اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
- آسیه ، همسر فرعون
-
اسطوره ، اساطیر
2338 سرفصلهای قرآنی
واژهی«اساطير» در لغت به معناى سخنان باطل و احاديث خرافى، و مفرد آن «اسطوره» است. اسطوره امّا در اصطلاح، به افسانههاى بدون حقيقت كه از گذشتگان نقل و در كتابها ثبت و ضبط شده است، گفته میشود. به
-
اطاعت
13093 سرفصلهای قرآنی
در فرهنگ قرآنی اطاعت به معنای پيروىنمودن از اوامر و نواهى خداوند است.
اطاعت ظاهری گاه حتی بدون قصد قربت نیز امکانپذیر است، اما مراد از «امتثال» که در اصول ف
-
انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
43038 سرفصلهای قرآنی
از نگاه قرآن، انسان موجودى آفریدهشده از خاک است كه خلیفه خدا در زمین قرار گرفته و از يکسو فطرتى الهى و از سوى ديگر، طبيعتى مادى دارد. عامل تفسیر قرآن ، مفسران و دانش تفسیر
8099 سرفصلهای قرآنیواژهی «تفسير» در لغت عرب يا از «فسر» گرفته شده که برخی آن را اشتقاق و قلبی از ریشه «سفر» میدانند.
تفسیر با واژههایی مانند «ابانه، تبيين، تقلید ، پیروی
5065 سرفصلهای قرآنی«تقلید» در اصطلاح یعنی پیروی کردن از کسی بدون درخواست دلیل. تقلید از جمله موضوعات نسبی است که به حسب شرایط؛ گاه خوب و گاه بد به حساب میآید. قرآن كریم نیز به روشنی ا
- توسل ، وسیله
6324 سرفصلهای قرآنی«توسل» از نظر لغتشناسان عبارت است از: هر چیزی که انسان برای دستیابی به هدف خویش، با میل و رغبت به آن متوسل شود. برخی هم گفتهاند: توسّل عبارت است از:شفاعت کردن در
- تین ، انجیر
2246 سرفصلهای قرآنی«تین» در لغت به معنای «انجیر»نوعی میوه است. این واژه در قرآن كریم نام نود و پنجمین سوره این کتاب مقدس نیز قرار گرفته است که در آن سوره، خد
- جمیل ، جمال ، زیبا ، زیبایی
- جنگ تبوک ، تبوک
5186 سرفصلهای قرآنیتبوک نام منطقهای در نوار مرزى حجاز و شام است. این منطقه دورترين نقطهاى بود كه پيامبر خدا(ص) در غزوات خود به آنجا گام نهاد. تبوک در اصل نام قلعهی محكم و بلندى بو
- جنگ حنین
2216 سرفصلهای قرآنیجنگ حنین، در شوال سال هشتم هجری، در منطقهای به نام «حنین» در نزدیکی مکه، برای مقابله با شورش قبایل «هوازن» و «ثقیف» رخ داد.پس از فتح مکه در سال هشتم هجری، به جهل ، نادانی
6366 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- حدیبیه ، صلح حدیبیه
2499 سرفصلهای قرآنیپیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. هنگامی که آنان به منطقهی حُدیبیّه رسیدند، حیاء ، شرم، خجالت
- دنیا
21267 سرفصلهای قرآنیواژهی «دنیا» مؤنث «ادنی»، که اگر از ریشهی «دنی» باشد به معنای پست، و اگر از ریشهی «دنو» باشد به معنای نزدیکتر است. این واژه در قرآن كریم در قالب صفت آمده است؛ ما
- زنا ، روابط نامشروع
- سعادت ، خوشبختی
5087 سرفصلهای قرآنیسعادت واقعی عبارت است از رسیدن همهجانبه به تمام كمالات و لذات حقیقی، بهطوری كه بیشترین كمالات و لذتهای فطرى و طبيعى به دست آید. از این رو خوشبخت و سعادتمند واقع
- شقاوت ، بدبختی
4344 سرفصلهای قرآنی«شقاوت» از ماده «شقو» به معناى فراهم بودن اسباب گرفتارى، مجازات و بلا است.شقاوت در مقابل سعادت بوده و عبارت است از نداشتن خیرات جسمانی و ر
- شیعه
9633 سرفصلهای قرآنیواژهی«شیعه» در لغت به معنای«پیرو»،«یاور» و «دین یکسان داشتن» آمده است.
این واژه در اصطلاح مسلمانان اما، وابستگی ویژهای به پیروان طلا، نقره، زیورآلات، فلزات و سنگهای قیمتی
10627 سرفصلهای قرآنیطلا و نقره از فلزات پر ارزشی هستند که هم جنبهی مالی و سرمایهای دارند، و هم جنبهی تزیینی به خصوص برای بانوان، زیرا استفاده از طلا برای مردان مجاز نیست. طلای خالص به رنگ زرد و آلیاژهای آن با رنگ
- عرف
1996 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- عفت ، عفیف
5006 سرفصلهای قرآنی«عفت» به معنای پاکدامنی و عفیف یعنی پاکدامن. عفت از ویژگیهای انسانهای مؤمن است.
- غفور ، غفار ، غفران ، بخشش
26702 سرفصلهای قرآنی«غفران» به معنای محو کردن و از بین بردن اثر چیزها و کارها است. «غفور» به کسی گفته میشود که آثار کارهای بد را از بین میبرد. به خدا نیز غفور گفته میشود؛ زیرا بر غیب و شهادت ، عالم غیب
15587 سرفصلهای قرآنی«غیب» به معنای پوشیدهبودن چیزی از حواس و ادراک، و «شهادت» به معنای آشکار بودن آن است. البته یک چیز ممکن است برای کسی غیب و برای کس دیگری مشهود و ظاهر باشد. این امر وابسته به حدود وجودی آن شخص و اح
- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
12887 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- فسق ، فاسق
8961 سرفصلهای قرآنیواژهی «فاسق» از ریشهی «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون خرما میباشد. و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدودهی شرع خارج شود «فاسق» میگویند.
به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از
- فطرت ، فاطر
- قدرت ، قوت ، طاقت ، توان ، وُسع
22332 سرفصلهای قرآنی«قدرت»، به معنای توانایی موجودات در انجام کارها است. خدای متعال نیز از اینرو که به انجام هر کاری توانا بوده و هیچگونه ناتوانی و عجز در او وجود ندارد، قادر خوانده میشود و در حقیقت، قادر مطلق تن
- گریه ، اشک ، بکاء ، دمع
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
4709 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- لوم ، تعییر ، سرزنش
3171 سرفصلهای قرآنی«لوم» به معنای سرزنش و نکوهش، از واژههای مورد استفاده در قرآن کریم میباشد. این واژه درجایی صفت مسخ
- مکه ، فتح مکه
6783 سرفصلهای قرآنیمکه از مقدسترین شهرهای اسلامی است که در سرزمین حجاز و کشور کنونی عربستان واقع شده است. نفس ، روح
37657 سرفصلهای قرآنی«نفس» هم به معنای «خود» استفاده شده و هم به نوعی مترادف و یا مرتبط با «روح» در نظر گرفته میشود. حقیقت «روح» چیزی است که به تصریح قرآن کریم در آیه 85 سوره اسراء
- همجنسگرایی، لواط، مساحقه
10695 سرفصلهای قرآنیواژهی «لواط» از ماده «لوط» به معنای «لصوق» (اتصال و چسبيدن) است، و در اصطلاح فقهی، تحقّق آن، با داخل کردن تمام حشفه(سر آلت) مرد در دُبر (عقب) مرد دیگر صورت میگیرد.
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
چرا مواد خوراکی که یک روز قبل از ابتدای سال خمسی خریده میشود باید خمس آن پرداخت شود؟
47366 بیشتر بدانیم 1390/07/16هر شخص، در طول سال خمسی، هر آنچه از درآمدش را که مطابق شأن و بدون اسراف در مؤونۀ زندگی از جمله خریدن مواد خوراکی برای خانواده خرج کند، خمس ندارد ولی اگر مقداری از این مواد خوراکی در انتهای سال خمسی اضافه بیاید باید خمس آن پرداخت شود، اگر ...
-
چگونه افکار و تخیلات شهوانی را از خود دور کنیم؟
204357 درمان رذائل اخلاقی 1391/10/26افکار شیطانی در ذهن هر کسی خطور می کند، اما انسان باید برای این افکار جایگزینی پیدا نماید و آن را به سمت خوبی ها ببرد تا استمرار پیدا نکرده و موجب اعمال ناپسند و گناه نشود. می توان با پرکردن اوقات فراغت توکل، توسل، خواندن دعاهای وارده از معصومین ...
-
آیا در صیغه موقت یک روزه نیز زن باید عده نگهدارد؟
40326 عده 1388/05/19اگر عمل آمیزش انجام گیرد، زن باید عده نگه دارد، حتی اگر صیغه به کمتر از مدتی باشد که در سؤال ذکر شد و اگر آمیزشی صورت نگرفته عده ندارد حتی اگر مدت طولانی را در عقد موقت ...
-
آیا این عبارت که به امام علی(ع) نسبت داده میشود، مستندی دارد: «خداوند دو چیز را بسیار عظیم خلق کرد؛ یکی آسمان و عظیمتر از آن انسان را»؟
6261 درایه الحدیث 1397/02/08در دیوان منسوب به امام علی(ع) درباره حقیقت انسان شعری وجود دارد که بر عظمت و گرامیداشت آفرینش انسان نسبت به موجودات دیگر دلالت دارد: « أتَزعُمُ[1] أنَّکَ جِرمٌ صَغیر *** وَ فِیکَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَکْبَر».[2] یعنی: فکر میکنى تو ...
-
اگر تناسب جمعیت شیعیان در جامعهای رو به کاهش باشد، اگر شیعهای ازدواج نکند؛ و یا عمدا بچهدار نشود، آیا مرتکب گناه شده است؟
2463 1402/09/22نخست باید گفت؛ از آنجا که خداوند انسان را مختار آفرید، این انسان مختار با اختیار خود میتواند مسیر زندگی خود را تعیین کند. بنابر این، اگر انسان احکام و دستورات دینی را در مسیر زندگی به کار بندد، به یقین میتواند فرزندان خوب و سالم تربیت ...
-
حکم استفاده غیر قانونی از امکانات کشورهای غیر اسلامی چیست؟ به عنوان نمونه، اگر پیرو گزارش دروغی که فرد داده، اقامتگاهی در اختیارش قرار گیرد، آیا نمازش در آنجا صحیح است؟
5138 1398/02/02در فرض سؤال، عمل بر خلاف قوانین مربوطه جایز نیست، پس اگر طبق مقررات آن کشور، برگرداندن مبالغ دریافتی لازم باشد، باید آن مبالغ را برگرداند و در مورد نمازهای خوانده شده، برخی از فقها[1] قضای آنها را - بنابر احتیاط - لازم دانسته
-
آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
8000 گوناگون 1393/02/25بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمیدانند، اما برخی از مراجع[1] در اینباره میگویند، اگر اینگونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارىهای تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
-
آیا در تفسیر کشف الاسرار خواجه عبد الله انصاری، مطلبی در مورد تحریف قرآن نوشته شده است؟
13249 شیعه و قرآن 1389/06/30در تفسیر "کشف الاسرار" که با الهام از تفسیر خواجه عبد الله انصاری نگاشته شده است، مواردی وجود دارد که نشان از اعتقاد ایشان به عدم تحریف قرآن دارد. ...
-
برای برطرف کردن نفاق چکار باید کرد؟
17752 گناه و رذائل اخلاقی 1392/05/17نفاق و دورویى صفتى است بسیار قبیح و زشت که انسان شرافتمند هیچگاه متصف به آن نیست؛ چرا که مایه رسوایى و سرافکندگی در این عالم پیش نزدیکان و آشنایان، و ذلت و عذاب دردناک در آخرت است.[1] نفاق یک بیماری روحی است و ...
-
از نظر اسلام؛ آسمان دارای چه ویژگیهایی است و بر زمین چه برتری دارد؟
19329 آسمان و زمین 1393/04/30با اینکه آسمان و زمین از نشانههاى عظمت پروردگار و قدرت او هستند، اما در قرآن کریم ویژگیهایی برای آسمان و نیز تأثیرات و برکات مادی و معنوی آن بر زمین ذکر شده است، که نشانگر جایگاه بلند آسمان و برتری و فضیلت آن بر زمین است. برخی ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
894615 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
803603 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
771710 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
690720 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
664023 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
651286 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
607502 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
594695 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
581454 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا میتوان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
569256 وضو، اذان و نماز 1388/11/13برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب میدانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه میفرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده میشود) اذان و ...
- توسل ، وسیله
