اصطلاحات و مدخل ها
-
غلو ، غالی ، غلات
3784 سرفصلهای قرآنی
«غلو» در لغت به معنای زیادت و بلند شدن میباشد؛ به عبارت دیگر، غلو تجاوز کردن از حد و اندازه است. و به تعبیری بهتر تجاوز کردن و یا فراتر گذاشتن از اندازه و جایگاه در هر چیز، غلو است.
خداوند
-
غناء ، رقص، موسیقی
3061 اصطلاحات فقهی - اصولی
-
غیب و شهادت ، عالم غیب
13534 سرفصلهای قرآنی
«غیب» به معنای پوشیدهبودن چیزی از حواس و ادراک، و «شهادت» به معنای آشکار بودن آن است. البته یک چیز ممکن است برای کسی غیب و برای کس دیگری مشهود و ظاهر باشد. این امر وابسته به حدود وجودی آن شخص و اح
-
غیبت (بدگویی)
5558 سرفصلهای قرآنی
«غیبت» عبارت است از: سخن گفتن پشت سر دیگران به گونهای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد. در تعالیم قرآن از غيبت كردن تعبیر به خوردن گوشت مردهی برادر مؤمن شده است. و در روايات غيبت كننده منفورترين
-
غیبت صغری
2519 طبقهبندی نشده
غیبت صغری به مدت زمانی گفته میشود که امام مهدی (عج) گرچه وجود مقدسشان از نگاه نامحرمان پنهان بود، اما یاران خاص حضرتشان و به ویژه
- غیبت کبری
2955 طبقهبندی نشدهبعد از پایان «غیبت صغری» در سال 329 هجری، مرحله دیگری از غیبت امام زمان (عج) آغاز
- فاطمه بنت اسد
2684 شخصیتهافاطمه بنت اسد، بن هاشم، بن عبد مناف، همسر جناب ابوطالب و مادر امام علی(ع)، اولی
- فاطمه بنت موسی ، حضرت معصومه (س)
3046 شخصیتهافاطمه دختر امام موسی بن جعفر(ع)، معروف به فاطمه معصومه(س)، خواهر امام رضا(ع) ا
- فاطمه زهرا(فاطمة بنت محمد)
8482 چهارده معصومحضرت فاطمه(س)، دختر پیامبر اسلام(ص) و حضرت خدیجه(س) است.
بیستم جمادی الآخر سال پنجم قبل از بعثت؛ دهم جمادی الآخر سال پنجم بعد از بعثت پیامبر اکرم(ص)؛ و بیستم
- فتح مبین
4338 اصطلاحات عرفانیمفسران قرآن کریم برای «فتح مبین» که در آیه ابتدایی سوره فتح بدان اشاره شده است، تفاسیر متعددی ارائه کرده و وقایعی چون «فتح مکه» و «صلح حدیبیه» را از مصادیق آن برشمردهاند. در تفسیری عرفانی از «فتح
- فتنه
11237 سرفصلهای قرآنیواژه «فتنه» و مشتقات آن در قرآن کریم، در آیات مختلف آمده، و در معانى مختلفى - که ممکن است برخی از آنها تا حدودی مشابه باشند - به كار رفته است؛ مانند:
- به معناى آزمايش و
فحوای خطاب
1972 اصطلاحات فقهی - اصولی
«فحوای خطاب» به معنای دلالت لفظ بر یک معناست بدون آنکه صریحاً از آن نامی برده شود و به عبارت دیگر، فحوای خطاب، «مدلول مطابقی» یک لفظ نبوده، بلکه «مدلول التزامی» آن است. مانند آنکه اگر خدا توصیه کند
-
فدک ، خطبه فدکیه
4186 مکانها و مناطق
«فدک»؛ نام يكى از دهكدههاى آباد و حاصلخيز نزديک خيبر است که تا مدينه حدود 140 كيلومتر فاصله دارد. در سال هفتم فرسخ
1926 اصطلاحات فقهی - اصولیفرسخ؛ یکی از واحدهای اندازهگیری مسافت است. هر فرسخ، سه «مِیل» و هر میل، - بنابر نظر مشهور - چهار هزار «ذراع» و طول هر ذراع نیز 24 «انگشت» یا دو وجب شخص معمولى است. بنابراین، فرسخ، بر حسب ذراع دواز
- فرعون و فرعونیان (آل فرعون)
33213 سرفصلهای قرآنیابتدا باید گفت که «فرعون» اسم پادشاهی از پادشاهان مصر نبوده، بلكه لقبى مانند «خديو» بود كه مصریها به طور كلى پادشاهان خود را با آن لقب میخواندند، چنانكه روميان پادشاهان خود را «قيصر» و ايرانيا
- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
11186 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- فسق ، فاسق
7592 سرفصلهای قرآنیواژهی «فاسق» از ریشهی «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون خرما میباشد. و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدودهی شرع خارج شود «فاسق» میگویند.
به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از
- فشار قبر ، عذاب قبر
- فضل ، فضیلت ، برتری
18412 سرفصلهای قرآنییکی از واژههای پرکاربرد در قرآن کریم واژهی «فضل» است که در لغت به معنای زیاده از حد میانه است و به هر بخششی که دادن آن واجب نیست، «فضل»
- فطرت ، فاطر
- فقر ، عیلة ، مسکنة، املاق ، تنگدستی ، نیازمندی
10377 سرفصلهای قرآنیواژههای برگرفته از ریشههای «فقر»، «عیله»، و «املاق» با اینکه معنای نسبتاً مترادف و نزدیک به هم دارند و تمام آنها به معنای نداری و نیازمندی میباشند، ولی در برخی منابع، تفاوتهایی بین این واژهها
- فکر ، تفکّر
5813 سرفصلهای قرآنی«فکر»، نیرویی است که «علم» را به سوی «معلوم» میبرد. و «تفكّر» كوشش و جولان نيروی فکر به اقتضاى عقل و خرد است؛ اين نيروی تفکر ويژهٔ انسان
- فلسطین
3325 مکانها و مناطقسرزمينی در شرق دریای مدیترانه كه امروزه صهيونيستها آنرا «اسرائيل» مینامند، در واقع سرزمين فلسطين است. فلسطين، از آنرو كه گذرگاه مهمی برای اتصال سه قاره اروپا، افريقا و آسيا است، پيوسته در طول ت
- فلسفه
7122 اصطلاحات فلسفیتعریفهای مختلفی از فلسفه وجود دارد كه از جامعترین آن تعاریف، میتوان به این تعاریف اشاره كرد:
«علمی است كه از احوال موجود مطلق بحث میكند».
یا «علمی است كه از احوال كلی وجود بحث م
- فلک ، کشتی ،سفینه
10157 سرفصلهای قرآنیکِشتی یکی از وسائل حمل و نقل در طول تاریخ و تا امروز میباشد که در قرآن کریم از آن با نامهای «فُلْک»، «جاریه» و «سفینه» یاد شده است. خداوند در این کتاب مقدس بارها - به ویژه در ماجرای توفان نوح ع -
- فیض
4941 اصطلاحات عرفانیواژه «فیض» در لغت به معنای پر شدن ظرف از آب و جارى شدن از آن است و در نظر اهل معرفت به معنای جوشش وجود موجودات از ذات خداوند است. از این فرایند در فلسفه به بخشش وجود(اعطای وجود) تعبیر میکنند. توضی
- قاب قوسین أو أدنی
3352 اصطلاحات عرفانیاین تعبیر به صورت صریح در آیه 9 سوره نجم در ارتباط با معراج پیامبر اسلام(ص) مطرح شده و تفاسیر مختلفی در مورد آن ارائه شده است. به عنوان نمونه در تفسیری عرفانی، منظور از «قاب قوسین» را «مرتبه واحدیت
- قارب دیلمی
1594 شخصیتهادر برخی گزارشها از فردی به نام قارب دیلمی، یا قارب دئلی به عنوان یکی از شهدای کربلا نام برده شده است. در منابع کهن تنها نامی از او وجود د
- قارون
3304 سرفصلهای قرآنی«قارون بن یصهر بن قاهت»، از بنی اسرائیل و از نزدیکان حضرت موسی (پسر عمو، یا پسر خاله ایشان) بود.
به نظر میرسد قارون ابتدا نزد فرعون مقام ویژهای داشت؛ و بر اساس گزارشی عامل و کارگزار فرعو
- قاسط بن زهیر
1796 شخصیتها«قاسط ین زهیر» نام یکی از شهدای کربلا است که بر اساس برخی گزارشها به همراه برادرش
- قاسم بن الحسن
2070 شخصیتهاقاسم بن الحسن فرزند نوجوان امام مجتبی(ع) شهیدی از شهدای کربلا بود که در رکاب عم
- قاسم بن الحسین
1014 شخصیتها- قاسم بن بشر (حبیب)
1642 شخصیتهابر اساس گزارش برخی منابع، یکی از شهدای کربلا که در روز عاشورا و در کنار امام حسین(ع
- قاعده استطاعت
1644 اصطلاحات فقهی - اصولیرجوع کنید: «قاعده میسور».
- قاعده اضطرار
4571 اصطلاحات فقهی - اصولیمعنای «قاعده اضطرار» آن است که با پیدایش اضطرار، برخی احکام شرعی تغییر مییابند و به عنوان نمونه با آنکه تصرف بدون اجازه در اموال دیگران در حالت عادی حرام است، اما در حالت تشنگی شدیدی که ترس مرگ در
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
- فرعون و فرعونیان (آل فرعون)
- غیبت کبری
پرسش های اتفاقی
-
امام رضا(ع) درباره ربا و علت تحریم آن چه میفرماید؟
11087 حدیث 1396/05/30چندین روایت از امام رضا(ع) در موضوع ربا نقل شده است. یکی از این روایات که در بیان علت و حکمت حرام بودن ربا است را در ذیل به آن اشاره میکنیم: «عِلَّةُ تَحْرِیمِ الرِّبَا إِنَّمَا نَهَى اللهُ عَنْهُ لِمَا فِیهِ مِنْ فَسَادِ الْأَمْوَالِ لِأَنَّ الْإِنْسَانَ إِذَا اشْتَرَى ...
-
شخصی در گذشته، با حیوانی آمیزش کرده و آن حیوان هم فروحته شده است، آیا وظیفه دیگری غیر از توبه دارد؟
25111 روابط نامشروع 1396/04/24این فرد مرتکب معصیت بزرگی شده است که طبق روایات اگر در دادگاه ثابت شود، موجب تعزیر وی میشود.[1] در هر حال باید از این کار توبه واقعی کند و اگر امکان دارد و حیوان در دسترس باشد، باید آن را ذبح کند و ...
-
معنای «تسویل» و «زینت دادن اعمال زشت توسط شیطان» چیست؟
32656 لغت شناسی 1394/06/16الف. معنای تسویل در قرآن واژه «تسویل» مصدر «سول» به معناى جلوه دادن چیزى است که نفس آدمى بر آن حریص است، به گونهای که زشتیهایش هم در نظر زیبا میشود.[1] «سَوَّلَتْ له نفسه کذا، زَیَّنَتْه له»؛[2] نفس او فلان ...
-
منظور از «صبغه خدا» در قرآن چیست؟ آیا پیامبر خدا(ص)، خاندان او و قرآن، تجلی از صبغه خدا، جهت نجات مردم در دنیا و آخرت هستند؟
29052 تفسیر 1390/10/21بر اساس آنچه در روایات و تفاسیر آمده، منظور از «صِبْغَةَ اللّهِ» در آیۀ شریفۀ «صِبْغَةَ اللّهِ وَ مَنْ احْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً»،[1] اسلام و یا میثاقی است که خداوند در عهد الست(عالم ذر)[2] در باره ولایت علی(ع) از مردم گرفته است.
-
آیا برای ازدواج با دختر غیر مسلمان، اجازه پدر او لازم است؟
7937 اجازه ولی 1399/09/15پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):در مورد سؤال، اجازه پدر و یا جد پدری بنابر احتیاط واجب شرط صحت عقد - موقت - است؛ مگر آنکه در آئینشان اذن را شرط ندانند.حضرت آیت الله العظمی سیستانی ...
-
در روایت رمضان یکی از اسامی خداوند دانسته شده است، رمضان در مورد خداوند به چه معنا است؟
13132 حدیث 1392/02/25رمضان مشتق از «رَمَض» به معنای شدّت حرارت، و حرارت سنگ، بر اثر شدّت حرارت خورشید آمده است.[1] «رمضان» از «رمیض»، به معناى ابر و باران در پایان چلّهی تابستان و ابتداى فصل پاییز است که گرماى تابستان را دور میکند. به این دلیل ...
-
با آنکه انسان باید از افراد فاسد به خدا پناه ببرد نه از افراد پرهیزگار، چرا حضرت مریم(س) خطاب به فرشتهای که در برابرش مجسم شد، گفت: «اگر پرهیزگارى، از تو به خدا پناه میبرم»؟!
8093 تفسیر 1396/08/20هنگامی که حضرت مریم(س) میان خود و مردم پرده کشید، تا چیزى مانع اخلاص او در عبادت نشود، و کسى او را از خدا به خود مشغول ندارد، در این هنگام، جبرئیل در شکل انسانى بیعیب و نقص بر مریم ظاهر شد. مریم(ع) از شدت وحشتى که از ...
-
آیا واقعیت دارد که دکارت علاوه بر اینکه ریاضی دان بود، عارف هم بوده؟
13539 Philosophy of Gnosis 1390/01/14عرفان به عنوان راه رسیدن به خداوند یا حقیقت دو جنبه دارد: جنبه عملی و جنبه نظری.از حیث عرفان عملی که تأکید بر کشف و شهود و رسیدن به واقع از راه دل دارد، دکارت راه عقل را می پیموده و خود مبدع مکتب اصالت عقل است. هر چند ...
-
آیا امام علی(ع) در زمان حیات حضرت زهرا(س) همسر دیگری داشت؟
47126 خصوصیات و مناقب 1391/02/13در بعضی از منابع متأخر[1] در مورد تعداد همسران امام علی(ع) آمده است:1. نخستین همسر امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) دختر گرامى رسول خدا(ص) بود و تا زمانى که فاطمه زنده بود، امام على(ع) همسر دیگرى نگرفت.2. بر اساس سفارش خود حضرت فاطمه،
-
آیا ضمیر «هو» اسم اعظم الهی است؟!
6092 حدیث 1400/01/27کلمهی «هو» هر چند در زبان عربی ضمیری است که به مرجعی برمیگردد؛ اما در برخی روایات، از این ضمیر به تنهایی به عنوان نام خداوند، بلکه بخشی از اسم اعظم خداوند یاد شده است.شیخ صدوق از امام علی(ع) نقل میکند: در شبی ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
890532 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
786139 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
752484 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
674617 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
656025 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
646972 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
596345 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
579411 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
563668 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
563270 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...