اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات فقهی - اصولی)
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
4024 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
اخباریگری ، اخباریون
3002 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اخباریه» كه همان اصحاب حدیث هستند، در شیعه آنها را اخبارىها و یا اخباریون مینامند. پیروان این مکتب، اجتهاد را باطل دانسته و ادعا میکنند که تنها از اخبار و اصول فقه
1621 اصطلاحات فقهی - اصولیاصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث میشود که نتیجهی آن قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفادهی فقیه قرار میگیرد.
پیشین
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
1961 اصطلاحات فقهی - اصولیاین قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- امانت ، امین
5508 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع انقیاد ، منقاد
1445 اصطلاحات فقهی - اصولیانقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
- بیت المال
3372 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- تجری ، متجری
1778 اصطلاحات فقهی - اصولیتجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
- حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
3019 اصطلاحات فقهی - اصولیاصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
- حیله شرعی
1446 اصطلاحات فقهی - اصولیواژۀ حيله، به معناى چاره است كه شخص در تدبير كارش به آن منتقل میشود و آن يک نوع تغيّر و انفصال از حال اوّلى است. در واقع، این واژه، بر اثر گذشت زمان، معناى دوّمى نيز پيدا كرده، و آن عبارت است از:
- رکوع
- زکات
- سجده ، سجود
- طمث ، حیض ، قرء ،پریود ، عادت ماهانه
3635 اصطلاحات فقهی - اصولی«حیض» به خونى گفته میشود كه پس از بلوغ، به صورت عادت ماهانه، در ایامى خاص از رحم زن بیرون میآید. از حیض به «طمث» و «قرء» هم تعبیر میشود، و به بانوانی كه در حالت ح
- عرف
1939 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- غناء ، رقص، موسیقی
3339 اصطلاحات فقهی - اصولی- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
12401 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- قاعده فراغ ، قاعده تجاوز
2111 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از قواعد فقهی پُرکاربرد در ابواب مختلف فقه؛ «قاعدهی فراغ» است. معنا و مفهوم این قاعده آن است که انسان عاقل و آگاه هرگاه عملى را انجام داده و سپس در كيفيت آن شک كند كه آيا آن عمل را صحيح به جا
- قبح عقاب بلا بیان
1811 اصطلاحات فقهی - اصولیقاعده «قبح عقاب بلا بيان»، قاعدهای عقلى بوده و مبتنى بر پذيرش «حسن و قبح عقلى» میباشد و معنایش آن است كه كيفر و مجازات كسى كه اطلاع از د
- قرعه ، قرعهکشی
2521 اصطلاحات فقهی - اصولیقرعه از جمله قواعد معروفی است كه در بسيارى از ابواب فقه - چه در منازعات چه در غير منازعات - به كار میرود و اندیشمندان دانش فقه در موارد فراوانی به آن تمسک کردهاند.
اين قاعده، هم داراى م
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
4518 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- مضاربه
693 اصطلاحات فقهی - اصولیمضاربه نوعی قرارداد در فقه اسلامی است که به موجب آن، شخص مالک، سرمایه خود را در اختیار شخصی دیگر (عامل) قرار میدهد تا با آن تجارت کرده و در نهایت، هر دو در سود آن شریک باشند.
- نشوز
3683 اصطلاحات فقهی - اصولی«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مىشود كه حقوق
- نماز جمعه
- نماز میت
3669 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نیت
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
11614 اصطلاحات فقهی - اصولیطبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
پرسش های اتفاقی
-
مکان هبوط حضرت آدم(ع) و حوا(س) و شیطان و مار در کجا بود؟
37379 آدم 1399/08/17نخست باید گفت؛ بحث از هبوط حضرت آدم(ع) و حوا(س) در مرحلهی اوّل به این نکته بستگی دارد که بهشتی را که حضرت آدم در آن سکونت داشت چگونه معنا کنیم! آیا این یک بهشت دنیایی بود یا آخرتی؟آنچه مسلم است این است که بهشت خلد نبود. بر این اساس ...
-
آیا در روایتی به شباهت امام زمان(عج) با حضرت یوسف(ع) اشاره شده است که مردم با آنکه حضرتشان را میبینند؛ اما ایشان را نمیشناسند؟!
6396 امام مهدی عج 1399/09/24برخی روایات حاکی از آن است که امام مهدی(عج) در میان مردم هستند و مردم حضرتشان را میبینند؛ اما ایشان رانمیشناسند.سدیر صیرفی میگوید امام صادق(ع) فرمود: حضرت قائم(ع) شباهتهایی با حضرت یوسف(ع) دارد. عرض کردم: گویا مرادتان زندگی و غیبت ...
-
در برخی از ادعیه، عبارت «عدد ما احاط به علمک» آمده است. مگر علم خداوند محدود است که بتوان برای آن عددی را مشخص کرد؟
16065 صفات الهی 1396/08/06علم خدای تعالی محدود نیست؛ چرا که علم یکی از صفات خدا است و صفات خدا نیز عین ذاتش نامحدود میباشد. اما با توجه به اینکه بشر هر عددی را فرض کند، بالاتر از آن نیز مفروض است، و به عبارتی عدد، بینهایت است، گاه در دعاها انسان ...
-
آیا نگهداری از خروس یا دیگر حیواناتی که ممکن است صدایشان موجب آزار همسایگان شود، اشکال دارد؟
25870 نگهداری و شکار حیوانات 1396/09/29اگر نگهداری از این نوع حیوانات، در محل زندگی شخص، مرسوم باشد، اشکالی ندارد و همسایگان – تنها به دلیل اموری مانند صدا - حق اعتراض ندارند، ولی اگر در محلی زندگی میکند که این کار متعارف نیست و نیز احتمال عقلایی میدهد که موجب آزار همسایگان شود، ...
-
آیا برای ترک اعتیاد به مواد مخدر و مواردی از این دست نیز دعای ویژهای وجود دارد؟
32908 حدیث 1396/02/16دعای ویژهای که مختص به ترک مواد مخدر باشد، در روایات نداریم، اما دعاهایی داریم که طی آن میتوان هر حاجت مشروعی را از خدا خواست و نیز میتوان از دعاهایی بهره جست که برای رفع بیماری وارد شده است[1] که از هر یک ...
-
آیا میتوان با خواندن صیغه، با یک نامحرم به عنوان برادر و خواهر محرم شد، و آیا با این محرمیت، ازدواج امکان دارد؟
49848 خطبه ازدواج 1386/10/05از نظر اسلام، صیغهای با عنوان محرمیت خواهر و برادری وجود ندارد. تنها عقد و صیغهای که در اسلام برای ایجاد محرمیت وجود دارد، عقد ازدواج است که به دو صورت دائم و موقت است. صحت این عقد شرایطی دارد که اذن پدر یا ولی دختر از جملهی ...
-
آیا شایسته است که پدر و پسری زبان در زبان هم بگذارند که امام حسین(ع) و علی اکبر(ع) در روز عاشورا چنین کاری را انجام دادند؟! آیا این کار از روابط زن و شوهری نیست؟!
9400 حوادث روز عاشورا 1396/09/14علی اکبر(ع) پس از مدتی جنگیدن پیش پدر خود امام حسین(ع) آمد و گفت: «پدرم! شدّت تشنگى جانم را به لب رسانده...»،[1] در ادامه، برخی از مقتلنویسان مانند موفق بن احمد خوارزمی (م 568ق)[2] نقل کردهاند که در این هنگام، ...
-
«قد» در زبان عربی چه جایگاهی دارد و چگونه ترجمه میشود؟
3488 1402/11/10یکی از کلمات موجود در زبان عربی که در قرآن هم فراوان مشاهده میشود، واژه «قَد» است. این کلمه انواع مختلفی دارد که هر نوع آن، معنایی متفاوت از نوع دیگر دارد. انواع قد به شرح ذیل است:الف) اسمی: قد اسمی، در زبان عربی، اسم محسوب شده، و به ...
-
هر چه بیشتر در مورد چیزی فکر کنی، آنچیز به تو نزدیکتر خواهد شد!
با توجه به این اصل، آیا با اندیشیدن در مورد مرگ به آن نزدیکتر نخواهیم شد؟ پس چرا اسلام توصیه میکند که همواره به یاد مرگ باشیم؟!
4225 حدیث 1400/10/06هر چه تدبر و تفکر انسان نسبت به موضوعی بیشتر باشد، آشنایی وی با آن موضوع نیز بیشتر شده و با توجه به اهمیت موضوع، رویکرد خود در برابر آنرا هدفمند نموده و در نتیجه تمام سعی و تلاش خود را برای رسیدن به هدفش به ...
-
توضیح مختصری در مورد انواع مختلف قرائت قرآن کریم (ترتیل، تحقیق، تدویر، تحدیر و ...) ارائه نمایید؟
36673 علوم قرآنی 1399/03/29قرآن کریم، با نگاه به سرعت خواندن، به سه نوع تحقیق، تحدیر و تدویر تقسیم میشود که در ادامه به توضیح هرکدام میپردازیم.تحقیق: تحقیق به معنای ادا کردن حق حروف به طور کامل است؛ اعم از ادای صحیح آن از مخرج و رعایت صفات لازم آن ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
893054 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
799649 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
763499 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
686110 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
661470 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
650157 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
603666 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580690 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
576149 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565722 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...