اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
-
استحباب ، مستحب
3911 سرفصلهای قرآنی
استحباب در لغت به معنای دوست داشتن و برتریدادن یک چیز بر چیز دیگر است و در قرآن کریم نیز به همین معنا آمده است؛ اما در فقه، به عنوان یکی
-
اطلاعات ، جاسوسی
1576 سرفصلهای قرآنی
«جاسوس»، از مادهی «جسّ»، در لغت به معنای تفتیش و باخبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیاء و کارهای مردم، همراه با دقت و ظرافت خاص است. و غالباً نیز در شر و بدی استعمال میشود؛ به همین دلیل
-
اکراه ، اجبار
3893 سرفصلهای قرآنی
«اكراه»، به معناى آن است كه كسى را به اجبار وادار به كارى كنند. بر اساس صریح قرآن در پذیرش دین، اکراه و اجباری وجود ندارد:«لا اكراه فى الد
-
امانت ، امین
5068 اصطلاحات فقهی - اصولی
یکی از آموزهها و تعالیم قرآن کریم موضوع «امانت» است. و به کسی که از امانت مردم حفاظت و نگهداری میکند «امین» و «امانتدار» گفته میشود. در منابع بصیر (از صفات پروردگار)
9150 سرفصلهای قرآنیواژهی «بصیر» به معنای بسیار «بینا» یک واژهی قرآنی و یکی از اسمای حسنا و صفات ذاتی الهی است که در قرآن فراوان به کار رفته است. بصیر در مو
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه
3496 سرفصلهای قرآنیانسانها اعم از مرد و زن در پنجاه سال دوم عمر خود و بنابر برخی تعریفها بعد از گذراندن حدود 65 سال از زندگی خود به سن پیری میرسند. از این
- چشم ، دیدن ، بینایی ، عین ، بَصَر ، رؤیت ، نَظَر
41626 سرفصلهای قرآنیواژههای «عین»، «بصر»، «نظر» و «رؤیت» و مشتقات آنهاکه معادل فارسیشان چشم و بینایی و دیدن است در قرآن فراوان به کار رفته است؛ مانند «
- حجاب ، نگاه ، چشمچرانی ، محرم و نامحرم
20237 سرفصلهای قرآنی«حجاب» در لغت به معنای پرده، حاجب و هر چیزی است که میان دو یا چند چیز دیگر حایل و فاصله میشود. البته همانگونه که مفسران و محققان گفتهاند؛ واژهی حجاب به معنای پوشش زن
- حروف مقطعه
3679 سرفصلهای قرآنیدر ابتدای 29 سوره از سورههای قرآن، یک یا چند حرف از حروف الفبا وجود دارد، که مجموعاً 78 حرف است که با حذف مکررات 14 حرف میشود؛ یعنی نصف حروف هجاء عربی که مجموعا 28
- حوزه ، حوزه علمیه ، طلبه ، روحانیت
5158 سرفصلهای قرآنیحوزه علمیه اصطلاحا به جایی گفته میشود که طلاب علوم دینی در آن به تحصیل علوم دینی و اسلامی اشتغال دارند. حوزه علمیه سابقهی بیش از هزار ساله دارد. حوزههای علمیه در
- خنده ، لبخند ، ضحک ، تبسم
3104 سرفصلهای قرآنیمادهی «ضحک» و مشتقات آن که به معنای خنده بوده و 9 مرتبه در قرآن بیان شده است. آنچه از مجموع متون خودکشی ، انتحار
3783 سرفصلهای قرآنیحیات و زندگی، هدیهی ارزشمندی است که از طرف پروردگار به انسان داده شده است. این هدیه، در واقع فرصتی است که انسان با کمک آن بتواند به بالا
- دحو الارض
1553 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشها، روز بیست و پنجم ذیقعده، همزمان با آغاز دحوالارض است. «دَحو» به معنای بسط و گسترش است. بعضی نیز آنرا به معنای تکاندادن چیزی از محل اصلیاش تفسیر کردهاند.
منظور از
- دین ، مذهب ، یوم الدین
16124 سرفصلهای قرآنیگرچه «دين» در معنای عام آن به معنای هرنوع عقیده است، مانند آنجا که گفته میشود: «لکم دینکم و لی دین»، اما دین واقعی به معنای مجموعهای از عقايد، اخلاق، قوانين و مقررات اجرايی است كه خداوند آنرا ب
- راهب ، رهبانیت
3266 سرفصلهای قرآنیرهبانیت به معنای کنارهگیری از مردم و گوشهنشینی است، و راهب به کسی گفته میشود که از مردم دوری کرده و کنج عزلت اختیار کند. رهبانیت از آموزههای مسیحیت تحریف شده است که مفاسد زیادی را به دنبال دارد
- زکات
- ساره
1950 سرفصلهای قرآنیساره دخترخاله و همسر اول حضرت ابراهیم(ع) و دختر لاحج نبی(ع) بود. سخنچینی ، نمیمه
1795 سرفصلهای قرآنی«نميمه» در لغت؛ به معناى صداى آهستهاى است كه از حركت چيزى يا از برخورد پاى انسان به زمين هنگام راهرفتن بر میخيزد. و از آنجا كه افراد س
- سرقت ، دزدی
3801 سرفصلهای قرآنیسرقت و دزدی از گناهان بزرگی است که هم عقل آن را زشت میداند و از این رو در تمام جوامع به عنوان یک جرم شناخته میشود و در شرع نیز علاوه بر
- شک ، تردید ، ریب ، ریبه
- شهاب ، شهاب سنگ
2432 سرفصلهای قرآنیآنچه در گذشته و امروز به عنوان «شهاب» شناخته میشود، سنگهای سرگردان در آسمان است که بر اثر سرعت و اصطکاک، به صورت ستارهای که با سرعت در حال حرکت است، مشاهده میشوند. در آیات متعددی از ظلمات ، تاریکیها ، ظلمت
4575 سرفصلهای قرآنیظلمت در مقابل نور و جمع آن ظلمات و ظُلَم است؛ یعنی تاریکی.
در فرهنگ قرآن از اموری مانند عبرت
2038 سرفصلهای قرآنییکی از واژههای کلیدی قرآن کریم جهت پندآموزی و تفکر و علم ، دانش بشری
- علیم ، علم خدا
28767 سرفصلهای قرآنی«علیم» صفت مشبه و به معنای عالم است. علم الهى داراى سه مرتبه است:علم به ذات، علم به اشیای دیگر قبل از ایجاد آنها، و علم به اشیاى دیگر پس
- غلو ، غالی ، غلات
3874 سرفصلهای قرآنی«غلو» در لغت به معنای زیادت و بلند شدن میباشد؛ به عبارت دیگر، غلو تجاوز کردن از حد و اندازه است. و به تعبیری بهتر تجاوز کردن و یا فراتر گذاشتن از اندازه و جایگاه در هر چیز، غلو است.
خداوند
- قصاص
- کودک ، طفل ، نوزاد
14274 سرفصلهای قرآنیبه فرزندان انسانها از زمان تولد تا سن بلوغ، کودک اطلاق میشود که معادل آن در زبان عربی طفل است. در آموزههای دین اسلام؛ چون کودکان هنوز به سن تکلیف نرسدهاند؛ لذا ا
- محبت ، دوستی ، دوست
13468 سرفصلهای قرآنی«محبت» یکی از واژههای کلیدی قرآن کریم است، به گونهای که خدای مهربان در آیات مختلف، محبت و دوستی خود را نسبت به مسجد
- مقابله به مثل
3048 سرفصلهای قرآنی«مقابله به مثل» در لغت؛ به معنای تلافی کردن، رفتار همسان در پاسخ به رفتار دیگری، و ... آمده است.
مقابله به مثل يا اصل تقابل در تاريخ ج
- مکه ، فتح مکه
6185 سرفصلهای قرآنیمکه از مقدسترین شهرهای اسلامی است که در سرزمین حجاز و کشور کنونی عربستان واقع شده است. منت
5015 سرفصلهای قرآنیشايد در ابتدا چنین تصور شود که تعبیر «منت» تعبیری است که در همه جا بار منفی داشته و رفتاری نامناسب ارزیابی شود؛ اما هنگامى كه به ريشهی اصلى لغت «منت» باز میگرديم حقیقت این تعبیر كاملا روشن میشو
- وسواس ، وسوسه
5963 سرفصلهای قرآنی«وسوسه» در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس -که یک ترکیب اضافی است- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن یا به خود گفتن، است. وسواس؛ یعنی
- هاجر
2508 سرفصلهای قرآنیبر اساس برخی گزارشهای تاریخی حضرت ابراهیم(ع) پس از تبعید از سوی نمرود و هنگام ورود به مصر، همسرش ساره را
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
معنای تاسوعا و عاشورا چیست؟
7493 گوناگون 1398/09/26بر اساس نظر دانشمندان لغتشناس عرب، «عاشوراء» بر وزن «فاعولاء»[1] نام روز دهم ماه محرم است.[2] گفته شده است؛ اندک افرادی نیز معتقدند که «عاشوراء» نامی برای نهم محرم است، نه دهم آن.[3]در هر حال، «عاشورا» و «عاشور» و «عشوراء» (به ضم و ...
-
آیا داشتن ارتباط زناشویی با دختر خاله که از شوهرش طلاق گرفته اشکال دارد؟
23321 Laws and Jurisprudence 1387/06/07اگر قبلا ازدواج کرده و طلاق گرفته، بعد از گذشتن زمان عده طلاق او، می توان او را به عقد دائم یا موقت خود در آورد، اما قبل از تمام شدن عده نمی توان او را عقد کرد. در هر صورت بدون خواندن عقد، ارتباطات زناشویی ...
-
در آیه 8 سوره مبارکه ملک، ضمیر موجود در «خزنتها» به چه چیزی برمیگردد؟ آیا ممکن است به فوج برگردد؟
6579 تفسیر 1397/03/22خدای متعال در قرآن کریم و در توصیف حالات جهنم میفرماید: «تَکادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّما أُلْقِیَ فیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذیرٌ»؛[1] «نزدیک است که از شدّت خشم متلاشى شود هرگاه گروهى در آن افکنده شوند نگهبانانش از آنها میپرسند: آیا ...
-
همانگونه که جنّیان کافر، به وسوسه و گمراهکردن مردم میپردازند، آیا جنّیان مسلمان نیز میتوانند به کمک انسانهای مؤمن آمده و آنچه مصلحت است را به آنان القا کنند؟
7046 حدیث 1397/10/16بنابر تصریح قرآن کریم در آیه 12 سوره سبأ، گروهی از جنیان در خدمت حضرت سلیمان(ع) بودند، در روایتی طولانی درباره حوادث زمان ظهور امام زمان(عج)، امام علی(ع) نیز میفرماید: «از نسل من مردى آشکار گردد تا زمین را پر از عدل و داد کند، همانگونه که پر ...
-
مراد از مذهب جعفری کدام مذهب است؟
15189 کلیات 1388/04/07مراد از مذهب جعفری، مذهب شیعیان دوازده امامی است که اولین امام آنان حضرت علی بن ابیطالب(ع)و آخرین امام آنان حضرت مهدی (عج) است. نام های دیگر پیروان این مذهب عبارت اند از: امامیه (شیعه امامیه)، شیعه اثنی عشری و شیعه دوازده امامی .این مذهب را از آن ...
-
آیا عقد موقت بدون اجازه پدر صحیح است؟
40865 Laws and Jurisprudence 1388/07/11ازدواج موقت به ازدواجی گفته می شود که بین زن و مردی که هیچ مانعی از ازدواج نداشته باشند و با رضایت طرفین، همراه مهر معین تا زمان مشخصی عقد ازدواج بسته شود. این نکاح طلاق ندارد و زن و شوهر با اتمام وقت خود به خود از هم ...
-
آیا درباره حکمت برانگیخته شدن پیامبران، نظر شیعیان و اهلسنت تفاوتی دارد؟
5973 ضرورت بعثت پیامبران 1395/12/17در حکمت بعثت پیامبران اختلاف نظر چندانی میان فرقههای اسلامی وجود ندارد؛ زیرا به این حکمت در آیات بسیاری از قرآن کریم اشاره شده است، اما در مورد وجوب و ضرورت آن اختلاف نظرهایی میتوان مشاهده کرد: 1. بيضاوى در تفسیر آیه «رُسُلاً مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ لِئَلاَّ يَكُونَ ...
-
آیا بیع مرابحه به صورت نسیه صحیح است؟
6996 خرید و فروش 1393/06/09بیع مرابحه به معاملهای اطلاق میشود که فروشنده با اعلام بهای کالای خریداری شده، آن را گرانتر از قیمت خرید بفروشد. و اگر در زمان عقد قرارداد، مبلغ و زمان پرداخت آن معلوم باشد، این معامله به صورت نسیه یا اقساطی و با قیمتی بیش از قیمت فروش ...
-
آیا نداشتن لباس در حال آمیزش، اشکالی دارد؟
121350 زمان و مکان همبستری 1390/06/01آنچه از مجموع روایات و فتاوای فقهای عظام، در آداب و احکام آمیزش زن و مرد به دست میآید، این است که زن و شوهر میتوانند هر گونه لذتی را از یکدیگر برده، و هنگام آمیزش داشتن پوشش و روانداز واجب نیست؛[1] البته آمیزش ...
-
خوابیدن در مکانهای مقدس و مذهبی؛ مانند مساجد و حرمهای ائمه(ع) اشکال دارد؟
44068 احکام مساجد و مکانهای مقدس 1386/08/21حرمهای امامان(ع) و اماکن مذهبی همواره مورد احترام مسلمانان بوده و هست؛ زیرا احترام به چنین مکانهایی احترام به ائمه(ع) و بزرگانی است که در آنجا مدفوناند. بنابراین، حداکثر باید از کارهایی که نوعی بیاحترامی و بیحرمتی به چنین مکانهایی است، خودداری کرد.اما از ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
891193 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
790468 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
754811 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
677588 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
657549 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
647780 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
598863 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579773 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
564296 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563758 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
- پیری ، سالمندی ، کِبَر ، شیخوخه