اصطلاحات و مدخل ها
-
غلّ و زنجیر
3853 سرفصلهای قرآنی
«غلّ» در لغت به معنای، طوق، بند و زنجیر آهنین است که به گردن و دست محبوسان میبندند و جمع آن «أغلال» است. این ریشه در قرآن کریم هم درمورد دنیا و هم در آخرت به کار رفته است. گرچه معنای صریح «غلّ» در
-
غلام ترک حر بن یزید
1657 شخصیتها
یکی از شهدای کربلا که در رکاب امام حسین(ع) به فیض شهادت رسید، غلام ترکزبان غلو ، غالی ، غلات
4088 سرفصلهای قرآنی«غلو» در لغت به معنای زیادت و بلند شدن میباشد؛ به عبارت دیگر، غلو تجاوز کردن از حد و اندازه است. و به تعبیری بهتر تجاوز کردن و یا فراتر گذاشتن از اندازه و جایگاه در هر چیز، غلو است.
خداوند
- غناء ، رقص، موسیقی
3304 اصطلاحات فقهی - اصولی- غیب و شهادت ، عالم غیب
14751 سرفصلهای قرآنی«غیب» به معنای پوشیدهبودن چیزی از حواس و ادراک، و «شهادت» به معنای آشکار بودن آن است. البته یک چیز ممکن است برای کسی غیب و برای کس دیگری مشهود و ظاهر باشد. این امر وابسته به حدود وجودی آن شخص و اح
- غیبت (بدگویی)
5968 سرفصلهای قرآنی«غیبت» عبارت است از: سخن گفتن پشت سر دیگران به گونهای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد. در تعالیم قرآن از غيبت كردن تعبیر به خوردن گوشت مردهی برادر مؤمن شده است. و در روايات غيبت كننده منفورترين
- غیبت صغری
2724 طبقهبندی نشدهغیبت صغری به مدت زمانی گفته میشود که امام مهدی (عج) گرچه وجود مقدسشان از نگاه نامحرمان پنهان بود، اما یاران خاص حضرتشان و به ویژه
- غیبت کبری
3226 طبقهبندی نشدهبعد از پایان «غیبت صغری» در سال 329 هجری، مرحله دیگری از غیبت امام زمان (عج) آغاز
- فاطمه بنت اسد
2952 شخصیتهافاطمه بنت اسد، بن هاشم، بن عبد مناف، همسر جناب ابوطالب و مادر امام علی(ع)، اولی
- فاطمه بنت موسی ، حضرت معصومه (س)
3316 شخصیتهافاطمه دختر امام موسی بن جعفر(ع)، معروف به فاطمه معصومه(س)، خواهر امام رضا(ع) ا
- فاطمه زهرا(فاطمة بنت محمد)
9210 چهارده معصومحضرت فاطمه(س)، دختر پیامبر اسلام(ص) و حضرت خدیجه(س) است.
بیستم جمادی الآخر سال پنجم قبل از بعثت؛ دهم جمادی الآخر سال پنجم بعد از بعثت پیامبر اکرم(ص)؛ و بیستم
- فتح مبین
4689 اصطلاحات عرفانیمفسران قرآن کریم برای «فتح مبین» که در آیه ابتدایی سوره فتح بدان اشاره شده است، تفاسیر متعددی ارائه کرده و وقایعی چون «فتح مکه» و «صلح حدیبیه» را از مصادیق آن برشمردهاند. در تفسیری عرفانی از «فتح
- فتنه
12012 سرفصلهای قرآنیواژه «فتنه» و مشتقات آن در قرآن کریم، در آیات مختلف آمده، و در معانى مختلفى - که ممکن است برخی از آنها تا حدودی مشابه باشند - به كار رفته است؛ مانند:
- به معناى آزمايش و
فحوای خطاب
2069 اصطلاحات فقهی - اصولی
«فحوای خطاب» به معنای دلالت لفظ بر یک معناست بدون آنکه صریحاً از آن نامی برده شود و به عبارت دیگر، فحوای خطاب، «مدلول مطابقی» یک لفظ نبوده، بلکه «مدلول التزامی» آن است. مانند آنکه اگر خدا توصیه کند
-
فدک ، خطبه فدکیه
4538 مکانها و مناطق
«فدک»؛ نام يكى از دهكدههاى آباد و حاصلخيز نزديک خيبر است که تا مدينه حدود 140 كيلومتر فاصله دارد. در سال هفتم فرسخ
2070 اصطلاحات فقهی - اصولیفرسخ؛ یکی از واحدهای اندازهگیری مسافت است. هر فرسخ، سه «مِیل» و هر میل، - بنابر نظر مشهور - چهار هزار «ذراع» و طول هر ذراع نیز 24 «انگشت» یا دو وجب شخص معمولى است. بنابراین، فرسخ، بر حسب ذراع دواز
- فرعون و فرعونیان (آل فرعون)
36004 سرفصلهای قرآنیابتدا باید گفت که «فرعون» اسم پادشاهی از پادشاهان مصر نبوده، بلكه لقبى مانند «خديو» بود كه مصریها به طور كلى پادشاهان خود را با آن لقب میخواندند، چنانكه روميان پادشاهان خود را «قيصر» و ايرانيا
- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
12245 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- فسق ، فاسق
8382 سرفصلهای قرآنیواژهی «فاسق» از ریشهی «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون خرما میباشد. و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدودهی شرع خارج شود «فاسق» میگویند.
به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از
- فشار قبر ، عذاب قبر
- فضل ، فضیلت ، برتری
20010 سرفصلهای قرآنییکی از واژههای پرکاربرد در قرآن کریم واژهی «فضل» است که در لغت به معنای زیاده از حد میانه است و به هر بخششی که دادن آن واجب نیست، «فضل»
- فطرت ، فاطر
- فقر ، عیلة ، مسکنة، املاق ، تنگدستی ، نیازمندی
11188 سرفصلهای قرآنیواژههای برگرفته از ریشههای «فقر»، «عیله»، و «املاق» با اینکه معنای نسبتاً مترادف و نزدیک به هم دارند و تمام آنها به معنای نداری و نیازمندی میباشند، ولی در برخی منابع، تفاوتهایی بین این واژهها
- فکر ، تفکّر
6208 سرفصلهای قرآنی«فکر»، نیرویی است که «علم» را به سوی «معلوم» میبرد. و «تفكّر» كوشش و جولان نيروی فکر به اقتضاى عقل و خرد است؛ اين نيروی تفکر ويژهٔ انسان
- فلسطین
3517 مکانها و مناطقسرزمينی در شرق دریای مدیترانه كه امروزه صهيونيستها آنرا «اسرائيل» مینامند، در واقع سرزمين فلسطين است. فلسطين، از آنرو كه گذرگاه مهمی برای اتصال سه قاره اروپا، افريقا و آسيا است، پيوسته در طول ت
- فلسفه
7606 اصطلاحات فلسفیتعریفهای مختلفی از فلسفه وجود دارد كه از جامعترین آن تعاریف، میتوان به این تعاریف اشاره كرد:
«علمی است كه از احوال موجود مطلق بحث میكند».
یا «علمی است كه از احوال كلی وجود بحث م
- فلک ، کشتی ،سفینه
10866 سرفصلهای قرآنیکِشتی یکی از وسائل حمل و نقل در طول تاریخ و تا امروز میباشد که در قرآن کریم از آن با نامهای «فُلْک»، «جاریه» و «سفینه» یاد شده است. خداوند در این کتاب مقدس بارها - به ویژه در ماجرای توفان نوح ع -
- فیض
5257 اصطلاحات عرفانیواژه «فیض» در لغت به معنای پر شدن ظرف از آب و جارى شدن از آن است و در نظر اهل معرفت به معنای جوشش وجود موجودات از ذات خداوند است. از این فرایند در فلسفه به بخشش وجود(اعطای وجود) تعبیر میکنند. توضی
- قاب قوسین أو أدنی
3532 اصطلاحات عرفانیاین تعبیر به صورت صریح در آیه 9 سوره نجم در ارتباط با معراج پیامبر اسلام(ص) مطرح شده و تفاسیر مختلفی در مورد آن ارائه شده است. به عنوان نمونه در تفسیری عرفانی، منظور از «قاب قوسین» را «مرتبه واحدیت
- قارب دیلمی
1714 شخصیتهادر برخی گزارشها از فردی به نام قارب دیلمی، یا قارب دئلی به عنوان یکی از شهدای کربلا نام برده شده است. در منابع کهن تنها نامی از او وجود د
- قارون
3547 سرفصلهای قرآنی«قارون بن یصهر بن قاهت»، از بنی اسرائیل و از نزدیکان حضرت موسی (پسر عمو، یا پسر خاله ایشان) بود.
به نظر میرسد قارون ابتدا نزد فرعون مقام ویژهای داشت؛ و بر اساس گزارشی عامل و کارگزار فرعو
- قاسط بن زهیر
1947 شخصیتها«قاسط ین زهیر» نام یکی از شهدای کربلا است که بر اساس برخی گزارشها به همراه برادرش
- قاسم بن الحسن
2286 شخصیتهاقاسم بن الحسن فرزند نوجوان امام مجتبی(ع) شهیدی از شهدای کربلا بود که در رکاب عم
- قاسم بن الحسین
1107 شخصیتها- قاسم بن بشر (حبیب)
1762 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع، یکی از شهدای کربلا که در روز عاشورا و در کنار امام حسین(ع
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- فرعون و فرعونیان (آل فرعون)
پرسش های اتفاقی
-
چرا شمر - این جانباز جنگ صفین در رکاب امام علی(ع)- در نهایت قاتل امام حسین(ع) شد؟!
51970 تاریخ 1393/10/11شمر بن ذیالجوشن از اشراف کوفه بود که در جنگ صفین در سپاه امام علی(ع) حضور داشت. او نه تنها در سپاه امام بود، بلکه در این جنگ جراحتهایی نیز برداشت. با این حال نمیتوان در مورد نیت شمر از حضور در سپاه امام علی(ع) با قطعیت صحبت ...
-
گزارشی که در مورد تطهیر مخرج مدفوع با پارچه توسط امام حسین(ع) وجود دارد، آیا با شأن ایشان و نیز با پاکی و بهداشت منافات ندارد؟!
8428 مطهرات 1398/07/15از لحاظ قوانین اسلامی، مخرج مدفوع را میتوان با غیر آب(سنگ، دستمال کاغذی، پارچه و...) پاک کرد، اما مخرج بول تنها با آب پاک میشود.[1] و این موضوع مشروط به حالت اضطرار هم نیست؛ از اینرو اگر امامی نیز اینگونه عمل کرده و نجاست و آثار ...
-
حکم خواهر برادر رضاعی چیست؟
183100 Laws and Jurisprudence 1387/12/07اگر منظور شما از خواهر برادر رضاعی خواهران پسر زنی است که شیر داده است، باید گفت که: تمام فرزندان زن به پسری که شیر خورده است محرم می شوند اگرچه شیر خوار با یکی از فرزندان زن، شیر خورده باشد که در عرف مردم فقط به او برادر ...
-
چگونه می توان از زبان خود مراقبت کرد تا مرتکب گناهی نشود؟
39574 گناه 1390/03/07زبان هم مانند دیگر اعضای بدن انسان است که اگر از قوانین و احکام الاهی تخلف کند، یکی از ابزارهای گناه و معصیت است، چنان که اگر از دستورات شرع مقدس پیروی کند، از ابزار و وسایل اطاعت است. بنابراین مراقبت از این ابزار و وسیله در جلوگیری ...
-
آیا اگر به خاطر فکر نادرست، یا چت کردن با نامحرم، آبی از انسان خارج شود، غسل بر او واجب میشود؟
159288 ترشحات مردانه 1385/08/20مراجع معظم تقلید در رسالههای عملیۀ خود که برگرفته از روایات ائمۀ معصومین(ع) است، چند نشانه برای منی بیان کردهاند، آنان میگویند: اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است، یا بول یا غیر اینها، اگر:با شهوت بیرون آید، 2. با جستن بیرون آید، ...
-
آیا شهیدی به نام «هلال بن حجاج» در میان شهدای عاشورا وجود داشت؟
949 تاريخ بزرگان 1403/01/20در بعضی از منابع گزارش شده است، یکی از شهدای کربلا که در دفاع از امام حسین(ع) به شهادت رسید، هلال بن حجّاج بود. وی پس از وهب بن وهب نصرانى و قبل از عبدالله بن مسلم بن عقیل،[1] در حالی که این رجز ...
-
حضرت جرجیس(ع) در چه زمانی بود و آیا آیه 27 سوره ابراهیم در شأن مقاومت و شهادت ایشان نازل شده است؟
21706 تفسیر 1397/07/15جرجیس(ع) یکی از پیامبران بنی اسرائیل از فلسطین بود که خداوند او را بعد از حضرت عیسی(ع) به پیامبری برانگیخت و مأمورش کرد تا به سوی پادشاه موصل رفته و او را به توحید دعوت کند. تاریخ دقیق رسالت جرجیس نبى معلوم نیست، اما گفتهاند، وی در فاصله ...
-
ولایت در منابع اسلامی به چه معنا است؟
96460 امام علی ع 1387/02/02«ولایت» از ریشه «وَلِىَ» در لغت براى آن معانى مختلفى ذکر شده است، لکن آنچه از معانى لغوى آن در اینجا لحاظ شده است، «سرپرستى و صاحب اختیار بودن بر امورى است که به "مولى" واگذار شده، و "مولى" داراى یک نحوه اشراف و تسلطى بر آن میباشد». ...
-
آیا دعایی وجود دارد که هنگام کوتاهکردن مو آن را بخوانیم؟
13394 حدیث 1401/04/14دعا و مناجات با خدا موضوعی است که در هر زمان و مکانی بدان سفارش شده است؛ ازاینرو انسان میتواند هر دعایی را هنگام کوتاهکردن مو بخواند و از آنراه با خداوند ارتباط برقرار کند. البته در منابع دینی به دعاهای خاصی در این هنگام نیز توصیه شده است:
-
در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که معماری و آثار گذشتگان را به رخ مخاطبان میکشد! این آیات چه پیامی برای نسل امروز بشر دارد؟!
6724 تفسیر 1399/08/24«أَ وَ لَمْ یَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ أَثارُوا الْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوها ...»؛[1] آیا در زمین نمیگردند، تا به سرانجام کسانى بنگرند که پیش از آنان میزیستند؟! کسانى که توانشان بیشتر بود و ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
892663 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
797538 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
759474 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه میکند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت میکند؟
683920 Practical 1390/07/12نفرین در آموزههای دینی ما مسئلهای شناخته شده است، چنانکه در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان میرود». و... .منتها همانگونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
660528 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
649696 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
602346 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
580479 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
570003 Laws and Jurisprudence 1385/10/20پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فىالذمّه[1] بهجا آورد و پس از آن نماز قضا مىشود
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
565413 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- غناء ، رقص، موسیقی