اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
استحباب ، مستحب
4264 سرفصلهای قرآنی
استحباب در لغت به معنای دوست داشتن و برتریدادن یک چیز بر چیز دیگر است و در قرآن کریم نیز به همین معنا آمده است؛ اما در فقه، به عنوان یکی
-
اطلاعات ، جاسوسی
1710 سرفصلهای قرآنی
«جاسوس»، از مادهی «جسّ»، در لغت به معنای تفتیش و باخبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیاء و کارهای مردم، همراه با دقت و ظرافت خاص است. و غالباً نیز در شر و بدی استعمال میشود؛ به همین دلیل
-
اکراه ، اجبار
4203 سرفصلهای قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
امانت ، امین
5446 اصطلاحات فقهی - اصولی
یکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع بصیر (از صفات پروردگار)
9838 سرفصلهای قرآنیواژهی «بصیر» به معنای بسیار «بینا» یک واژهی قرآنی و یکی از اسمای حسنا و صفات ذاتی الهی است که در قرآن فراوان به کار رفته است. بصیر در مو
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه
3738 سرفصلهای قرآنیانسانها اعم از مرد و زن در پنجاه سال دوم عمر خود و بنابر برخی تعریفها بعد از گذراندن حدود 65 سال از زندگی خود به سن پیری میرسند. از این
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
44651 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
21899 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حروف مقطعه
3913 سرفصلهای قرآنیدر ابتدای 29 سوره از سورههای قرآن، یک یا چند حرف از حروف الفبا وجود دارد، که مجموعاً 78 حرف است که با حذف مکررات 14 حرف میشود؛ یعنی نصف حروف هجاء عربی که مجموعا 28
- حوزه ، حوزه علمیه ، طلبه ، روحانیت
5530 سرفصلهای قرآنیحوزه علمیه اصطلاحا به جایی گفته میشود که طلاب علوم دینی در آن به تحصیل علوم دینی و اسلامی اشتغال دارند. حوزه علمیه سابقهی بیش از هزار ساله دارد. حوزههای علمیه در
- خنده ، لبخند ، ضحک ، تبسم
3369 سرفصلهای قرآنیمادهی «ضحک» و مشتقات آن که به معنای خنده بوده و 9 مرتبه در قرآن بیان شده است. آنچه از مجموع متون خودکشی ، انتحار
3998 سرفصلهای قرآنیحیات و زندگی، هدیهی ارزشمندی است که از طرف پروردگار به انسان داده شده است. این هدیه، در واقع فرصتی است که انسان با کمک آن بتواند به بالا
- دحو الارض
1670 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشها، روز بیست و پنجم ذیقعده، همزمان با آغاز دحوالارض است. «دَحو» به معنای بسط و گسترش است. بعضی نیز آنرا به معنای تکاندادن چیزی از محل اصلیاش تفسیر کردهاند.
منظور از
- دین ، مذهب ، یوم الدین
17497 سرفصلهای قرآنیگرچه «دين» در معنای عام آن به معنای هرنوع عقیده است، مانند آنجا که گفته میشود: «لکم دینکم و لی دین»، اما دین واقعی به معنای مجموعهای از عقايد، اخلاق، قوانين و مقررات اجرايی است كه خداوند آنرا ب
- راهب ، رهبانیت
3489 سرفصلهای قرآنیرهبانیت به معنای کنارهگیری از مردم و گوشهنشینی است، و راهب به کسی گفته میشود که از مردم دوری کرده و کنج عزلت اختیار کند. رهبانیت از آموزههای مسیحیت تحریف شده است که مفاسد زیادی را به دنبال دارد
- زکات
- ساره
2106 سرفصلهای قرآنیساره دخترخاله و همسر اول حضرت ابراهیم(ع) و دختر لاحج نبی(ع) بود. سخنچینی ، نمیمه
1950 سرفصلهای قرآنی«نميمه» در لغت؛ به معناى صداى آهستهاى است كه از حركت چيزى يا از برخورد پاى انسان به زمين هنگام راهرفتن بر میخيزد. و از آنجا كه افراد س
- سرقت ، دزدی
4100 سرفصلهای قرآنیسرقت و دزدی از گناهان بزرگی است که هم عقل آن را زشت میداند و از این رو در تمام جوامع به عنوان یک جرم شناخته میشود و در شرع نیز علاوه بر
- شک ، تردید ، ریب ، ریبه
- شهاب ، شهاب سنگ
2599 سرفصلهای قرآنیآنچه در گذشته و امروز به عنوان «شهاب» شناخته میشود، سنگهای سرگردان در آسمان است که بر اثر سرعت و اصطکاک، به صورت ستارهای که با سرعت در حال حرکت است، مشاهده میشوند. در آیات متعددی از ظلمات ، تاریکیها ، ظلمت
4938 سرفصلهای قرآنیظلمت در مقابل نور و جمع آن ظلمات و ظُلَم است؛ یعنی تاریکی.
در فرهنگ قرآن از اموری مانند عبرت
2157 سرفصلهای قرآنییکی از واژههای کلیدی قرآن کریم جهت پندآموزی و تفکر و علم ، دانش بشری
- علیم ، علم خدا
31270 سرفصلهای قرآنی«علیم» صفت مشبه و به معنای عالم است. علم الهى داراى سه مرتبه است:علم به ذات، علم به اشیای دیگر قبل از ایجاد آنها، و علم به اشیاى دیگر پس از ایجاد آنها.
علم
- غلو ، غالی ، غلات
4117 سرفصلهای قرآنی«غلو» در لغت به معنای زیادت و بلند شدن میباشد؛ به عبارت دیگر، غلو تجاوز کردن از حد و اندازه است. و به تعبیری بهتر تجاوز کردن و یا فراتر گذاشتن از اندازه و جایگاه در هر چیز، غلو است.
خداوند
- قصاص
- کودک ، طفل ، نوزاد
15358 سرفصلهای قرآنیبه فرزندان انسانها از زمان تولد تا سن بلوغ، کودک اطلاق میشود که معادل آن در زبان عربی طفل است. در آموزههای دین اسلام؛ چون کودکان هنوز به سن تکلیف نرسدهاند؛ لذا ا
- محبت ، دوستی ، دوست
14550 سرفصلهای قرآنی«محبت» یکی از واژههای کلیدی قرآن کریم است، به گونهای که خدای مهربان در آیات مختلف، محبت و دوستی خود را نسبت به مسجد
- مقابله به مثل
3259 سرفصلهای قرآنی«مقابله به مثل» در لغت؛ به معنای تلافی کردن، رفتار همسان در پاسخ به رفتار دیگری، و ... آمده است.
مقابله به مثل يا اصل تقابل در تاريخ ج
- مکه ، فتح مکه
6535 سرفصلهای قرآنیمکه از مقدسترین شهرهای اسلامی است که در سرزمین حجاز و کشور کنونی عربستان واقع شده است. منت
5432 سرفصلهای قرآنیشايد در ابتدا چنین تصور شود که تعبیر «منت» تعبیری است که در همه جا بار منفی داشته و رفتاری نامناسب ارزیابی شود؛ اما هنگامى كه به ريشهی اصلى لغت «منت» باز میگرديم حقیقت این تعبیر كاملا روشن میشو
- وسواس ، وسوسه
6487 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- هاجر
2680 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشهای تاریخی حضرت ابراهیم(ع) پس از تبعید از سوی نمرود و هنگام ورود به مصر، همسرش ساره را
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
بر اساس نظریه شیعه چگونه امام در همه جا حضور دارد؟
14471 دانش، مقام و توانایی های معصومان 1387/01/29امام جانشین پیامبر(ص) است، و وظایفی که بر عهده پیامبر(ص) است (بجز در یافت وحی) بر عهده امام است. همان گونه که پیامبر(ص) برای انجام وظایف خود نیازی به حضور فیزیکی در تمام نقطات و مکان ها ندارد؛ اجرای تکالیف امامت نیز به حضور فیزیکی امام در تمام ...
-
آیا از نظر اسلام، گناه یک قاتل یا متجاوز کافر، با مسلمان شدن او بخشیده میشود؟
17157 کافر 1385/12/24در اسلام، راجع به افراد کافری که این دین را اختیار میکنند قوانینی مطرح شده است. از جمله اینکه اگر در زمان کفر حقی از حقوق خداوند را ضایع نموده باشد؛ مانند اینکه عبادت واجب را انجام نداده، یا گناهانی را مرتکب شده باشد، از طرف خداوند مورد ...
-
یکی از شرایط برهان آن است که مقدمات آن دائمی باشند. در این زمینه توضیح دهید.
5489 کلیات 1395/07/27علمای منطق در تعریف برهان میگویند: برهان، قیاسی است که از یقینیات تشکیل شده است.[1] مقصود از یقین در اینجا یقین به معنی الاخص است؛ و در تعریف یقین به معنی الاخص میگویند: یقین اعتقادی جزمی است که نه قابل نقض باشد و نه ...
-
آیا خوردن غذاها و نانهایی که زن حائض آنرا خمیر کرده و بعد پخته، اشکال دارد؟
37049 حیض و نفاس 1392/03/28مقدمتاً باید گفت؛ پیش از اسلام در میان بشر این ذهنیت وجود داشت که عادت ماهانه بانوان نوعى پلیدى و نقص است و به همین دلیل، نباید با آنها معاشرت داشت و در همین راستا زنان در ایام عادت مانند یک شىء پلید در گوشهاى محبوس بودهاند و ...
-
اگر پدر به فرزندش دستور دهد که نماز شب بخواند، آیا خواندن نماز شب بر فرزند، واجب خواهد شد؟
10781 گوناگون 1396/03/21به لحاظ شرعی اطاعت از دستورات پدر و مادر واجب نیست، مگر به گونهای باشد که اطاعت نکردن، موجب آزارشان شود، و بر فرض آزار نیز اگر دستورشان به چیزی باشد که فرزند با اطاعت از آنها به دچار سختی و مشقت شود، میتواند اطاعت نکند. بر این ...
-
مگر خداوند در دنیا کار بدی انجام داده که بر اساس روایتی در روز قیامت از فقرا عذرخواهی میکند؟!
13399 حدیث 1396/04/08خدای مهربان به آن اندازه نعمت و برکت در زمین قرار داده که تمام انسانها بتوانند در دنیا زندگی شرافتمندانهای داشته باشند، اما گروهی از مردم به هر دلیلی از جمله برداشتهای بیش از حد مترفین و قدرتمندان، اسرافها و ... نتوانستهاند به سهم خود از نعمتهای دنیا ...
-
آیا بلال حبشی ازدواج کرده بود، و فرزندانی داشت؟
15463 تاريخ بزرگان 1388/02/21گزارشهای تاریخی، همسران متعددی را برای بلال بن رباح اعلام میکنند، از آن جمله آنکه ایشان با بانویی از قبیلهی بنیزهره ازدواج کرد.[1]همچنین گروهی از قبیلهی بنیکنانه (و یا فرزندان ابیبکیر)[2] نزد رسول خدا(ص) آمدند و درخواست نمودند که یکی از خواهرانشان را ...
-
ماجرای یکی از صحابیان شهیدی که زنبورها مانع مثلهشدن او توسط دشمن شدند، چه بود؟
10569 تاريخ بزرگان 1386/09/20صحابه ای که بدنش از سوی زنبورها مورد حمایت، قرار گرفته و حفاظت شده، نامش عاصم بن ثابت انصاری، پسر ابی افلح یا ابن افلح، معروف به "حمی دبر"، است. هنگامی که عاصم در جنگ "ذات الرجیع" به دست هذیل - یکی از دشمنان - ...
-
شیوههای مبارزه امام رضا(ع) با افکار منحرف چگونه بود؟
13159 امام رضا ع 1392/07/30در دوران امام رضا(ع) فرهنگ و معارف شیعی به شکل کامل و گستردهای در میان پیروان این مکتب روشن شده بود؛ زیرا از زمان امام باقر(ع) به بعد و نیز توسط امام صادق و امام کاظم(ع) شمار فراوانی از شیعیان چنان پرورش یافتند که هر کدام استوانهای در ...
-
آیا یک مرد که به همسرش مهریه بدهکار است،می تواند هر سال مازاد عایدی خود را به عنوان بخشی از بدهی، به همسرش بپردازد؟
18478 Laws and Jurisprudence 1389/08/17دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):در صورتی که معمولا (همان گونه که در عرف امروز معمول است) زنان آن را مطالبه نکنند جزء دیونِ قابلِ کسر محسوب نمی شود.پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:مانعی ندارد که ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892829 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
798442 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
760769 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
684906 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660908 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649879 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602863 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580551 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
572324 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565537 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه