اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:اصطلاحات فقهی - اصولی)
-
تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان
4150 اصطلاحات فقهی - اصولی
«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است.
آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از
-
اخباریگری ، اخباریون
3083 اصطلاحات فقهی - اصولی
«اخباریه» كه همان اصحاب حدیث هستند، در شیعه آنها را اخبارىها و یا اخباریون مینامند. پیروان این مکتب، اجتهاد را باطل دانسته و ادعا میکنند که تنها از اخبار و اصول فقه
1670 اصطلاحات فقهی - اصولیاصول فقه، دانشی است که در آن از قواعدی بحث میشود که نتیجهی آن قواعد در استنباط حکم شرعی مورد استفادهی فقیه قرار میگیرد.
پیشین
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
2024 اصطلاحات فقهی - اصولیاین قاعده در گسترههای فراوانی مانند دانش فقه، بررسی روایات و ... کاربرد دارد و معنای سادهاش آن است که اگر دو گزارش وجود داشته باشد که به ظاهر با هم متفاوتاند، چند راه حل را پیش رو خواهیم داشت:
- امانت ، امین
5705 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع انقیاد ، منقاد
1523 اصطلاحات فقهی - اصولیانقیاد، که در مقابل تجری استعمال میشود، عبارت از اين است كه، كسى خود را در برابر خداوند مسئول و پاسخگو دانسته و در همین راستا عملى را به
- بیت المال
3543 اصطلاحات فقهی - اصولیدر متون دینی، عنوان «بيت المال» اصطلاحى عام است که شامل تمام درآمدهاى عمومى مسلمانان میشود كه اختیار آن در تصرّف حكومت اسلامى است. از رهگذر نگرشى فراگير به
- تجری ، متجری
1853 اصطلاحات فقهی - اصولیتجرّی يعنى جرأت و بیپروايى نشاندادن در مخالفت عملی با شرع مقدس، مانند آنکه فردی معتقد باشد که کار مورد نظر او، گناه و خلاف شرع است و با
- حصر ، حصر حکمی و موضوعی ، حصر عقلی و استقرایی ، حصر حقیقی و اضافی
3202 اصطلاحات فقهی - اصولیاصطلاح «حصر»، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد، و عبارت است از: اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر به طریق مخصوص. به عبارت دیگر، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی آن حکم از موارد دیگر است.
به عنوان
- حیله شرعی
1499 اصطلاحات فقهی - اصولیواژۀ حيله، به معناى چاره است كه شخص در تدبير كارش به آن منتقل میشود و آن يک نوع تغيّر و انفصال از حال اوّلى است. در واقع، این واژه، بر اثر گذشت زمان، معناى دوّمى نيز پيدا كرده، و آن عبارت است از:
- رکوع
- زکات
- سجده ، سجود
- طمث ، حیض ، قرء ،پریود ، عادت ماهانه
3761 اصطلاحات فقهی - اصولی«حیض» به خونى گفته میشود كه پس از بلوغ، به صورت عادت ماهانه، در ایامى خاص از رحم زن بیرون میآید. از حیض به «طمث» و «قرء» هم تعبیر میشود، و به بانوانی كه در حالت ح
- عرف
1991 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- غناء ، رقص، موسیقی
3446 اصطلاحات فقهی - اصولی- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
12842 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- قاعده فراغ ، قاعده تجاوز
2187 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از قواعد فقهی پُرکاربرد در ابواب مختلف فقه؛ «قاعدهی فراغ» است. معنا و مفهوم این قاعده آن است که انسان عاقل و آگاه هرگاه عملى را انجام داده و سپس در كيفيت آن شک كند كه آيا آن عمل را صحيح به جا
- قبح عقاب بلا بیان
1878 اصطلاحات فقهی - اصولیقاعده «قبح عقاب بلا بيان»، قاعدهای عقلى بوده و مبتنى بر پذيرش «حسن و قبح عقلى» میباشد و معنایش آن است كه كيفر و مجازات كسى كه اطلاع از د
- قرعه ، قرعهکشی
2614 اصطلاحات فقهی - اصولیقرعه از جمله قواعد معروفی است كه در بسيارى از ابواب فقه - چه در منازعات چه در غير منازعات - به كار میرود و اندیشمندان دانش فقه در موارد فراوانی به آن تمسک کردهاند.
اين قاعده، هم داراى م
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
4680 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- مضاربه
793 اصطلاحات فقهی - اصولیمضاربه نوعی قرارداد در فقه اسلامی است که به موجب آن، شخص مالک، سرمایه خود را در اختیار شخصی دیگر (عامل) قرار میدهد تا با آن تجارت کرده و در نهایت، هر دو در سود آن شریک باشند.
- نشوز
3782 اصطلاحات فقهی - اصولی«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مىشود كه حقوق
- نماز جمعه
- نماز میت
3801 اصطلاحات فقهی - اصولییکی از نمازهای واجب، نماز میت است که خواندن آن بر هر مسلمانی که از دنیا رفته و شش سال او تمام شده باشد واجب است، و این نماز پنج تكبير دارد که بین هر تکبیر ذکری خوانده میشود. همانگونه احترام به مس
- نیت
- ولایت فقیه ، ولی فقیه
12048 اصطلاحات فقهی - اصولیطبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- الجمع مهما أمکن أولی من الطرح
پرسش های اتفاقی
-
آیا تضییع معبرها و مسیرهای عمومی توسط شهرداریها جایز است؟
10738 حقوق مادی 1387/11/16تمامی دستگاههای اجرایی شهرها، اعم از شهرداری و... موظف به انجام کارهایی در جهت زیباسازی و سالمسازی شهرها و محیط زندگی شهروندان به منظور رفاه هر چه بیشتر آنان هستند؛ چرا که این مهم یکی از اهداف جمهوری اسلامی است. در همین راستا گاهی مصالح مردم و ضرورت ...
-
فروش کلیه چه حکمی دارد؟
24303 گوناگون 1392/02/17فروش اعضای بدن؛ در صورتی که با رضایت شخص و غرض عقلایی همراه بوده و ضرر قابل توجهی برای بدن، نداشته باشد، اشکالی ندارد. اما در فرض سؤال، بهتر است از آن اجتناب شده و در انتظار راه حل دیگری بود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت ...
-
اگر 313 یار امام مهدی(ع) کامل شود، آنحضرت ظهور خواهند کرد؟!
18289 نشانه های ظهور 1394/03/071. گرچه نمیتوانیم ادعا کنیم که در زمانی، این تعداد افرادی که هر کدام باید بخش مهمی از جامعه اسلامی زمان ظهور را مدیریت کنند، وجود داشته اما امام غایب(ع) ظهور نکردهاند، اما با این وجود، شرط تکمیل تعداد 313 نفر انسان لایق در سپاه امام زمان(عج)، شرط لازم ...
-
حکم خوردن کِرم به عنوان دارو چیست؟
18411 گوناگون 1389/01/31پاسخ های دریافتی از دفاتر مراجع عظام به این شرح است:دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):پاک است ولی خوردن جایز نیست.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):در صورت ضرورت و برای درمان اشکال ندارد.
-
با استناد به آیات و روایات، آیا میتوان گفت که اهدای خون یک عمل نیکو به شمار آمده و پاداش اخروی دارد؟
11769 احکام پزشکی،درمانی 1396/07/22اهدای خون اگرچه - مانند بسیاری از موضوعات جدید – سابقه چندانی ندارد، اما مواردی از این دست، تحت عنوان کلی خیرات و اعمال نیکو؛ مانند صدقه، انفاق، احسان و... قرار میگیرند؛ لذا هر نوع رفتار نیک، پاداش اخروی خواهد داشت. بر این اساس نیازی نیست که برای ...
-
خصلتها و فضایلی که امام سجاد(ع) بر فراز منبر شام برای اهل بیت(ع) بیان کرد، چه بود؟
13362 شرایط و صفات امام 1393/10/30امام سجاد(ع) پیام رسان قیام عاشورا، در مجلس یزید بر فراز منبر رفت و با هوشیاری و درایت وصف ناپذیرش پس از ستایش خدا، سخن جاودانه و تاریخى بیان کرد. در قسمتی از سخنانش در معرفی خود و اهل بیت(ع) چنین فرمود: «أیّها الناس، اعطینا ستّا، ...
-
فراموش کردن ذکر رکوع یا سجده چه حکمی دارد؟
32574 دو سجده 1391/12/14اگر واجبى که ترک شده مستقل نباشد بلکه در ضمن واجب دیگرى باشد، مثل ذکر سجده [یا رکوع] در این فرض اگر بعد از انجام واجب اصلى (سر برداشتن از سجده یا رکوع) یادش بیاید، نمازش صحیح است و مستحب است دو سجده سهو به جا آورد.
-
حکم کسانی که با پیامبر عهدی نداشتند، پس از نزول سوره توبه چه بود؟
10562 رفتار با غیر مسلمانان 1392/10/04یکی از اقدامات پیامبر گرامی اسلام(ص)، پیمان بستن با گروهها و قبائل مختلف بود. این برنامه بیشتر شامل کسانی میشد که مسلمان نبوده و جزو مشرکین بهشمار میرفتند. با نازل شدن سوره توبه، پیامبر مأموریت پیدا کرد به همه اعلام کند، کسانی که با پیامبر عهد و پیمان ...
-
با اینکه در روایتی حزن و اندوه از سپاهیان جهل و نادانی اعلام شدهاند، و بر اساس آن مؤمنان باید شاد باشند، پس چرا مسلمانان - و به ویژه شیعیان در عزاداریها – محزون و اندوهناک میباشند؟!
6852 حدیث 1396/07/23هم حزن و هم شادی، اگر برای امر دنیایی محض بوده یا منشأی کاملاً دنیوی داشته باشد، مذموم است و جزء جنود جهل قرار میگیرد.[1] از اینرو، برخی از انواع فرح و خوشحالی مورد مذمت قرار گرفته؛ چنانکه قرآن شادی قارون را مورد مذمت ...
-
چرا در بعضی از آیات قرآن کلمه آیه به صورت جمع و در بعضی دیگر به صورت مفرد آمده است؟
16331 تفسیر 1390/08/09معنای کلمه "آیه" در کتاب های لغوی این گونه آمده است: «آیه به معنای نشانه و عبرت است. چنان که خداوند می گوید: در داستان یوسف و برادرانش آیاتی وجود دارد؛ یعنی نشانه ها و عبرت های مختلفی وجود دارد».[1]در قرآن کریم و ادبیات عرب ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894365 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
803057 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
770777 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
690188 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
663667 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
651132 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
607077 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
592578 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581340 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
567881 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
