» و «وَلَّی» در قرآن به چه معنا هستند؟ دوستی و محبّت و یا دوری و تنفّر؟!
17789 تفسیر 1394/04/07بسیاری از کلمات میتوانند معانی گوناگونی داشته باشند و این اصل را میتوان در تمام زبانها مشاهده کرد. در همین راستا، برخی از افعال در زبان عربی، در شرایط گوناگون، معانی مختلفی دارند؛ مثلاً کلمه «اشتغال» به معنای «رویآوردن» است، امّا وقتی که با حرف «عن» بیاید (اشتغل ...
-
آیا میتوان در تشهد نمازهای واجب، اضافه بر دستور رسالۀ عملیه، الفاظ و اذکاری دیگر به زبان آورد؟
7656 تشهد و سلام 1397/07/10درباره ذکر تشهد، روایات متعددی وجود دارد و همه فقها آنچه که در رساله ها آمده است را کافی میدانند. اما نسبت به گفتن اذکار بیشتر، اگر به قصد عدم ورود(یعنی انجام آن به قصد عدم داشتن دلیل شرعی) باشد مانعی ندارد. ولی اگر با قصد ورود خوانده ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892761 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
798192 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
760186 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
684490 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660759 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649814 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602639 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580507 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
571339 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565475 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...