اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
استحباب ، مستحب
3154 سرفصلهای قرآنی
استحباب در لغت به معنای دوست داشتن و برتریدادن یک چیز بر چیز دیگر است و در قرآن کریم نیز به همین معنا آمده است؛ اما در فقه، به عنوان یکی
-
اطلاعات ، جاسوسی
1257 سرفصلهای قرآنی
«جاسوس»، از مادهی «جسّ»، در لغت به معنای تفتیش و باخبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیاء و کارهای مردم، همراه با دقت و ظرافت خاص است. و غالباً نیز در شر و بدی استعمال میشود؛ به همین دلیل
-
اکراه ، اجبار
3067 سرفصلهای قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
امانت ، امین
3938 اصطلاحات فقهی - اصولی
یکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع بصیر (از صفات پروردگار)
7349 سرفصلهای قرآنیواژهی «بصیر» به معنای بسیار «بینا» یک واژهی قرآنی و یکی از اسمای حسنا و صفات ذاتی الهی است که در قرآن فراوان به کار رفته است. بصیر در مو
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه
2780 سرفصلهای قرآنیانسانها اعم از مرد و زن در پنجاه سال دوم عمر خود و بنابر برخی تعریفها بعد از گذراندن حدود 65 سال از زندگی خود به سن پیری میرسند. از این
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
33595 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
16228 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حروف مقطعه
2916 سرفصلهای قرآنیدر ابتدای 29 سوره از سورههای قرآن، یک یا چند حرف از حروف الفبا وجود دارد، که مجموعاً 78 حرف است که با حذف مکررات 14 حرف میشود؛ یعنی نصف حروف هجاء عربی که مجموعا 28
- حوزه ، حوزه علمیه ، طلبه ، روحانیت
3998 سرفصلهای قرآنیحوزه علمیه اصطلاحا به جایی گفته میشود که طلاب علوم دینی در آن به تحصیل علوم دینی و اسلامی اشتغال دارند. حوزه علمیه سابقهی بیش از هزار ساله دارد. حوزههای علمیه در
- خنده ، لبخند ، ضحک ، تبسم
2404 سرفصلهای قرآنیمادهی «ضحک» و مشتقات آن که به معنای خنده بوده و 9 مرتبه در قرآن بیان شده است. آنچه از مجموع متون خودکشی ، انتحار
3125 سرفصلهای قرآنیحیات و زندگی، هدیهی ارزشمندی است که از طرف پروردگار به انسان داده شده است. این هدیه، در واقع فرصتی است که انسان با کمک آن بتواند به بالا
- دحو الارض
1237 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشها، روز بیست و پنجم ذیقعده، همزمان با آغاز دحوالارض است. «دَحو» به معنای بسط و گسترش است. بعضی نیز آنرا به معنای تکاندادن چیزی از محل اصلیاش تفسیر کردهاند.
منظور از
- دین ، مذهب ، یوم الدین
12821 سرفصلهای قرآنیگرچه «دين» در معنای عام آن به معنای هرنوع عقیده است، مانند آنجا که گفته میشود: «لکم دینکم و لی دین»، اما دین واقعی به معنای مجموعهای از عقايد، اخلاق، قوانين و مقررات اجرايی است كه خداوند آنرا ب
- راهب ، رهبانیت
2633 سرفصلهای قرآنیرهبانیت به معنای کنارهگیری از مردم و گوشهنشینی است، و راهب به کسی گفته میشود که از مردم دوری کرده و کنج عزلت اختیار کند. رهبانیت از آموزههای مسیحیت تحریف شده است که مفاسد زیادی را به دنبال دارد
- زکات
- ساره
1515 سرفصلهای قرآنیساره دخترخاله و همسر اول حضرت ابراهیم(ع) و دختر لاحج نبی(ع) بود. سخنچینی ، نمیمه
1285 سرفصلهای قرآنی«نميمه» در لغت؛ به معناى صداى آهستهاى است كه از حركت چيزى يا از برخورد پاى انسان به زمين هنگام راهرفتن بر میخيزد. و از آنجا كه افراد س
- سرقت ، دزدی
2980 سرفصلهای قرآنیسرقت و دزدی از گناهان بزرگی است که هم عقل آن را زشت میداند و از این رو در تمام جوامع به عنوان یک جرم شناخته میشود و در شرع نیز علاوه بر
- شک ، تردید ، ریب ، ریبه
- شهاب ، شهاب سنگ
1791 سرفصلهای قرآنیآنچه در گذشته و امروز به عنوان «شهاب» شناخته میشود، سنگهای سرگردان در آسمان است که بر اثر سرعت و اصطکاک، به صورت ستارهای که با سرعت در حال حرکت است، مشاهده میشوند. در آیات متعددی از ظلمات ، تاریکیها ، ظلمت
3570 سرفصلهای قرآنیظلمت در مقابل نور و جمع آن ظلمات و ظُلَم است؛ یعنی تاریکی.
در فرهنگ قرآن از اموری مانند عبرت
1609 سرفصلهای قرآنییکی از واژههای کلیدی قرآن کریم جهت پندآموزی و تفکر و علم ، دانش بشری
- علیم ، علم خدا
23297 سرفصلهای قرآنی«علیم» صفت مشبه و به معنای عالم است. علم الهى داراى سه مرتبه است:علم به ذات، علم به اشیای دیگر قبل از ایجاد آنها، و علم به اشیاى دیگر پس
- غلو ، غالی ، غلات
3146 سرفصلهای قرآنی«غلو» در لغت به معنای زیادت و بلند شدن میباشد؛ به عبارت دیگر، غلو تجاوز کردن از حد و اندازه است. و به تعبیری بهتر تجاوز کردن و یا فراتر گذاشتن از اندازه و جایگاه در هر چیز، غلو است.
خداوند
- قصاص
- کودک ، طفل ، نوزاد
11290 سرفصلهای قرآنیبه فرزندان انسانها از زمان تولد تا سن بلوغ، کودک اطلاق میشود که معادل آن در زبان عربی طفل است. در آموزههای دین اسلام؛ چون کودکان هنوز به سن تکلیف نرسدهاند؛ لذا ا
- محبت ، دوستی ، دوست
10871 سرفصلهای قرآنی«محبت» یکی از واژههای کلیدی قرآن کریم است، به گونهای که خدای مهربان در آیات مختلف، محبت و دوستی خود را نسبت به مسجد
- مقابله به مثل
2278 سرفصلهای قرآنی«مقابله به مثل» در لغت؛ به معنای تلافی کردن، رفتار همسان در پاسخ به رفتار دیگری، و ... آمده است.
مقابله به مثل يا اصل تقابل در تاريخ ج
- مکه ، فتح مکه
4930 سرفصلهای قرآنیمکه از مقدسترین شهرهای اسلامی است که در سرزمین حجاز و کشور کنونی عربستان واقع شده است. منت
3806 سرفصلهای قرآنیشايد در ابتدا چنین تصور شود که تعبیر «منت» تعبیری است که در همه جا بار منفی داشته و رفتاری نامناسب ارزیابی شود؛ اما هنگامى كه به ريشهی اصلى لغت «منت» باز میگرديم حقیقت این تعبیر كاملا روشن میشو
- وسواس ، وسوسه
4751 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- هاجر
2046 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشهای تاریخی حضرت ابراهیم(ع) پس از تبعید از سوی نمرود و هنگام ورود به مصر، همسرش ساره را
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا دوش گرفتن بعد از وضو، مبطل وضو است؟
33778 Laws and Jurisprudence 1389/07/04دوش گرفتن بعد از وضو اشکال نداشته و وضو را باطل نمی کند.و فقط وقتی که در حال وضو گرفتن هستید، باید در هنگام مسح سر و پاها، جاى مسح باید خشک باشد و اگر به قدرى تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح ...
-
آیا خداوند میتواند سنگی را به وجود بیاورد که خود قادر به بلند کردن آن نباشد؟
50009 صفات الهی 1385/06/05یکی از صفات خداوند متعال، قدرت و توانایی نامحدود و بیکران او است. این آموزه هم در فلسفه و کلام به اثبات رسیده و تبیین گردیده و هم در قرآن بارها بدان تصریح شده است.اما باور به قدرت بیکران الهی از دیرباز با پرسشها و اشکالاتی روبرو بوده است. یکی ...
-
مرتبه عالم مثال در بین سایر عوالم کجاست؟ و آیا حقیقت مادی دارد؟
32424 Philosophy of Gnosis 1389/10/29عالم مثال حد فاصل میان دنیا و آخرت است، در واقع این عالم هم مراتبی از عوالم ممکن است که مرتبه آن بعد از دنیا و قبل از آخرت و قیامت است. این عالم مادی نیست ولی برخی از خصوصیات ماده را دارد، از جمله شکل و وضع و ...
-
اگر شخص سنی بر جنازه شیعه نماز میت بخواند، کافی است؟
13480 نماز میت 1392/04/27اگر شرایط را طبق آداب مذهب تشیع رعایت کند و یا در منطقهای باشد که جنبه تقیه و اتحاد مسلمین داشته باشد، کافی است. و گرنه کفایت نمیکند و باید نماز دوباره خوانده شود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
-
آیا پرداخت نکردن خمس جز گناهان کبیره است؟
42708 گناه 1386/11/27خمس یکی از فرایض و واجبات دین اسلام است. قرآن مجید در بیان اهمیت آن، ایمان را با آن پیوند زده است و می فرماید: «بدانید آنچه را که سود می برید، یک پنجم آن، برای خدا و رسول خدا (ص) و خویشاوندان او و یتیمان ...
-
آیا خوردن باقیمانده غذای مؤمن که شفابخش است، منافاتی با رعایت بهداشت ندارد؟
28533 بیشتر بدانیم 1392/04/16پیش از بررسی این دسته از روایات توجه به دو نکته لازم است: یک. روایاتی که از امامان معصوم(ع) به ما رسیده است، در صورتی که از نظر سند و دلالت صحیح باشند، به کارگیری آنها در زندگی، آثار مثبت مادی و معنوی خوشایندی دارد؛ زیرا امامان(ع) ...
-
درباره قیام امام زمان با اسب و شمشیر توضیح دهید که آیا این صحت دارد؟ چگونه می خواهد با هواپیماهای جنگی بجنگد؟
39879 درایه الحدیث 1390/03/22با توجه به قراینی که در روایات آمده است، قیام امام زمان (عج) با اسب و شمشیر، معنای کنایی دارد و به معنای قهر و سلطه است، چنان که منظور از "من قوة و من رباط الخیل" در قرآن کریم، هر نوع سلاحی است که انسان به وسیله آن ...
-
چرا مجتهدین از اصل حجیت کلام معصوم بحث نمی کنند؟ آیا اگر عدم حجیت کلام معصوم برایشان ثابت شود اساس فقه از بین می رود؟
8772 مبانی فقهی و اصولی 1390/02/25سنت (اعم از قول و فعل و تقریر معصوم) تنها یکی از منابع استخراج احکام فقهی است، نظر معروف شیعه این است که منابع استخراج احکام، چهار چیز است: قرآن، سنت، اجماع و عقل. با توجه به این که خداوند امامت ائمه (ع) ...
-
آیا پولی که جهت پرداخت وجوه شرعی کنار گذاشته شده را میتوان با پولی دیگر عوض کرد؟
9048 مصرف خمس 1394/11/15تصرف در مالی که جهت پرداخت زکات و فطریه، کنار گذارده شده است، جایز نیست، ولی در سایر وجوهات شرعی، اشکالی ندارد. البته برخی فقها[1]میگویند، خمس هم همین حکم را دارد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
-
آیا حدیث حوض ارتداد همه صحابه را اثبات می نماید و آیا با عمل به این احادیث، موقعیت اصحابی مانند عمار و سلمان و... زیر سؤال نمی رود؟
18503 صحابه در نگاهی کلی 1387/07/25معنا و مفهوم این حدیث که در منابع متعدد اهل سنت نقل شده[1] عمومیت ندارد؛ چون چیزی از ادات و الفاظ عموم در این روایت نیامده است. از این رو این روایت هیچ دلالت بر ارتداد یا انحراف تمام صحابه ندارد؛ چنانکه با این روایت نمی ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
883535 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
750988 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
728760 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
641866 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
640715 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
637817 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576235 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
574849 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558145 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558105 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه