اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
- 
												     
														 تحریر ، فکّ ، عتق ، آزادسازی بردگان 
						
												
						
												
													4139 اصطلاحات فقهی - اصولی«عتق» یا «تحریر رقبه» واژهای قرآنی و فقهی به معنای آزاد کردن برده است. آزادکردن بردگان به خودی خود، عملی بسیار ارزشمند بوده و از 
- 
												     
														 غنی ، بینیازی، مال و ثروت 
						
												
						
												
													23298 سرفصلهای قرآنیابتدا باید گفت که غنا و بینیازی واقعی ویژه خداوند بوده و تمام دیگران فقیر الی الله هستند. اما در لایههای بعدی و در نگاه مادی نیز نیازهای انسانها قابل شمارش نبوده و فردی میتواند در جنبهای بی 
- 
												     
														احسان ، نیکوکاری 
						
												
						
												
													11742 سرفصلهای قرآنی«إحسان» مصدر باب افعال؛ به معناى نيكى كردن است. در آیات قرآن و روایات وارده از سوی پیشوایان دین، فراوان به این موضوع سفارش شده است 
- 
												     
														اختلاف ، تفاوت 
						
												
						
												
													9226 سرفصلهای قرآنیبه اختلاف و تفاوت از چند دیدگاه میتوان نگریست: 1 . ناهماهنگی در کلیت جهان آفرینش و در دستورات خداوند که قرآن و سنت، وجود چنین اختلافی را شدیداً انکار میکنن 
- 
												     
														اراده ، مشیت 
						
												
						
												
													37405 سرفصلهای قرآنی«اراده» در لغت به معنای خواستن، قصد کردن، میل، اشتیاق به انجام کار و... آمده است. البته امروزه «اراده» به معنای «ثبات قدم» نیز مورد استفاده قرار میگیرد. مانند مواردی که میگویند اراده فلانی قوی و 
- 
												     
														إفک ، ماجرای افک 
						
												
						
												
													- برده ، کنیز ، بردهداری9353 اصطلاحات فقهی - اصولی
«برده» و یا «عبد» به افرادی گفته میشد که در زمانهای گذشته و در جنگها، طرفهای درگیر جنگ از سربازان طرف مقابل به عنوان اسیر و غنیمت جنگی گرفته و یا افرادی آنان ر 
- تقیه3299 سرفصلهای قرآنی
«تقیّه» در لغت به معناى پرهیز و جلوگیری از ورود ضرر و زیان است؛ و در اصطلاح، اظهار صلح و آشتى است، هرچند در باطن بر خلاف آن عمل شود. تقیه یک نوع تاكتیک حساب شده براى حفظ نیروهاى انسانى و هد 
- جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد23755 سرفصلهای قرآنی
نبرد و جنگ در زبان عربی و در قرآن کریم با واژههای گوناگونی چون «جهاد»، «حرب»، «قتال» و ... بیان شده است که از این میان، واژه «جهاد» در بیشتر موارد، نوعی تقدس را به 
- خلقت ، آفرینش ، هستی31789 سرفصلهای قرآنی
خلقت به معنای آفرینش و پدید آوردن است. مشتقات ریشه «خلق» در قرآن کریم فراوان به کار رفته تا از این طریق بندگان به خالق نظام هستی متوجه شوند و از ذبح 3355 اصطلاحات فقهی - اصولی«ذبح» در لغت به معنای پارهكردن گلو است و در استعمال قرآنی هم برای بریدن گلوی انسانها مورد استفاده قرار گرفته است آنجا که روزه 11937 اصطلاحات فقهی - اصولی«روزه» در لغت، به معنی خودداری، امساک و بازایستادن است و در اصطلاح شرعی، خودداری از انجام برخی کارها در طول روز(از اذان صبح تا اذان مغرب)، به نیت انجام دستور الهی میباشد. 
- زراعت ، کشاورزی ، باغداری
- صلوات، درود10564 سرفصلهای قرآنی
«صلوات» جمع صلاة است که در منابع اسلامی در چند معنی مورد استفاده قرار گرفته است: 1 . درود خداوند بر بندگانش، 2 . درود مسلمانان بر پیامبر اسلام(ص)، 3 . نماز، 4 . محل برقراری نماز. اما آنچه امروزه 
- صور ، نفخ صور ، ناقور3604 سرفصلهای قرآنی
«نفخ صور» یا «دمیدن در ناقور» اصطلاحی است که با تعابیری؛ مانند «وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّور» و «فَإِذا نُقِرَ فِي النَّاقُور»، در قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته است. این اصطلاح در قرآ 
- عبد و عبادت ، بنده و بندگی35458 سرفصلهای قرآنی
«عبادت» از ریشه «عبد» به معناى نهایت خضوع و تذلّل است. و چون عبادت بالاترین مراتب خضوع است، پس لایق نیست، مگر براى كسی كه اعلى مراتب وجود و كمال و اعظم مراتب نعمتها 
- عجله ، شتابزدگی ، عاجله7598 سرفصلهای قرآنی
عجله یا شتابزدگی از رفتارهایی است که - جز برخی موارد خاص - به عنوان یک ویژگی منفی برای انسانها به شمار میآید و در آیات و روایات و نیز در دانش اخلاق اسلامی این موضوع مورد بررسی و گفتگو قرار گرفته 
- غرور6430 سرفصلهای قرآنی
واژهی «غرور» در كلمات عرب بویژه در آيات قرآن و روايات به كار رفته و در گفتوگوهاى روزمرّه فارسى زبانان نيز كم و بيش در همان معانى اصلى يا لوازم آن به كار میرود. «غَرور»(به فتح غین) و «غُرور»(به 
- فضل ، فضیلت ، برتری21010 سرفصلهای قرآنی
یکی از واژههای پرکاربرد در قرآن کریم واژهی «فضل» است که در لغت به معنای زیاده از حد میانه است و به هر بخششی که دادن آن واجب نیست، «فضل» 
- فقر ، عیلة ، مسکنة، املاق ، تنگدستی ، نیازمندی11770 سرفصلهای قرآنی
واژههای برگرفته از ریشههای «فقر»، «عیله»، و «املاق» با اینکه معنای نسبتاً مترادف و نزدیک به هم دارند و تمام آنها به معنای نداری و نیازمندی میباشند، ولی در برخی منابع، تفاوتهایی بین این واژهها 
- فکر ، تفکّر6435 سرفصلهای قرآنی
«فکر»، نیرویی است که «علم» را به سوی «معلوم» میبرد. و «تفكّر» كوشش و جولان نيروی فکر به اقتضاى عقل و خرد است؛ اين نيروی تفکر ويژهٔ انسان است. تفكّر يا انديشه تنها د 
- قربان ، قربانی ، عید قربان ، عید اضحی5870 سرفصلهای قرآنی
واژه «قربان» به هر چیزی گفته میشود که برای نزدیکشدن به یک فرد تقدیم میشود، اما بیشتر در ارتباط با «ذبح» و قربانیکردن حیوانات مورد استفاده قرار میگیرد که در همین 
- قساوت ، سنگدلی3711 سرفصلهای قرآنی
«قساوت» از ریشه «قَسَوَ» در لغت به معنای غلظت، شدّت و صلابت است. و «قسوة» به معنای رفتن نرمى و دلسوزی از دلها است. «قساوت قلب»، یا همان «سنگدلی»، گاهی در رابطه بین انسان و خدا است که در این صورت 
- قسم ، حلف ، سوگند20804 سرفصلهای قرآنی
واژههای «قسم» و «حلف» در زبان عربی مترادف کلمه «سوگند» در زبان فارسی میباشد که عبارت از ادعا، اقرار و اعترافی است که شخص خدا، بزرگ و یا هرچیز مورد علاقهاش را شاهد میگیرد تا درستی گفتار خود را 
- کید ، حیله ، مکر ، خدعه ، فریب15533 سرفصلهای قرآنی
واژههایی از ریشههای «مکر»، «کید»، «حیله» و «خدعه» که با وجود برخی تفاوتها تا اندازهای به یک معنا هستند، چندین و چند بار در قرآن کریم 
- لعن، سبّ، فحش، توهین، دشنام، نفرین15374 سرفصلهای قرآنی
«لعن» در لغت به معنای راندن و دور کردن از خوبی به همراه غضب است. لعن اگر از طرف خداوند باشد، در آخرت به معنای عقوبت و مجازات و در دنیا به معنای بستهشدن راه رحمت و توفیق الهی است. و اگر لعن از طرف 
- لهو و لعب11232 سرفصلهای قرآنی
واژگان «لهو» و «لعب» در کنار یکدیگر، در شش سوره از قرآن کریم آمده که در چهار مورد واژۀ «لعب» مقدّم بر «لهو» شده و در دو جای دیگر کلمه «لهو 
- مَلَک ، ملائکة ، فرشته ، فرشتگان23516 سرفصلهای قرآنی
كلمۀ "ملائكه" جمع "ملك" - به فتحه لام- به معنای موجوداتى است که مخلوق و واسطۀ بين خدا و بين عالم مشهوداند. قرآن کریم کارهای فراوانی را برای فرشتگان برشمرده است. وساط 
- مباهله2555 سرفصلهای قرآنی
«مباهله» يعنى نفرين كردن يکديگر با این هدف که هر كس بر باطل است مورد غضب الاهى قرار گيرد، و آنكس كه بر حق است شناخته شود و بدين گونه حق ا 
- محرومیت ، حرمان2442 سرفصلهای قرآنی
«محرومیت» در لغت به معنای بیبهره بودن و نصیب نداشتن است. آنچه در تعالیم دینی آمده این است که خدای متعال رحمتش آنچنان گسترده است که شامل تمام انسانها و تمام موجودات میشود: « نشوز 3777 اصطلاحات فقهی - اصولی«نشوز» یک اصطلاح فقهی و حقوقی در ارتباط با حقوق و وظایف زناشویی بین زن و شوهر است؛ لذا «ناشز» و «ناشزه» به مرد يا زنى گفته مىشود كه حقوق 
- نصر ، غلبه ، فتح ، کمک ، پیروزی26028 سرفصلهای قرآنی
«نصر» و «فتح» واژههایی قرآنی میباشند که خود این واژهها و نیز مشتقات آن، فراوان در قرآن به کار رفته و دو سوره پر محتوا نیز به همین نامها اختصاص یافته است. البته قرآن، از ریشههای دیگری 
- نماز جمعه
- والدین ، پدر ، مادر ، آباء ، أمهات25313 سرفصلهای قرآنی
پدر و مادر از مهمترین افرادی هستند که بر گردن انسانها حق داشته و در تمام مکاتب الهی و به ویژه دین مقدس اسلام بر احترام به والدین و مراقبت از آنان تأکید شده و توصیه شده که جز در مواردی مانند شرک ب 
- ولایت، ولی ، مولی ، تولیت19941 سرفصلهای قرآنی
«ولايت» از ريشه لغوی «وَلِىَ» میباشد که دارای معانی گوناگونی بوده و در هر سخن، باید معنای آن را با قرائن و شواهد پیرامونی به دست آورد. ولایت در درجات مختلفی ردهبندی میشود و از ولایت خداو طبقه بندی موضوعیموضوعات جانبیپرسش های اتفاقی- 
        										                
                
                
	
ولایت و ولایت پذیری چه تفاوتی با سلطنت و پادشاهی دارد؟
					18977 گستره عمل ولی فقیه 1387/12/21بین نظام ولایی و حکومت اسلامی با نظام و حکومت پادشاهی فرق های اساسی وجود دارد که این فرق ها در چند محور قابل بررسی است:الف. در مشروعیت: مشروعیت نظام های ولایی، مستند به خداوند متعال، است، اما در نظام های پادشاهی، مبنا و مستند مشروعیت، سنن اقوام و ...
- 
        										                
                
                
	
با توجه به مبنای آیت الله خامنه ای (دام عزه)، در اثبات اول ماه با چشم مسلح، تکلیف مقلدین حضرت امام در این باره چیست؟
					25495 رؤیت هلال و یوم الشک 1388/07/16با توجه به این که یکی از شرائط مرجع تقلید در فقه شیعه، "زنده بودن"، شخص مرجع است، اگر مرجع تقلید وفات یافت، انسان باید برای بقاء بر تقلید میت، به مجتهد زنده رجوع کند و در صورتی که ایشان اجازه دهد می تواند بر تقلید ایشان باقی بماند. ...
- 
        										                
                
                
	
دارالموادعه چیست و آیا در زمان پیامبر(ص) چنین چیزی مطرح بود؟
					11224 رفتار با غیر مسلمانان 1391/02/12دار الموادعه به سرزمین یا کشورى گفته مىشود که مردم آن، با دولت اسلامی(دار الاسلام) قرارداد متارکه موقت جنگ برقرار کرده باشند و طرفین به آن متعهد بوده باشند. بنابر این، در اصطلاح فقهى موادعه نوعى قرارداد امان موقت است که بر اساس متارکه جنگ بین
- 
        										                
                
                
	
در قرآن کریم از پیامبری به نام یسع یاد شده است. اطلاعاتی در مورد ایشان میخواستم؟
					9340 پیامبران 1397/07/19«یسع» نام یکی از معدود پیامبرانی است که نامش در قرآن کریم و در کنار نام پیامبران بزرگی؛ مانند اسماعیل آمده است: «وَ اذْکُرْ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ ذَا الْکِفْلِ وَ کُلٌّ مِنَ الْأَخْیارِ»؛[1] و به یاد بیاور «اسماعیل» و «یسع» و «ذا الکفل» ...
- 
        										                
                
                
	
داستان گرفتن مشک آب از دست همسر شهید توسط امام علی(ع) و مهربانی به فرزندان یتیمش در کدام منبع تاریخی و روایی ذکر شده است؟
					17514 رفتار امام علی ع 1393/06/16نگهداری و مراقبت یتیم از جمله اموری است که عقل و شرع بر تأیید آن صحه گذارده و انسان را به چنین اعمالی ترغیب میکنند. امام علی(ع) به عنوان بزرگترین صحابی پیامبر خدا(ص) و امام اول شیعیان، از جمله افرادی است که این امر مهم را بسیار مراقبت ...
- 
        										                
                
                
	
چرا خود خداوند برای هدایت بشر نیامد؟ چه نیازی به پیامبر بود؟
					12998 ضرورت بعثت پیامبران 1394/04/03یک بیان ساده و در عین حال دقیق این پرسش را میتوان از سخن امام صادق(ع) بهدست آورد. آنحضرت در جواب کسی که از چگونگی اثبات نبوت پرسیده بود، فرمودند: زمانی که ثابت کردیم که همانا برای ما خالق و صانعی متعالی وجود دارد و این صانع حکیم ...
- 
        										                
                
                
	
آیا اتانول که از انواع الکلها است پاک و خوردن آن حلال است؟
					134946 حکم الکل 1386/05/28الکلها به دو دسته کلى تقسیم میشوند: یکى الکلى که از طریق صنایع نفت و پتروشیمى به دست میآید و دیگری الکلى که از تقطیر بخارات شراب، حاصل میشود. و چون اتانول از جمله الکلهای صنعتی است، مطالب مربوط به الکل صنعتی را مورد بررسی قرار میدهیم.
- 
        										                
                
                
	
چگونه باید راز سلامت جسمی را جست و جو کرد؟
					14307 نظافت شخصی 1388/12/10قانون طبیعت که از جانب خداوند وضع شده، چنین مقرر نموده که هیچ یک از انسان ها در این دنیا باقی نمانند و به دلایل مختلفی که یکی از آنها، از دست دادن سلامت جسمی است، آن را ترک نموده، به سرای باقی بشتابند.
- 
        										                
                
                
	
معنای دقیق تمسخر چیست؟ آیا کاریکاتور هم مصداق تمسخر است؟
					46295 استهزاء و تمسخر 1390/08/15بیشتر واژه شناسان و مفسران قرآن، تمسخر و استهزا را هم معنا می دانند. معنای این واژه آن است که کسی را تحقیر کنند و شأن و منزلت او را پایین آورند. و یا یکی از مبانی، اصول و آموزه های انسانی و دینی ...
- 
        										                
                
                
	
۱. آیا در شبهای قدر ترجمه قرآن را میتوان بر بالای سر گرفت یا نه؟ ۲. آیا اگر کسی از سه شب قدر فقط یک شب را بیدار بماند و عبادت کند، ولی دو شب دیگر را نتواند بیدار بماند و عبادت کند. آیا گناه کرده است؟
					8364 بیشتر بدانیم 1392/09/091. ترجمه قرآن در حکم قرآن نیست تا در شبهای قدر برای انجام اعمال مخصوصی که سفارش به قرار دادن قرآن بالای سر شده، از آن استفاده کنیم و آنرا بالای سر بگذاریم، ولی اگر متن عربی و ترجمه با هم باشد ایرادی ندارد و میتوان برای انجام ...
 پربازدیدترین ها- 
        										                
                
                
	
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
					894347 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
- 
        										                
                
                
	
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
					803005 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
- 
        										                
                
                
	
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
					770675 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
- 
        										                
                
                
	
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
					690110 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
- 
        										                
                
                
	
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
					663626 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
- 
        										                
                
                
	
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
					651108 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
- 
        										                
                
                
	
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
					607022 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
- 
        										                
                
                
	
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
					592317 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
- 
        										                
                
                
	
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
					581320 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
- 
        										                
                
                
	
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
					567695 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
 
- برده ، کنیز ، بردهداری


















 
  
 